Гісторыя

«Культура мацней за дыктатуру». На 7 ліпеня ініцыявалі Міжнародны дзень беларускай культуры

Цэнтры беларускай актыўнасьці за мяжой заклікалі беларусаў наведаць месцы, зьвязаныя з выбітнымі дзеячамі беларускай культуры ў сваёй мясцовасьці.

Пуцін абяцаў Назарбаеву знайсьці і вярнуць парэшткі казахскага хана, які змагаўся за незалежнасьць ад Расеі

Прэсавы сакратар былога прэзыдэнта Казахстану Нурсултана Назарбаева распавёў, што Назарбаеў падчас сустрэчы 30 чэрвеня з прэзыдэнтам Расеі Ўладзімірам Пуціным папрасіў Пуціна знайсьці і вярнуць у Казахстан «сьвяты артэфакт казахскага народу» — парэшткі хана Кенесары.

Недавызваленая Беларусь і «крывавы салют». 10 фактаў пра Дзень Рэспублікі і падзеі вакол яго

Трэцяга ліпеня афіцыйна сьвяткуецца «Дзень Незалежнасьці Рэспублікі Беларусь (Дзень Рэспублікі)». Прапануем вашай увазе некалькі фактаў пра пра гэтую дату і падзеі вакол яе.

«Перамогай у вайне карыстаюцца, каб караць беларусаў». Што зрабіў нямецкі гісторык на знак пратэсту

Фэлікс Акерман пакінуў Беларуска-нямецкую гістарычную камісію. Такім чынам нямецкі гісторык пратэстуе супраць палітызацыі гісторыі ў Беларусі і выкарыстаньня яе для перасьледу нязгодных з рэжымам Лукашэнкі.

Стагодзьдзе кампартыі Кітаю: старшыня Сі прыгразіў Захаду

У КНР 1 ліпеня адзначаюць стагодзьдзе з дня заснаваньня Камуністычнай партыі Кітаю, якая больш за сем дзесяцігодзьдзяў застаецца кіруючай сілай гэтай краіны. Старшыня Сі Цзіньпін выступіў з праграмнай прамовай.

Пуцін падпісаў закон, які забараняе адмаўляць «вырашальную ролю» СССР «у разгроме нацысцкай Нямеччыны»

Прэзыдэнт Расеі Ўладзімір Пуцін падпісаў законапраект, які забараняе адмаўляць «вырашальную ролю» СССР «у разгроме нацысцкай Нямеччыны».

Нямецкія гісторыкі патрабуюць даць грамадзкасьці доступ да архіваў Нямеччыны і Беларусі для асэнсаваньня падзеяў 1941–1944 гадоў

Нямецкія гісторыкі зьвярнуліся да ўладаў і грамадзкасьці з нагоды 80-годзьдзя нападу Нямеччыны на СССР. У лісьце, які падпісалі 15 спэцыялістаў у гісторыі Ўсходняй Эўропы ХХ стагодзьдзя, нямецкія гісторыкі галоўную ўвагу надаюць Беларусі, якая ў часе вайны стала арэнай жахлівых злачынстваў.

«Сьцяна плачу» зьявілася ў Магілёве на габрэйскіх могілках

Яе склалі на двух абэлісках з аскепкаў надмагільных пліт, сабраных за тры гады аднаўленьня гістарычнай часткі кладоў. У 2019 годзе Магілёўскі аблвыканкам прызнаў іх гісторыка-мэмарыяльным месцам пахаваньня. Такі статус габрэйскаму нэкропалю ў Беларусі надалі ўпершыню.

Калі санкцыі дапамагалі супраць тыраніі, а калі рабілі горш. Тлумачым на прыкладах

У сусьветнай гісторыі было няшмат выпадкаў, калі санкцыі пазытыўна мянялі сытуацыю ў краіне, супраць якой уводзіліся. Выключэньне здаралася там, дзе санкцыі спалучаліся зь іншымі фактарамі.

Ва Ўкраіне ўпершыню за тры стагодзьдзі пакажуць арыгінал Канстытуцыі Піліпа Орліка, ураджэнца Беларусі

Ва Ўкраіне сёньня адзначаюць 25-гадовы юбілей Асноўнага закону краіны і ўшаноўваюць аўтара першай у сьвеце Канстытуцыі Піліпа Орліка, які нарадзіўся ў Беларусі, у пасёлку Касута Ашмянскага павету (цяпер Вілейскі раён Менскай вобласьці).

Пяцітомнік N1. Кнігі з «залатой паліцы» Уладзімера Арлова

Двойчы на тыдзень, на сайце Свабоды і на падкаст-плятформах, вас чакае новая сэрыя падкаст-цыклю Ўладзімера Арлова «Імёны Свабоды». Гэта гістарычны партрэт герояў беларускай свабоды XVIII–XXI стагодзьдзяў.

