(Міхась Скобла: ) “Уладзімер, ваша акадэмія існуе ў беларускай культурнай прасторы ўжо больш за адзінаццаць гадоў. Як мяркуюць рэагаваць на рашэньне беларускіх уладаў дваццаць шэсьць вашых калегаў-акадэмікаў?”
(Уладзімер Вішнеўскі: ) “Мы вырашылі працягваць сваю дзейнасьць, нягледзячы на ўсе распараджэньні Міністэрства юстыцыі. Справа наша застаецца нязьменнаю. Мы будзем працягваць ладзіць выставы, ажыцьцяўляць адукацыйныя праграмы й займацца ўсёй той дзейнасьцю, якая задэкляраваная ў нашым статуце. А ўжо ці будзем мы называцца акадэмікамі, гэта ня так і важна. Мы, мастакі, былі і ёсьць самастойнымі, хоць некаторыя з нас і працуюць у дзяржаўных навучальных установах. Усе адзінаццаць прамінулых гадоў мы разьлічвалі толькі на ўласныя магчымасьці”.
(Скобла: ) “А як увогуле вы ставіцеся да таго, што ўлады ваююць ня толькі з апазыцыяй, але і з асобнымі словамі?”
(Вішнеўскі: ) “Ну, сьмешна, калі Нацыянальную акадэмію ўзначальвае не прэзыдэнт, а нейкі старшыня. Акадэмія ж не калгас. Ад самых старажытных часоў на чале акадэмій стаялі прэзыдэнты, і гэта было яшчэ тады, калі прэзыдэнты не ўзначальвалі дзяржаваў. А гэтая вайна са словамі й нам далася ў знакі. Мы кожны год вымушаныя былі праводзіць перарэгістрацыю нашай акадэміі. То ў назву акадэміі нас прымусілі ўпісаць словы “грамадзкае аб’яднаньне”, то забаранілі Фэліксу Янушкевічу называцца прэзыдэнтам акадэміі.
Аналягічныя акадэміі існуюць у многіх краінах сьвету. Напрыклад, у Расеі акадэмія мастакоў існуе яшчэ з царскіх часоў. Такія арганізацыі не ўваходзяць у дзяржаўныя структуры, усе яны дзейнічаюць на грамадзкіх пачатках. І ў нас Беларуская акадэмія выяўленчага мастацтва вось ужо адзінаццаць гадоў дзейнічае як грамадзкая структура. Але ў Беларусі дзейнасьць грамадзкіх арганізацый вельмі абмежаваная, і нам цягам апошніх гадоў даводзілася вельмі цяжка. Хоць мы ўвесь час былі ляяльнымі да ўлады і не выступалі, як нейкая палітычная арганізацыя. Мы працавалі, працуем і будзем працаваць у сфэры культуры. Іншага нам ня дадзена”.
(Скобла: ) “Сам тэрмін “акадэмік” мае на ўвазе сталасьць творчую і ўзроставую. А ў вас самаму маладому акадэміку – Паўлу Татарнікаву – усяго 35. Неяк несур’ёзна гучыць: “трыццаціпяцігадовы акадэмік”.
(Вішнеўскі: ) “Сапраўды, паводле агульнапрынятых нормаў, акадэмік павінен быць сівабародым, мудрым старцам. Але ў рэальным жыцьці можа быць і іначай. У творцы найбольш плённым можа быць жыцьцёвы пэрыяд да трыццаці ці да сарака гадоў. Павал Татарнікаў мае вялікі аўтарытэт сярод мастакоў. Ён заслужыў яго сваім талентам. Як кніжны ілюстратар ён знакаміты далёка за межамі Беларусі. Напрыклад, для Шэксьпіраўскага цэнтру ў Лёндане Павал зрабіў некалькі кніг. На Тайвані аздобіў кнігу па матывах Вагнэравых опэраў. Для адной тысячагадовай вёскі на поўначы Італіі Павал Татарнікаў аздобіў шыкоўную кнігу-летапіс. Італьянцы доўга шукалі ілюстратара і нарэшце на кніжным біенале ў Вэнэцыі выбралі беларускага мастака. Дык чаму такога творцу мы ня можам абраць акадэмікам?”
(Скобла: ) “Вы выкладаеце ў Беларускай дзяржаўнай акадэміі мастацтваў (будзем спадзявацца, што хоць у яе назву не адбяруць). Агульная тэндэнцыя – у гуманітарныя ВНУ скараціўся прыток абітурыентаў. А ў вас які конкурс быў сёлета?”
