Гісторыя

Сяргей Абламейка: «НКВД і савецкія ўлады ў 1920-х пачалі ствараць генплян, які існаваньня Старога гораду ў Менску не прадугледжваў»

«Невядомы Менск. Гісторыя зьнікненьня» — так называецца новая кніга Сяргея Абламейкі, якая выйшла ў бібліятэчнай сэрыі Радыё Свабода. Гэта першае навуковае дасьледаваньне пра зьнішчэньне самай старой часткі Менску.

Ці маюць права былыя КДБісты засакрэціць інфармацыю пра сябе? Як у Беларусі захоўваюць сакрэты пра катаў

Каля сотні зваротаў ад замежных грамадзян за няпоўны год працы прыняў украінскі Архіў нацыянальнай памяці. Геаграфія — ад Беларусі да Аўстраліі. Рассакрэчаныя ўкраінскімі ўладамі дакумэнты запытваюць і дасьледнікі-аматары, і прафэсійныя гісторыкі, і сваякі рэпрэсаваных, у тым ліку зь Беларусі.

Адказных за генацыд беларусаў генпракурор прапануе шукаць сярод літоўцаў і палякаў

Менск мае намер пачаць працэдуру прызнаньня генацыду беларусаў падчас Вялікай Айчыннай вайны, паведаміў генпракурор Беларусі Андрэй Швед у эфіры БТ.

Ва Ўкраіне Дзень памяці ахвяраў рэпрэсіяў. Падабенства і адрозьненьне Курапатаў пад Менскам і Быкаўні пад Кіевам

Штогод у трэцюю нядзелю траўня Ўкраіна адзначае Дзень памяці ахвяраў палітычных рэпрэсій. Прэзыдэнт Уладзімір Зяленскі ўшанаваў рэпрэсаваных украінцаў у Быкаўнянскім лесе — аналягу беларускіх Курапатаў.

«Няма ўцямнай канцэпцыі». Па сьлядах чарговага этапу рэстаўрацыі ў Крэве

Як ідзе аднаўленьне легендарнага Крэўскага замку на Смаргоншчыне. Рэпартаж Свабоды

Гісторыя палестынска-ізральскага канфлікту. Тлумачым у 10 пунктах

Гісторыя палестынска-ізральскага канфлікту налічвае больш за 100 гадоў. Свабода сабрала асноўныя факты, якія тлумачаць прычыны і абставіны супрацьстаяньня палестынцаў і габрэяў, якое пачалося пасьля І сусьветнай вайны.

Літоўскі дэпутат: спрэчак пра Вільню і спадчыну ўжо няма, ёсьць адчуваньне супольнага лёсу

Навошта дэпутат літоўскага парлямэнту вывучыў беларускую мову, як новае пакаленьне літоўскіх палітыкаў ставіцца да Беларусі, што думаюць пра яе будучыню і аб пэрспэктывах рэжыму Аляксандра Лукашэнкі.

Ці шмат вы ведаеце пра Радаўніцу? ТЭСТ

Ці зможаце вы адказаць на пытаньні пра сьвяточны дзень, які прыпадае на аўторак праз тыдзень пасьля Вялікадня? Праверце сябе.

5 гісторый адважных журналістаў. Падкаст Уладзімера Арлова

Двойчы на тыдзень, на сайце Свабоды і на падкаст-плятформах, вас чакае новая сэрыя падкаст-цыклю Ўладзімера Арлова «Імёны Свабоды». Гэта гістарычны партрэт герояў беларускай свабоды XVIII–XXI стагодзьдзяў.

Як нацысты зьнішчылі псыхіятрычных пацыентаў у Менску, а ў БССР пра іх забыліся

Дзень Перамогі 9 траўня яшчэ з савецкіх часоў зьяўляецца ня толькі гістарычным, але і палітычным сьвятам, якое ў пуцінскай Расеі і лукашэнкаўскай Беларусі набыло выразную прапагандысцкую афарбоўку, піша гісторык Аляксандар Фрыдман.

У Празе на месцы помніка Коневу адкрылася выстава пра ролю СССР у гісторыі Чэхіі і Чэхаславаччыны

У Празе 8 траўня, калі ў краінах ЭЗ адзначаюць дзень заканчэньня Другой сусьветнай вайны, на месцы помніка савецкаму маршалу Івану Коневу адкрылася інтэрактыўная выстава «Ніколі не забудзем». Яна прысьвечана ролі Савецкага Саюзу ў гісторыі Чэхіі і былой Чэхаславаччыны.