Як «Жыве Беларусь» бараніла «Советская Белоруссия» і крычаў дэпутат на мітынгу за Лукашэнку

У пералік нацысцкай сымболікі і атрыбутыкі, побач зь бел-чырвона-белым сьцягам, МУС прапанавала ўключыць і лёзунг «Жыве Беларусь». Разьбіраемся, якое дачыненьне словы зь верша Купалы маюць да нацызму.

Валейбалістка з Наваполацку. Гісторыя кар’еры Натальлі Качанавай

Ад дыспэтчаркі «Водаканалу» да намесьніцы прэм’ер-міністра, кіраўніцы Адміністрацыі Аляксандра Лукашэнкі і старшыні Савету Рэспублікі.

Нямецкі гісторык: Гераічная абарона Берасьцейскай крэпасьці — міт, заснаваны на хлусьні

Ужо сёньня: Ваўкавыск і Жыровічы атрымалі Магдэбурскае права

Падзеі 21 чэрвеня ў беларускай і сусьветнай гісторыі.

Сяргей Тарасаў: «Больш, чым я сабраў пра Афрасіньню і яе Крыж, няма нідзе»

Наш сёньняшні госьць — знаны дасьледчык беларускае даўніны Сяргей Тарасаў. Справай усяго яго жыцьця стала вывучэньне гісторыі Полацкага княства. А яго новая кніга «Еўфрасіньня, Офрасіньня, Афрасіньня Полацкая. Яе час, яе Крыж» ужо выклікала вялікі розгалас і нават стала сэнсацыяй для многіх чытачоў.

Расейскі гісторык Ігар Барынаў пра Беларусь паміж Нямеччынай і Расеяй

Як на пачатку ХХ стагодзьдзя ўзьнікала беларуская дзяржаўнасьць, як на працягу найноўшай гісторыі на беларусаў глядзелі немцы, чаму яны вывучалі Беларусь і як яны яе называлі, колькі невядомых беларускіх скарбаў хаваецца ў расейскіх архівах — пра гэта мы гаворым з гісторыкам Ігарам Барынавым.

Як зьмянілася стаўленьне беларусаў да Расеі? Інтэрвію з былым кіраўніком Інстытуту сацыялёгіі

Ці сапраўды Расея страчвае Беларусь, як пра гэта пачалі гаварыць некаторыя публіцысты і камэнтатары? Ці могуць сымпатыі да Расеі зноў вярнуцца, калі яна зьменіць палітыку падтрымкі рэжыму ў Менску? Пра гэта гаворыць былы дырэктар Інстытуту сацыялёгіі Акадэміі Навук Беларусі Генадзь Коршунаў.

Место захоронения — Россия. Падкаст Арлова

Двойчы на тыдзень, на сайце Свабоды і на падкаст-плятформах, вас чакае новая сэрыя падкаст-цыклю Ўладзімера Арлова «Імёны Свабоды». Гэта гістарычны партрэт герояў беларускай свабоды XVIII–XXI стагодзьдзяў.

Фронт праходзіў праз парлямэнт. Падкаст Арлова

Двойчы на тыдзень, на сайце Свабоды і на падкаст-плятформах, вас чакае новая сэрыя падкаст-цыклю Ўладзімера Арлова «Імёны Свабоды». Гэта гістарычны партрэт герояў беларускай свабоды XVIII–XXI стагодзьдзяў.

Кіраўнік МЗС Літвы пра сьвята 17 верасьня: «Урад Беларусі ігнаруе злачынствы, учыненыя двума таталітарнымі рэжымамі»

Міністэрства замежных спраў Літвы выказала салідарнасьць з Польшчай, якая раней заявіла пратэст з нагоды рашэньня Лукашэнкі прызначыць 17 верасьня дзяржаўным сьвятам Беларусі.

Чаму беларусы такія? (Не)прыдуманае інтэрвію з філёзафам Абдзіраловічам

Радыё Свабода працягвае цыкль гутарак са славутымі людзьмі, якіх даўно няма ў жывых. Праз такую незвычайную форму мы хочам нагадаць пра думкі і погляды гэтых людзей у сёньняшнім кантэксьце.

Ужо сёньня: 140 гадоў з дня нараджэньня Івана Луцкевіча

Падзеі 9 чэрвеня ў Беларусі, сьвеце, гісторыі

Інстытут нацыянальнай памяці Польшчы пра сьвята 17 верасьня: «Дзень адзінства двух таталітарызмаў»

Галоўная дзяржаўная ўстанова Польшчы, якая вызначае палітыку ў галіне гісторыі і памяці ахвяр палітычных рэпрэсій выступіла з заявай адносна прызначэньня Аляксандрам Лукашэнкам новага сьвята 17 верасьня — дня народнага адзінства.