(Вішнеўскі: ) “Акурат для нашай акадэміі не характэрныя агульныя тэндэнцыі. Таму што ў былыя савецкія часы была добра арганізаваная перадакадэмічная мастацкая адукацыя. Утвораныя былі мастацкія школы, ліцэі, вучэльні. І ўсе гэтыя ўстановы працягваюць пастаўляць нам студэнтаў. І ў нас прыток абітурыентаў не зьмяншаецца. Ён апошнія гады застаецца нязьменным – на мастацкім факультэце тры чалавекі на месца. А на факультэце дызайну, асабліва ў сфэры рэклямы, даходзіць да сямнаццаці чалавек на месца.
Тут цікава іншае. Сёлета, як і штогод, на мастацкім факультэце былі створаныя тры прыёмныя прадметныя камісіі: па малюнку, па жывапісе і па кампазыцыі. Я быў сябрам адной зь іх. І нашай камісіі ўпершыню не далі працаваць. Нас ніхто нікуды не выклікаў, ні да рэктара, ні да старшыні камісіі, але пайшлі чуткі, што нашу, зацьверджаную па ўсіх правілах, камісію замяняюць другой камісіяй. І праўда, прыехаў галоўны ідэоляг Праляскоўскі, і гэтыя новыя камісіі былі ўтвораныя. У іх увялі прадстаўнікоў Гомельскай мастацкай вучэльні, Мастацкага ліцэю № 26 і другіх, можа быць, далёкіх ад мастацтва структураў. І мы ўжо ня ўдзельнічалі ў выстаўленьні адзнакаў”.
(Скобла: ) “Вы прысутнічалі на іспытах як статысты?”
(Вішнеўскі: ) “Мы прысутнічалі як ключнікі: адчынялі і зачынялі аўдыторыі. Вось і ўся наша дзейнасьць. Нам было забаронена ўваходзіць у аўдыторыі, дазвалялася толькі з прадстаўнікамі правяраючых структураў. Яны часам былі вельмі далёкія ад прадмету праверкі, і мы ім расказвалі, што такое мастацтва”.
(Скобла: ) “Нешта я не разумею. Выкладчык вучэльні вырашаў, ці прымаць таго ці іншага абітурыента ў акадэмію?”
(Вішнеўскі: ) “Менавіта. Прадстаўнікі ніжэйшых інстанцый прымалі студэнтаў у самую высокую інстанцыю – у акадэмію. Я думаю, што замена камісій была сплянаваная загадзя. Калі так, то можна было б запрасіць спэцыялістаў з Масквы, з Санкт-Пецярбургу ці Кіева – з аналягічных акадэмій. Тады было б зразумела: прафэсіяналы робяць набор у нашу Беларускую дзяржаўную акадэмію мастацтваў”.
(Скобла: ) “У выніку замены прыёмных камісіяў што атрымалася?”
(Вішнеўскі: ) “Атрымалася так, што наша прадметная камісія па жывапісе прымала іспыты ня толькі на мастацкім факультэце, але й на факультэце дызайну. А там розныя патрабаваньні. Напрыклад, прымаць “на інтэр’ер” ці “на кераміку” – гэта зусім іншыя ўстаноўкі, іншыя патрабаваньні. У выніку ўсіх гэтых працэсаў людзі былі незадаволеныя, было вельмі шмат апэляцый. Наколькі мне вядома, пасьля ўсіх іспытаў пададзена каля 70 апэляцый. А звычайна, іх бывае 3-5, ня больш. Калі прымаюць прафэсіяналы”.
(Скобла: ) “У БДАМе спаміж спэцыяльных дысцыплінаў выкладаецца і гісторыя Беларусі. Нядаўна прынятае рашэньне дазволіць яе выкладаньне й па-расейску. Гэта праблема ці ў нашай сытуацыі дзьвюхмоўя гэта цалкам натуральна?”
(Вішнеўскі: ) “Не, гэта не натуральна. Безумоўна, я стаўлюся адмоўна да такога рашэньня. У нас і так катастрафічна звузілася сфэра ўжываньня беларускай мовы. Лічу, што выкладаньне гісторыі Беларусі па-расейску адпавядае той палітыцы акупацыі, якая мэтанакіравана і пасьлядоўна праводзіцца ў Беларусі цягам апошніх гадоў. Дзякуй Богу, у нашай акадэміі яшчэ ёсьць такія астраўкі, скажам, катэдра графікі, дзе выкладаньне амаль усіх прадметаў вядзецца па-беларуску. На роднай мове выкладаюць Юрась Хілько, Уладзімер Савіч, Валеры Славук, Валянціна Сідарава, Тацяна Сіплевіч. Усе выкладчыкі”.