Кіраўнікі заходніх дыпмісій ўшанавалі «загінулых герояў Другой сусветнай вайны»

Павераны ў справах ЗША ў Беларусі Джэфры Джук і амбасадарка Вялікай Брытаніі Жаклін Пэркінс яшчэ 6 траўня «ўшнавалі памяць мільёнаў загінулых герояў Другой сусьветнай вайны, партызан, салдат, мірных жыхароў і многіх іншых, хто ахвяраваў сваім жыцьцём, каб наблізіць Дзень Перамогі 9 мая 1945 года».

«Гэта ніколі ня скончыцца». Як немцы пасьля вайны вызваляліся ад нацызму

Пра тое, як нямецкі народ пасьля ІІ сусьветнай вайны пераасэнсоўваў сваё нацысцкае мінулае, расказвае нямецкі гісторык Крыстыян Ганцэр.

«Я ўжо ніхто ў гэтым грамадзтве». Вэтэран шчыра расказаў, што думае пра сьвяткаваньне Дня Перамогі

Гарадзенцу Анатолю Песьняку 94 гады. Ён жыў пры «паляках», пры «саветах», пры «немцах». Дзень Перамогі сустрэў паблізу Бэрліна.

Ужо сёньня: у Беларусі адзначаюць Дзень Перамогі

Падзеі 9 траўня ў беларускай і сусьветнай гісторыі.

«1700 рублёў, СМС аб залічэньні прыйшло ноччу». Якія выплаты да 9 траўня пачалі атрыміваць вэтэраны

Чытачы паведамляюць, што грошы іх пажылым сваякам пачалі паступаць на карту ўжо ноччу з 7 на 8 траўня.

Памёр былы сакратар ЦК КПСС Ягор Лігачоў. Яму было 100 гадоў

Зь імем Лігачова зьвязаныя, у прыватнасьці, антыалькагольная кампанія 1985 году, публікацыя ліста Ніны Андрэевай у абарону Сталіна ў 1988 годзе, вядомага як «маніфэст антыперабудовачных сілаў», і канфлікт з Барысам Ельцыным, пасьля якога Лігачоў атрымаў рэпутацыю праціўніка перабудовы.

Калі ў дыктатара няма палітычнай будучыні, ён пачынае займацца гістарычным мінулым

Заява нямецкіх адвакатаў у фэдэральную пракуратуру Нямеччыны зачапіла і абурыла Аляксандра Лукашэнку. Рэакцыя не заставіла сябе чакаць, піша гісторык з Дусэльдорфу Аляксандар Фрыдман.

«Кожны можа пачаць рэформы зь сябе і цяпер». (Не)прыдуманае інтэрвію з Вацлавам Гавэлам

Радыё Свабода працягвае цыкль гутарак са славутымі людзьмі, якіх няма ў жывых. Праз такую незвычайную форму мы хочам нагадаць пра думкі і погляды гэтых людзей у сёньняшнім кантэксьце.

​Хто, як і чаму? 22 гады таму выкралі экс-міністра ўнутраных справаў Захаранку

7 траўня 2021 году спаўняецца 22 гады, як былы міністар унутраных справаў Беларусі, адзін зь лідэраў апазыцыі Юры Захаранка быў гвалтоўна выкрадзены ў Менску невядомымі.

Латвія прызнала і асудзіла генацыд армян у Асманскай імпэрыі

Латвія афіцыйна прызнала і асудзіла генацыд армян у Асманскай імпэрыі ў 1915—1923 гадах. За гэтае рашэньне прагаласавалі 58 з 100 дэпутатаў Сэйму.

«Забараняць забаронена». Студэнцкія бунты 1968 у фатаздымках

53 гады таму Парыж захапілі студэнты-бунтаўнікі. Усё пачалося з барацьбы супраць пурытанства (студэнты патрабавалі бесьперашкоднага допуску ў жаночыя інтэрнаты), а чым скончылася, незразумела і да сёньня.

Знойдзеныя пашпарты старэйшай дачкі Вацлава Ластоўскага. ФОТА

Унікальныя гістарычныя знаходкі дасьледчыцы Алены Кароўчанка дапамаглі высьветліць дакладны год нараджэньня дачкі славутага навукоўца, дату шлюбу яе бацькоў і абверглі міт пра тое, што яна дачка не Ластоўскага, а Купалы.

У Старым замку Горадні пачалі другі этап рэканструкцыі. Што ня так? 4 галоўныя пункты

У Горадні пачалі аднаўляць каралеўскі палац — гэта частка комплексу Старога замка і ўжо другі этап працаў. Навукоўцы лічаць, што яго могуць адбудаваць з сур’ёзнымі памылкамі. Тлумачым, у чым праблемы.