Ужо сёньня: дзень народзінаў Элізы Ажэшкі

Падзеі 6 чэрвеня ў беларускай і сусьветнай гісторыі.

Адбылася прэзэнтацыя кнігі «Невядомы Менск. Гісторыя зьнікненьня». ВІДЭА і PDF-вэрсія

У траўні ў «Бібліятэцы Свабоды. ХХІ стагодзьдзе» выйшаў 80-ы том — кніга Сяргея Абламейкі «Невядомы Менск. Гісторыя зьнікненьня», у якой расказваецца пра раён Старога гораду, што існаваў на Замкавай гары і ў яе ваколіцах і зьнік у ХХ стагодзьдзі разам з Замкавай гарой.

Памёр сьвятар Фёдар Крыванос, дасьледнік рэпрэсій бальшавікоў супраць духавенства

1 чэрвеня сёлета пасьля доўгай хваробы памёр заштатны клірык Менскай япархіі протаярэй Фёдар Крыванос, паведамляе church.by.

У Віцебску знайшлі спонсараў для аднаўленьня «шагалаўскай» сынагогі

Будынак Вялікай Любавіцкай сынагогі, якую наведвала сям’я сусьветна вядомага мастака Марка Шагала, доўгія гады прастаяў у паўразбураным стане. У Віцебску даўно няма хасідзкай грамады, таму абласныя ўлады выставілі аб’ект за адну базавую велічыню.

Пяць выбітных эмігрантаў. Падкаст Уладзімера Арлова

Двойчы на тыдзень, на сайце Свабоды і на падкаст-плятформах, вас чакае новая сэрыя падкаст-цыклю Ўладзімера Арлова «Імёны Свабоды». Гэта гістарычны партрэт герояў беларускай свабоды XVIII–XXI стагодзьдзяў.

У Віцебску за 2 дні да адкрыцьця адмянілі фотавыставу аб страчанай спадчыне гораду

«Калісьці забаранялі выставы мастакоў-нонканфармістаў. Сёньня забараняюць выставу, прысьвечаную разбураным савецкай уладай храмам, Шагалу і Віцебску часоў акупацыі», — напісаў аўтар фотаработаў Віктар Барысенкаў.

«Агент ЦРУ — і доказаў ня трэба». Андрэй Сахараў ў дакумэнтах КДБ Украіны

21 траўня спаўняецца 100 гадоў Андрэю Сахараву — чалавеку, які яшчэ пры жыцьці стаў адным з галоўных сымбаляў савецкага дысыдэнцкага руху.

Сяргей Абламейка: «НКВД і савецкія ўлады ў 1920-х пачалі ствараць генплян, які існаваньня Старога гораду ў Менску не прадугледжваў»

«Невядомы Менск. Гісторыя зьнікненьня» — так называецца новая кніга Сяргея Абламейкі, якая выйшла ў бібліятэчнай сэрыі Радыё Свабода. Гэта першае навуковае дасьледаваньне пра зьнішчэньне самай старой часткі Менску.

Ці маюць права былыя КДБісты засакрэціць інфармацыю пра сябе? Як у Беларусі захоўваюць сакрэты пра катаў

Каля сотні зваротаў ад замежных грамадзян за няпоўны год працы прыняў украінскі Архіў нацыянальнай памяці. Геаграфія — ад Беларусі да Аўстраліі. Рассакрэчаныя ўкраінскімі ўладамі дакумэнты запытваюць і дасьледнікі-аматары, і прафэсійныя гісторыкі, і сваякі рэпрэсаваных, у тым ліку зь Беларусі.

Адказных за генацыд беларусаў генпракурор прапануе шукаць сярод літоўцаў і палякаў

Менск мае намер пачаць працэдуру прызнаньня генацыду беларусаў падчас Вялікай Айчыннай вайны, паведаміў генпракурор Беларусі Андрэй Швед у эфіры БТ.

Ва Ўкраіне Дзень памяці ахвяраў рэпрэсіяў. Падабенства і адрозьненьне Курапатаў пад Менскам і Быкаўні пад Кіевам

Штогод у трэцюю нядзелю траўня Ўкраіна адзначае Дзень памяці ахвяраў палітычных рэпрэсій. Прэзыдэнт Уладзімір Зяленскі ўшанаваў рэпрэсаваных украінцаў у Быкаўнянскім лесе — аналягу беларускіх Курапатаў.

«Няма ўцямнай канцэпцыі». Па сьлядах чарговага этапу рэстаўрацыі ў Крэве

Як ідзе аднаўленьне легендарнага Крэўскага замку на Смаргоншчыне. Рэпартаж Свабоды

Гісторыя палестынска-ізральскага канфлікту. Тлумачым у 10 пунктах

Гісторыя палестынска-ізральскага канфлікту налічвае больш за 100 гадоў. Свабода сабрала асноўныя факты, якія тлумачаць прычыны і абставіны супрацьстаяньня палестынцаў і габрэяў, якое пачалося пасьля І сусьветнай вайны.