(Скобла: ) “Вы – вядомы мастак-графік – займаецеся яшчэ й скульптурай. Але ж гэта такія розныя інструмэнты: аловак і зубіла! Можна натрудзіць руку, і яна страціць адчувальнасьць над графічным аркушам. Ці няма такой небясьпекі?”
(Вішнеўскі: ) “Не, такой небясьпекі няма. Мастак – гэта мысьляр. Ён можа выяўляць сябе ў розных мастацкіх сфэрах, пры дапамозе розных матэрыялаў. У свой час я займаўся й жывапісам. Памятаю, расьпісаў гарадзкі басэйн у Дзяржынску. Гэта росьпіс па паліванай керамічнай плітцы. Агульная плошча росьпісу – 300 квадратных мэтраў, было дзе разгарнуцца. Мне за тую працу й цяпер ня сорамна.
А скульптурай я захапляюся з маленства. Памятаю, сьцізорыкам выразаў фігуры з карэньня і драўляных цурак. А калі стаў прафэсійным мастаком, набыў усё неабходнае для разьбы па дрэве абсталяваньне. Найбольш мне падабаецца выразаць жаночыя фігуры. Дрэва – вельмі плястычны матэрыял, яно само падказвае, куды ісьці. Прарэжаш трошкі – і сама фактура дрэва падказвае, дзе выгіб павінен быць, а дзе ніша ці пукатасьць… Ня так даўно я асвоіў новы матэрыял – камень. Звычайныя камяні, якія знаходзяцца на полі з часоў ледніковага пэрыяду, калі іх апрацаваць і запаліраваць, робяцца сапраўды каштоўнымі камянямі”.
(Скобла: ) “Нядаўна я паглядзеў цудоўны фільм Жана Рэнуара “Манпарнас, 19” – пра мастака Амадэа Мадыльяні. Там ёсьць такі эпізод: Мадыльяні, Пікаса і Суцін спаборнічаюць, хто напіша лепшы жаночы партрэт. Паказаны сам творчы працэс. І Пікаса, і Мадыльяні ліхаманкава пішуць і адначасова… п’юць віно. А якія стымулятары ўжываеце вы?”
(Вішнеўскі: ) “Я не ўжываю ніякіх стымулятараў. Мне дастаткова натхненьня ад прыгожых жанчынаў. Я не магу сказаць, што я не люблю добрага віна – францускага ці італьянскага. Люблю. Не адмоўлюся й гарэлачкі выпіць, асабліва на прыродзе ў добрай кампаніі. Але ў працэсе творчасьці я абсалютны цьвярозьнік. Нападпітку я не магу працаваць як мастак. Калі вып’ю, то выконваю якую-небудзь фізычную працу: стругаю ці раблю нарыхтоўкі. А што да згаданага фільму… Я думаю, што яго стваральнікі мелі на мэце спэцыяльна падкрэсьліць багемнае жыцьцё парыскіх мастакоў. Бо для кіно падобныя сцэны выйгрышныя. А для мастацкага асяродзьдзя даваеннай пары ў Парыжы багемнасьць якраз і была характэрная. Але я ня думаю, каб Мадыльяні пісаў у п’яным стане”.
(Скобла: ) “Вамі створаныя мастацкія вобразы Васіля Быкава, Уладзімера Караткевіча, папы Яна Паўла ІІ. Чый вобраз вы марыце адлюстраваць і чый ня сталі б маляваць ні за якія грошы?”
(Вішнеўскі: ) “Я вельмі люблю Рыгора Барадуліна як чалавека й паэта і хачу стварыць яго вобраз. Не партрэт, а менавіта вобраз, які вынікае зь ягонай паэзіі. А каго б не хацеў… Насамрэч, і да вобразу гэтага чалавека я некалькі разоў падступаўся. І кожнага разу атрымлівалася карыкатура. Вы, напэўна, здагадваецеся, пра каго я гавару... Мне ўвесь час хацелася паказаць яго нізкія жарсьці. Але апошнім часам мяне падобныя вобразы ня вабяць. У прынцыпе, такіх людзей шмат, якія ў маім уяўленьні выглядаюць карыкатурна”.
(Скобла: ) “Своеасаблівы лёзунг вашай грамадзкай акадэміі – “Талент і мараль”. Назавіце прозьвішчы мастакоў (не сяброў акадэміі), хто адпавядае гэтаму прынцыпу. І хто – не адпавядае?”