Прапаў бязь вестак, арыштаваны КДБ, уцёк у Латвію. Што стала з былымі паплечнікамі Лукашэнкі, якія перайшлі на другі бок

Пераход у адкрытую апазыцыю да дзейнага кіраўніка дзяржавы часта прыносіць праблемы.

«Дзеці хлусьні», пабіцьцё дэпутатаў, старшыню ЦВК вынесьлі з кабінэту. Як у Беларусі ладзілі рэфэрэндумы

У гісторыі незалежнай Беларусі ўжо былі тры рэфэрэндумы, і кожны зь іх праходзіў у драматычных абставінах і з парушэньнямі закону.

Алег Дзярновіч: Мікола Ермаловіч зрабіў гісторыю Літвы часткай гісторыі Беларусі. У гэтым яго значнасьць і веліч

29 красавіка 2021 году споўнілася 100 гадоў з дня нараджэньня Міколы Ермаловіча, беларускага гісторыка, якога называюць клясыкам беларускай рамантычнай гістарыяграфіі.

«Мой галоўны клопат — каб мяне пачулі». (Не)прыдуманае інтэрвію з аўтарам раману «1984» Орўэлам

Радыё Свабода працягвае цыкль гутарак са славутымі людзьмі, якіх даўно няма ў жывых. Праз такую незвычайную форму мы хочам нагадаць пра думкі і погляды гэтых людзей у сёньняшнім кантэксьце.

Максім Гаруноў: Беларусь і Расея ідуць у розныя бакі: першая — у 1918 год, другая — у часы імпэрыі

Што адбылося ў Беларусі ў 2020 годзе? Якую эвалюцыю перажывае краіна? Куды яна ідзе? Што нас чакае наперадзе? І ці ёсьць нешта такое, чаму трэба радавацца ў гэты час? Пра гэта мы гаворым з Максімам Гаруновым, якога раней называлі расейскім філёзафам, а цяпер нярэдка называюць і філёзафам беларускім.

Ужо сёньня: дзень народзінаў Зінаіды Бандарэнкі

Беларус запытаў у архіве кіна- і фотаматэрыялы пра «забойствы беларусаў пад бел-чырвона-белым сьцягам». Вось што яму адказалі

Палітычны экспэрт Ягор Лебядок зрабіў запыт у Беларускі дзяржаўны архіў кінафотафонадакумэнтаў і папрасіў скласці сьпіс наяўных фота- і кінадакумэнтаў з выявамі людзей пад бел-чырвона-белым сьцягам або гербам «Пагоня», «якія ахоўваюць, канваююць, катуюць ці забіваюць іншых людзей».

20 нечаканых фактаў пра Зьмітрака Бядулю, які нарадзіўся 135 гадоў таму

Сёньня — 135 гадоў з дня нараджэньня клясыка беларускай літаратуры Зьмітрака Бядулі.

«Рэвалюцыя ня робіцца ў белых пальчатках». (Не)прыдуманае інтэрвію з бальшавіком N1

Радыё Свабода працягвае цыкль гутарак са славутымі людзьмі, якіх даўно няма ў жывых. Праз такую незвычайную форму мы хочам нагадаць пра думкі і погляды гэтых людзей у сёньняшнім кантэксьце.

Пяць прэзыдэнтаў зь Беларусі. Падкаст Уладзімера Арлова

Двойчы на тыдзень, на сайце Свабоды і на падкаст-плятформах, вас чакае новая сэрыя падкаст-цыклю Ўладзімера Арлова «Імёны Свабоды». Гэта гістарычны партрэт герояў беларускай свабоды XVIII–XXI стагодзьдзяў.

Сьцяганосцы Беларусі. Падкаст Уладзімера Арлова

Двойчы ў тыдзень, на сайце Свабоды і на падкаст-плятформах, вас чакае новая сэрыя падкаст-цыклю Ўладзімера Арлова «Імёны Свабоды». Гэта гістарычны партрэт герояў беларускай свабоды XVIII―XXI стагодзьдзяў.

Прыдуманы палкоўнік КДБ і здымкі, знойдзеныя каля ЧАЭС. Чаму варта паглядзець міжнародную выставу пра Чарнобыль

У Менску праходзіць выстава, прысьвечаная аварыі ў Чарнобылі. «Эфэкт сьпячага». Яна адносіць нас у мінулае і адкрывае мастацкі погляд на трагедыю, якой сёлета спаўняецца 35 гадоў.