Літоўскі дэпутат: спрэчак пра Вільню і спадчыну ўжо няма, ёсьць адчуваньне супольнага лёсу

Навошта дэпутат літоўскага парлямэнту вывучыў беларускую мову, як новае пакаленьне літоўскіх палітыкаў ставіцца да Беларусі, што думаюць пра яе будучыню і аб пэрспэктывах рэжыму Аляксандра Лукашэнкі.

Ці шмат вы ведаеце пра Радаўніцу? ТЭСТ

Ці зможаце вы адказаць на пытаньні пра сьвяточны дзень, які прыпадае на аўторак праз тыдзень пасьля Вялікадня? Праверце сябе.

5 гісторый адважных журналістаў. Падкаст Уладзімера Арлова

Двойчы на тыдзень, на сайце Свабоды і на падкаст-плятформах, вас чакае новая сэрыя падкаст-цыклю Ўладзімера Арлова «Імёны Свабоды». Гэта гістарычны партрэт герояў беларускай свабоды XVIII–XXI стагодзьдзяў.

Як нацысты зьнішчылі псыхіятрычных пацыентаў у Менску, а ў БССР пра іх забыліся

Дзень Перамогі 9 траўня яшчэ з савецкіх часоў зьяўляецца ня толькі гістарычным, але і палітычным сьвятам, якое ў пуцінскай Расеі і лукашэнкаўскай Беларусі набыло выразную прапагандысцкую афарбоўку, піша гісторык Аляксандар Фрыдман.

У Празе на месцы помніка Коневу адкрылася выстава пра ролю СССР у гісторыі Чэхіі і Чэхаславаччыны

У Празе 8 траўня, калі ў краінах ЭЗ адзначаюць дзень заканчэньня Другой сусьветнай вайны, на месцы помніка савецкаму маршалу Івану Коневу адкрылася інтэрактыўная выстава «Ніколі не забудзем». Яна прысьвечана ролі Савецкага Саюзу ў гісторыі Чэхіі і былой Чэхаславаччыны.

Кіраўнікі заходніх дыпмісій ўшанавалі «загінулых герояў Другой сусветнай вайны»

Павераны ў справах ЗША ў Беларусі Джэфры Джук і амбасадарка Вялікай Брытаніі Жаклін Пэркінс яшчэ 6 траўня «ўшнавалі памяць мільёнаў загінулых герояў Другой сусьветнай вайны, партызан, салдат, мірных жыхароў і многіх іншых, хто ахвяраваў сваім жыцьцём, каб наблізіць Дзень Перамогі 9 мая 1945 года».

«Гэта ніколі ня скончыцца». Як немцы пасьля вайны вызваляліся ад нацызму

Пра тое, як нямецкі народ пасьля ІІ сусьветнай вайны пераасэнсоўваў сваё нацысцкае мінулае, расказвае нямецкі гісторык Крыстыян Ганцэр.

«Я ўжо ніхто ў гэтым грамадзтве». Вэтэран шчыра расказаў, што думае пра сьвяткаваньне Дня Перамогі

Гарадзенцу Анатолю Песьняку 94 гады. Ён жыў пры «паляках», пры «саветах», пры «немцах». Дзень Перамогі сустрэў паблізу Бэрліна.

Ужо сёньня: у Беларусі адзначаюць Дзень Перамогі

Падзеі 9 траўня ў беларускай і сусьветнай гісторыі.

«1700 рублёў, СМС аб залічэньні прыйшло ноччу». Якія выплаты да 9 траўня пачалі атрыміваць вэтэраны

Чытачы паведамляюць, што грошы іх пажылым сваякам пачалі паступаць на карту ўжо ноччу з 7 на 8 траўня.

Памёр былы сакратар ЦК КПСС Ягор Лігачоў. Яму было 100 гадоў

Зь імем Лігачова зьвязаныя, у прыватнасьці, антыалькагольная кампанія 1985 году, публікацыя ліста Ніны Андрэевай у абарону Сталіна ў 1988 годзе, вядомага як «маніфэст антыперабудовачных сілаў», і канфлікт з Барысам Ельцыным, пасьля якога Лігачоў атрымаў рэпутацыю праціўніка перабудовы.

Калі ў дыктатара няма палітычнай будучыні, ён пачынае займацца гістарычным мінулым

Заява нямецкіх адвакатаў у фэдэральную пракуратуру Нямеччыны зачапіла і абурыла Аляксандра Лукашэнку. Рэакцыя не заставіла сябе чакаць, піша гісторык з Дусэльдорфу Аляксандар Фрыдман.