(Вішнеўскі: ) “Узоры маральнасьці для мяне – мастакі старэйшага веку, якія практычна зьдзейсьнілі сябе ў мастацтве: Анатоль Бараноўскі, Леанід Шчамялёў. Той жа Гаўрыла Харытонавіч Вашчанка, які прайшоў вялікі жыцьцёвы шлях. Былі часы, калі ўсе ўступалі ў камуністычную партыю, і Вашчанка па пасадзе сваёй (ён стваральнік і першы загадчык катэдры манумэнтальнага мастацтва) мусіў быць камуністам. І ўсё ж ён не паддаўся на ўгаворы і пагрозы і застаўся свабодным ад камуністычных догмаў чалавекам. Таму ён для мяне маральны аўтарытэт, моцны духам чалавек.
А што тычыцца антыпода, то на гэтую ролю падыходзіць Міхаіл Савіцкі. Ён проста ненавідзіць маладых мастакоў і, па-мойму, увогуле мастацтва. Па ягонай ініцыятыве за ўдзел у адной выставе, што адбывалася на праспэкце Машэрава, многім мастакам была абвешчаная вымова. Знайшлі нейкія палітычныя прычэпкі. І выставу, дарэчы, забаранілі. Хоць гэта сьмешна гучыць – вымова творцу. Увогуле, я лічу, што фігура Савіцкага створаная штучна, і створаная, магчыма, адпаведнымі органамі. А сёлета Савіцкі для новага будынку Нацыянальнай бібліятэкі напісаў карціну, на якой немцы п’юць кроў дзяцей – малалетніх вязьняў канцлягеру. Прычым усё гэта так натуралістычна намалявана… Месца такому твору хіба ў тым самым канцлягеры, а не ў бібліятэцы. І карціну-такі не прынялі, нягледзячы на ўсе рэгаліі аўтара. Праўда, яму выплацілі салідную кампэнсацыю. Савіцкі адсунуў другіх мастакоў ад удзелу ў конкурсе, улез і стварыў такое страхоцьце. На мой погляд, гэта амаральны ўчынак”.
(Скобла: ) “Мушу заклікаць вас да талеранцыі. Калі ёсьць такі народны мастак, значыць, ёсьць і аматары ягонай творчасьці. Уладзімер, як нам бараніць свой мастацкі рынак? Калі паглядзець Беларускае тэлебачаньне, то ствараецца ўражаньне, што й сваіх мастакоў у нас няма. І хутка ва ўсіх айчынных галерэях будзе вісець Шылаў і стаяць Цэрэтэлі. Як ад іх адбіцца?”
(Вішнеўскі: ) “Гэта складанае пытаньне. Справа ў тым, што ў Беларусі да гэтай пары мастацкі рынак не сфармаваны. Насельніцтва Беларусі хутка зусім забудзецца, што такое мастацтва. Ніякіх адукацыйных мастацкіх праграмаў на Беларускім тэлебачаньні даўно няма. Нашыя людзі ня ведаюць, што нясе той ці іншы твор, якая ў яго – станоўчая ці адмоўная – энэргетыка. А што да Шылава й Цэрэтэлі, то гэта дзяржаўная палітыка. У наш Дзяржаўны музэй няма ходу ні мне, ні Рыгору Сітніцу, ні другім мастакам. Дарэчы, мне сам дырэктар музэю Ўладзімер Пракапцоў прапаноўваў зрабіць выставу графікі. І яна была заплянаваная на канкрэтны час. А потым дырэктар спахапіўся, што могуць быць праблемы, і паўгода пазьбягаў сустрэчы са мной. Затое Цэрэтэлі ён выставіў”.
(Скобла: ) “Я ведаю, як некаторыя вашы калегі цэняць творчы спакой. А вы можаце адставіць мальбэрт убок і выехаць у Крэва, каб у замку арганізаваць юбілей паэта Ўладзімера Някляева. Ці – адкласьці ўсе справы і тэрмінова зрабіць двухмэтровы партрэт Ларысы Геніюш для яе вечарыны… Ці не выбівае гэта вас з творчай каляіны?” (Вішнеўскі: ) “Не выбівае. Я чалавек грамадзкі й шмат свайго часу аддаю на розныя грамадзкія справы. Я не замыкаюся ў майстэрні, у вузкім мастакоўскім асяродзьдзі, і мне не складана пераключацца з мастацтва на грамадзкую дзейнасьць. Калі мяне просяць зрабіць нешта, што патрэбна беларускай культуры, нацыянальнаму адраджэньню, я бяз роздумаў бяруся і раблю. А хто, калі ня я? Гэта мне цікава і дае мне жыцьцёвы й творчы стымул”.