Генпракуратура пачала зьбіраць факты, як беларусаў зьнішчалі 80 гадоў таму

Генэральная пракуратура ў сувязі з расьсьледаваньнем крымінальнай справы аб генацыдзе насельніцтва Беларусі ў гады Вялікай Айчыннай вайны і пасьляваенны час зьбірае інфармацыю аб зьнішчэньні жыхароў краіны нацыстамі і іх памагатымі.

Пяць Марыяў гісторыі Беларусі. Падкаст Уладзімера Арлова

Двойчы ў тыдзень, на сайце Свабоды і на падкаст-плятформах, вас чакае новая сэрыя падкаст-цыклю Ўладзімера Арлова «Імёны Свабоды». Гэта гістарычны партрэт герояў беларускай свабоды XVIII―XXI стагодзьдзяў.

«Беларусаў там было 150 чалавек, а не дзясяткі тысяч». Міты і факты пра канцлягер у Бярозе Картускай

У міжваенныя гады адна згадка пра Бярозу Картускую наводзіла жах. У гэтым месцы на сучаснай Берасьцейшчыне польскія ўлады перавыхоўвалі палітычных ворагаў. Сёньня гісторыю лягера спрабуюць выкарыстоўваць улады і дзяржпрапаганда, плодзячы фэйкі і маніпулюючы фактамі.

«Чалавек прэзыдэнта». 10 фактаў пра старшыню ЦВК Ярмошыну, за абразу якой судзяць

14 красавіка ў судзе Маскоўскага раёну Менску пачнецца працэс за абразу ў дваровым чаце старшыні Цэнтральнай выбарчай камісіі Лідзіі Ярмошынай.

Юры Гагарын: жыцьцё касманаўта на Зямлі

Юры Гагарын 12 красавіка 1961 году — 60 гадоў таму — стаў першым чалавекам, які пабываў у космасе. Яго жыцьцё — ад працы ў ліцейным цэху да трыюмфальнага вяртаньня на Зямлю — у фатаздымках

10 гадоў таму адбыўся выбух у менскім мэтро. Як гэта было

11 красавіка 2011 году ў 17.55 на станцыі мэтро «Купалаўская» ў Менску адбыўся тэрарыстычны акт. Да афіцыйнай вэрсіі гэтага здарэньня пытаньні застаюцца і праз 10 гадоў.

Ужо сёньня: 10-я гадавіна тэракту ў менскім мэтро і 85 гадоў Івонцы Сурвіле

Падзеі 11 красавіка ў беларускай і сусьветнай гісторыі​.

Зло чыняць ня монстры, а звычайныя людзі. (Не)прыдуманае інтэрвію з дасьледчыцай дыктатур Ганнай Арэнт

Радыё Свабода працягвае цыкль гутарак са славутымі людзьмі, якіх даўно няма ў жывых. Праз такую незвычайную форму мы хочам нагадаць пра думкі і меркаваньні гэтых людзей у сёньняшнім кантэксьце.

Яшчэ дзьвюх беларусак прызналі праведніцамі народаў сьвету. Цырымонія прайшла ў Менску. ФОТА

Нашчадкі Любові Дзьякавай і Тацяны Лосевай атрымалі ад пасла Ізраілю мэдалі за чын продкаў, якія ў час нацысцкай акупацыі ратавалі габрэяў ад зьнішчэньня.

Ужо сёньня: 65 гадоў Тэатру юнага гледача

Беларусь — краіна нелегалаў. Падкаст Уладзімера Арлова

Двойчы ў тыдзень, на сайце Свабоды і на падкаст-плятформах, вас чакае новая сэрыя падкаст-цыклю Ўладзімера Арлова «Імёны Свабоды». Гэта гістарычны партрэт герояў беларускай свабоды XVIII―XXI стагодзьдзяў.

Пяць гераіняў гісторыі Беларусі. Падкаст Уладзімера Арлова

Двойчы ў тыдзень, на сайце Свабоды і на падкаст-плятформах, вас чакае новая сэрыя падкаст-цыклю Ўладзімера Арлова «Імёны Свабоды». Гэта гістарычны партрэт герояў беларускай свабоды XVIII―XXI стагодзьдзяў.

Страйк, якога ніхто не чакаў. 10 фактаў пра выступ рабочых у красавіку 1991-га

У красавіку 1991 у Беларусі адбыўся страйк, які ахапіў дзясяткі працоўных калектываў і ўвайшоў у гісторыю Беларусі як самы масавы выступ рабочых у змаганьні за свае палітычныя правы.