(Уладзімер Вішнеўскі: ) “Мы вырашылі працягваць сваю дзейнасьць, нягледзячы на ўсе распараджэньні Міністэрства юстыцыі. Справа наша застаецца нязьменнаю. Мы будзем працягваць ладзіць выставы, ажыцьцяўляць адукацыйныя праграмы й займацца ўсёй той дзейнасьцю, якая задэкляраваная ў нашым статуце. А ўжо ці будзем мы называцца акадэмікамі, гэта ня так і важна. Мы, мастакі, былі і ёсьць самастойнымі, хоць некаторыя з нас і працуюць у дзяржаўных навучальных установах. Усе адзінаццаць прамінулых гадоў мы разьлічвалі толькі на ўласныя магчымасьці”. (Скобла: ) “А як увогуле вы ставіцеся да таго, што ўлады ваююць ня толькі з апазыцыяй, але і з асобнымі словамі?”
(Вішнеўскі: ) “Ну, сьмешна, калі Нацыянальную акадэмію ўзначальвае не прэзыдэнт, а нейкі старшыня. Акадэмія ж не калгас. Ад самых старажытных часоў на чале акадэмій стаялі прэзыдэнты, і гэта было яшчэ тады, калі прэзыдэнты не ўзначальвалі дзяржаваў. А гэтая вайна са словамі й нам далася ў знакі. Мы кожны год вымушаныя былі праводзіць перарэгістрацыю нашай акадэміі. То ў назву акадэміі нас прымусілі ўпісаць словы “грамадзкае аб’яднаньне”, то забаранілі Фэліксу Янушкевічу называцца прэзыдэнтам акадэміі.
Аналягічныя акадэміі існуюць у многіх краінах сьвету. Напрыклад, у Расеі акадэмія мастакоў існуе яшчэ з царскіх часоў. Такія арганізацыі не ўваходзяць у дзяржаўныя структуры, усе яны дзейнічаюць на грамадзкіх пачатках. І ў нас Беларуская акадэмія выяўленчага мастацтва вось ужо адзінаццаць гадоў дзейнічае як грамадзкая структура. Але ў Беларусі дзейнасьць грамадзкіх арганізацый вельмі абмежаваная, і нам цягам апошніх гадоў даводзілася вельмі цяжка. Хоць мы ўвесь час былі ляяльнымі да ўлады і не выступалі, як нейкая палітычная арганізацыя. Мы працавалі, працуем і будзем працаваць у сфэры культуры. Іншага нам ня дадзена”.
(Скобла: ) “Сам тэрмін “акадэмік” мае на ўвазе сталасьць творчую і ўзроставую. А ў вас самаму маладому акадэміку – Паўлу Татарнікаву – усяго 35. Неяк несур’ёзна гучыць: “трыццаціпяцігадовы акадэмік”.
(Вішнеўскі: ) “Сапраўды, паводле агульнапрынятых нормаў, акадэмік павінен быць сівабародым, мудрым старцам. Але ў рэальным жыцьці можа быць і іначай. У творцы найбольш плённым можа быць жыцьцёвы пэрыяд да трыццаці ці да сарака гадоў. Павал Татарнікаў мае вялікі аўтарытэт сярод мастакоў. Ён заслужыў яго сваім талентам. Як кніжны ілюстратар ён знакаміты далёка за межамі Беларусі. Напрыклад, для Шэксьпіраўскага цэнтру ў Лёндане Павал зрабіў некалькі кніг. На Тайвані аздобіў кнігу па матывах Вагнэравых опэраў. Для адной тысячагадовай вёскі на поўначы Італіі Павал Татарнікаў аздобіў шыкоўную кнігу-летапіс. Італьянцы доўга шукалі ілюстратара і нарэшце на кніжным біенале ў Вэнэцыі выбралі беларускага мастака. Дык чаму такога творцу мы ня можам абраць акадэмікам?”
(Скобла: ) “Вы выкладаеце ў Беларускай дзяржаўнай акадэміі мастацтваў (будзем спадзявацца, што хоць у яе назву не адбяруць). Агульная тэндэнцыя – у гуманітарныя ВНУ скараціўся прыток абітурыентаў. А ў вас які конкурс быў сёлета?”
(Вішнеўскі: ) “Акурат для нашай акадэміі не характэрныя агульныя тэндэнцыі. Таму што ў былыя савецкія часы была добра арганізаваная перадакадэмічная мастацкая адукацыя. Утвораныя былі мастацкія школы, ліцэі, вучэльні. І ўсе гэтыя ўстановы працягваюць пастаўляць нам студэнтаў. І ў нас прыток абітурыентаў не зьмяншаецца. Ён апошнія гады застаецца нязьменным – на мастацкім факультэце тры чалавекі на месца. А на факультэце дызайну, асабліва ў сфэры рэклямы, даходзіць да сямнаццаці чалавек на месца.
Тут цікава іншае. Сёлета, як і штогод, на мастацкім факультэце былі створаныя тры прыёмныя прадметныя камісіі: па малюнку, па жывапісе і па кампазыцыі. Я быў сябрам адной зь іх. І нашай камісіі ўпершыню не далі працаваць. Нас ніхто нікуды не выклікаў, ні да рэктара, ні да старшыні камісіі, але пайшлі чуткі, што нашу, зацьверджаную па ўсіх правілах, камісію замяняюць другой камісіяй. І праўда, прыехаў галоўны ідэоляг Праляскоўскі, і гэтыя новыя камісіі былі ўтвораныя. У іх увялі прадстаўнікоў Гомельскай мастацкай вучэльні, Мастацкага ліцэю № 26 і другіх, можа быць, далёкіх ад мастацтва структураў. І мы ўжо ня ўдзельнічалі ў выстаўленьні адзнакаў”.
(Скобла: ) “Вы прысутнічалі на іспытах як статысты?”
(Вішнеўскі: ) “Мы прысутнічалі як ключнікі: адчынялі і зачынялі аўдыторыі. Вось і ўся наша дзейнасьць. Нам было забаронена ўваходзіць у аўдыторыі, дазвалялася толькі з прадстаўнікамі правяраючых структураў. Яны часам былі вельмі далёкія ад прадмету праверкі, і мы ім расказвалі, што такое мастацтва”.
(Скобла: ) “Нешта я не разумею. Выкладчык вучэльні вырашаў, ці прымаць таго ці іншага абітурыента ў акадэмію?”
(Вішнеўскі: ) “Менавіта. Прадстаўнікі ніжэйшых інстанцый прымалі студэнтаў у самую высокую інстанцыю – у акадэмію. Я думаю, што замена камісій была сплянаваная загадзя. Калі так, то можна было б запрасіць спэцыялістаў з Масквы, з Санкт-Пецярбургу ці Кіева – з аналягічных акадэмій. Тады было б зразумела: прафэсіяналы робяць набор у нашу Беларускую дзяржаўную акадэмію мастацтваў”.
(Скобла: ) “У выніку замены прыёмных камісіяў што атрымалася?”
(Вішнеўскі: ) “Атрымалася так, што наша прадметная камісія па жывапісе прымала іспыты ня толькі на мастацкім факультэце, але й на факультэце дызайну. А там розныя патрабаваньні. Напрыклад, прымаць “на інтэр’ер” ці “на кераміку” – гэта зусім іншыя ўстаноўкі, іншыя патрабаваньні. У выніку ўсіх гэтых працэсаў людзі былі незадаволеныя, было вельмі шмат апэляцый. Наколькі мне вядома, пасьля ўсіх іспытаў пададзена каля 70 апэляцый. А звычайна, іх бывае 3-5, ня больш. Калі прымаюць прафэсіяналы”.
(Скобла: ) “У БДАМе спаміж спэцыяльных дысцыплінаў выкладаецца і гісторыя Беларусі. Нядаўна прынятае рашэньне дазволіць яе выкладаньне й па-расейску. Гэта праблема ці ў нашай сытуацыі дзьвюхмоўя гэта цалкам натуральна?”
(Вішнеўскі: ) “Не, гэта не натуральна. Безумоўна, я стаўлюся адмоўна да такога рашэньня. У нас і так катастрафічна звузілася сфэра ўжываньня беларускай мовы. Лічу, што выкладаньне гісторыі Беларусі па-расейску адпавядае той палітыцы акупацыі, якая мэтанакіравана і пасьлядоўна праводзіцца ў Беларусі цягам апошніх гадоў. Дзякуй Богу, у нашай акадэміі яшчэ ёсьць такія астраўкі, скажам, катэдра графікі, дзе выкладаньне амаль усіх прадметаў вядзецца па-беларуску. На роднай мове выкладаюць Юрась Хілько, Уладзімер Савіч, Валеры Славук, Валянціна Сідарава, Тацяна Сіплевіч. Усе выкладчыкі”.
(Скобла: ) “Вы – вядомы мастак-графік – займаецеся яшчэ й скульптурай. Але ж гэта такія розныя інструмэнты: аловак і зубіла! Можна натрудзіць руку, і яна страціць адчувальнасьць над графічным аркушам. Ці няма такой небясьпекі?”
(Вішнеўскі: ) “Не, такой небясьпекі няма. Мастак – гэта мысьляр. Ён можа выяўляць сябе ў розных мастацкіх сфэрах, пры дапамозе розных матэрыялаў. У свой час я займаўся й жывапісам. Памятаю, расьпісаў гарадзкі басэйн у Дзяржынску. Гэта росьпіс па паліванай керамічнай плітцы. Агульная плошча росьпісу – 300 квадратных мэтраў, было дзе разгарнуцца. Мне за тую працу й цяпер ня сорамна.
А скульптурай я захапляюся з маленства. Памятаю, сьцізорыкам выразаў фігуры з карэньня і драўляных цурак. А калі стаў прафэсійным мастаком, набыў усё неабходнае для разьбы па дрэве абсталяваньне. Найбольш мне падабаецца выразаць жаночыя фігуры. Дрэва – вельмі плястычны матэрыял, яно само падказвае, куды ісьці. Прарэжаш трошкі – і сама фактура дрэва падказвае, дзе выгіб павінен быць, а дзе ніша ці пукатасьць… Ня так даўно я асвоіў новы матэрыял – камень. Звычайныя камяні, якія знаходзяцца на полі з часоў ледніковага пэрыяду, калі іх апрацаваць і запаліраваць, робяцца сапраўды каштоўнымі камянямі”.
(Скобла: ) “Нядаўна я паглядзеў цудоўны фільм Жана Рэнуара “Манпарнас, 19” – пра мастака Амадэа Мадыльяні. Там ёсьць такі эпізод: Мадыльяні, Пікаса і Суцін спаборнічаюць, хто напіша лепшы жаночы партрэт. Паказаны сам творчы працэс. І Пікаса, і Мадыльяні ліхаманкава пішуць і адначасова… п’юць віно. А якія стымулятары ўжываеце вы?”
(Вішнеўскі: ) “Я не ўжываю ніякіх стымулятараў. Мне дастаткова натхненьня ад прыгожых жанчынаў. Я не магу сказаць, што я не люблю добрага віна – францускага ці італьянскага. Люблю. Не адмоўлюся й гарэлачкі выпіць, асабліва на прыродзе ў добрай кампаніі. Але ў працэсе творчасьці я абсалютны цьвярозьнік. Нападпітку я не магу працаваць як мастак. Калі вып’ю, то выконваю якую-небудзь фізычную працу: стругаю ці раблю нарыхтоўкі. А што да згаданага фільму… Я думаю, што яго стваральнікі мелі на мэце спэцыяльна падкрэсьліць багемнае жыцьцё парыскіх мастакоў. Бо для кіно падобныя сцэны выйгрышныя. А для мастацкага асяродзьдзя даваеннай пары ў Парыжы багемнасьць якраз і была характэрная. Але я ня думаю, каб Мадыльяні пісаў у п’яным стане”.
(Скобла: ) “Вамі створаныя мастацкія вобразы Васіля Быкава, Уладзімера Караткевіча, папы Яна Паўла ІІ. Чый вобраз вы марыце адлюстраваць і чый ня сталі б маляваць ні за якія грошы?”
(Вішнеўскі: ) “Я вельмі люблю Рыгора Барадуліна як чалавека й паэта і хачу стварыць яго вобраз. Не партрэт, а менавіта вобраз, які вынікае зь ягонай паэзіі. А каго б не хацеў… Насамрэч, і да вобразу гэтага чалавека я некалькі разоў падступаўся. І кожнага разу атрымлівалася карыкатура. Вы, напэўна, здагадваецеся, пра каго я гавару... Мне ўвесь час хацелася паказаць яго нізкія жарсьці. Але апошнім часам мяне падобныя вобразы ня вабяць. У прынцыпе, такіх людзей шмат, якія ў маім уяўленьні выглядаюць карыкатурна”.
(Скобла: ) “Своеасаблівы лёзунг вашай грамадзкай акадэміі – “Талент і мараль”. Назавіце прозьвішчы мастакоў (не сяброў акадэміі), хто адпавядае гэтаму прынцыпу. І хто – не адпавядае?”
(Вішнеўскі: ) “Узоры маральнасьці для мяне – мастакі старэйшага веку, якія практычна зьдзейсьнілі сябе ў мастацтве: Анатоль Бараноўскі, Леанід Шчамялёў. Той жа Гаўрыла Харытонавіч Вашчанка, які прайшоў вялікі жыцьцёвы шлях. Былі часы, калі ўсе ўступалі ў камуністычную партыю, і Вашчанка па пасадзе сваёй (ён стваральнік і першы загадчык катэдры манумэнтальнага мастацтва) мусіў быць камуністам. І ўсё ж ён не паддаўся на ўгаворы і пагрозы і застаўся свабодным ад камуністычных догмаў чалавекам. Таму ён для мяне маральны аўтарытэт, моцны духам чалавек.
А што тычыцца антыпода, то на гэтую ролю падыходзіць Міхаіл Савіцкі. Ён проста ненавідзіць маладых мастакоў і, па-мойму, увогуле мастацтва. Па ягонай ініцыятыве за ўдзел у адной выставе, што адбывалася на праспэкце Машэрава, многім мастакам была абвешчаная вымова. Знайшлі нейкія палітычныя прычэпкі. І выставу, дарэчы, забаранілі. Хоць гэта сьмешна гучыць – вымова творцу. Увогуле, я лічу, што фігура Савіцкага створаная штучна, і створаная, магчыма, адпаведнымі органамі. А сёлета Савіцкі для новага будынку Нацыянальнай бібліятэкі напісаў карціну, на якой немцы п’юць кроў дзяцей – малалетніх вязьняў канцлягеру. Прычым усё гэта так натуралістычна намалявана… Месца такому твору хіба ў тым самым канцлягеры, а не ў бібліятэцы. І карціну-такі не прынялі, нягледзячы на ўсе рэгаліі аўтара. Праўда, яму выплацілі салідную кампэнсацыю. Савіцкі адсунуў другіх мастакоў ад удзелу ў конкурсе, улез і стварыў такое страхоцьце. На мой погляд, гэта амаральны ўчынак”.
(Скобла: ) “Мушу заклікаць вас да талеранцыі. Калі ёсьць такі народны мастак, значыць, ёсьць і аматары ягонай творчасьці. Уладзімер, як нам бараніць свой мастацкі рынак? Калі паглядзець Беларускае тэлебачаньне, то ствараецца ўражаньне, што й сваіх мастакоў у нас няма. І хутка ва ўсіх айчынных галерэях будзе вісець Шылаў і стаяць Цэрэтэлі. Як ад іх адбіцца?”
(Вішнеўскі: ) “Гэта складанае пытаньне. Справа ў тым, што ў Беларусі да гэтай пары мастацкі рынак не сфармаваны. Насельніцтва Беларусі хутка зусім забудзецца, што такое мастацтва. Ніякіх адукацыйных мастацкіх праграмаў на Беларускім тэлебачаньні даўно няма. Нашыя людзі ня ведаюць, што нясе той ці іншы твор, якая ў яго – станоўчая ці адмоўная – энэргетыка. А што да Шылава й Цэрэтэлі, то гэта дзяржаўная палітыка. У наш Дзяржаўны музэй няма ходу ні мне, ні Рыгору Сітніцу, ні другім мастакам. Дарэчы, мне сам дырэктар музэю Ўладзімер Пракапцоў прапаноўваў зрабіць выставу графікі. І яна была заплянаваная на канкрэтны час. А потым дырэктар спахапіўся, што могуць быць праблемы, і паўгода пазьбягаў сустрэчы са мной. Затое Цэрэтэлі ён выставіў”.
(Скобла: ) “Я ведаю, як некаторыя вашы калегі цэняць творчы спакой. А вы можаце адставіць мальбэрт убок і выехаць у Крэва, каб у замку арганізаваць юбілей паэта Ўладзімера Някляева. Ці – адкласьці ўсе справы і тэрмінова зрабіць двухмэтровы партрэт Ларысы Геніюш для яе вечарыны… Ці не выбівае гэта вас з творчай каляіны?” (Вішнеўскі: ) “Не выбівае. Я чалавек грамадзкі й шмат свайго часу аддаю на розныя грамадзкія справы. Я не замыкаюся ў майстэрні, у вузкім мастакоўскім асяродзьдзі, і мне не складана пераключацца з мастацтва на грамадзкую дзейнасьць. Калі мяне просяць зрабіць нешта, што патрэбна беларускай культуры, нацыянальнаму адраджэньню, я бяз роздумаў бяруся і раблю. А хто, калі ня я? Гэта мне цікава і дае мне жыцьцёвы й творчы стымул”.
