6 лістапада на 96-м годзе жыцьця памерла легенда беларускага
тэатру Стафанія Станюта.
Зь ёю адыходзіць цэлая эпоха, першая эпоха прафэсійнага нацыянальнага
тэатру, у які яна прыйшла 14-гадовай дзяўчынкаю разам з заснавальнікамі
і які не пакінула на працягу ўсяго свайго доўгага веку.
Стафанія Станюта нарадзілася 13 траўня 1905 году ў сям’і слыннага менскага
мастака Міхася Станюты. Атмасфэра высокае духоўнасьці, якая панавала ў
доме, узгадавала ў прыгожай таленавітай дзяўчынцы шляхотную душу носьбіта
сапраўднае нацыянальнае зоркі. Яены глыбокі народны талент ярка ўспыхнуў
у далёкім 19-м на сцэне першага беларускага таварыства драмы й камедыі,
адкуль юная акторка паехала ўдасканальвацца ў беларускуюдраматычную студыю,
якая тады працавала ў Маскве.
Пасьля вучобы быў Беларускі драматычны тэатар – Два (так спачатку называўся
тэатар у Віцебску), а з 32 году і да апошніх дзён жыцьця яна былы нязьменнаю
прымаю купалаўскае сцэны. Грала вядучыя ролі ўсёй беларускае клясыкі, увасобіўшы
ў сваіх гераінях шматколерны ўнутраны сьвет беларускіх жанчынаў. Яна жыла
жыцьцём сваіх сцэнічных двайнікоў так, як ніхто ня ўмеў гэта рабіць, самазаглыблена
й непаўторна. Ці то была пакутная купалаўская Марыля з “Раскіданага гнязда”,
ці то сьмеху вартая Крапівоўская Зёлкіна з “Хто сьмяецца апошнім”.
А колькі незабыўных вобразаў яна стварыла ў беларускім кінематографе!
“Чужая бацькаўшчына”, “Белыя росы”, “Радуніца” і многія іншыя назвы фільмаў
выклікаюць з памяці найперш ролі Стафаніі Станюты.
Сталай Стафаніі Станюце рэжысэры — і тэатральныя, і кінематографу —
найчасьцей давяралі ролі адпаведнага веку і яна зь імі бліскуча спраўлялася.
Але сапраўдны трыюмф актрыса займела ў спэктаклі “Гаральд і Мод”, сыграўшы
сямідзесяцігадовую жанчыну са сьветаглядам і чуцьцём сямнаццацігадовае
дзяўчыны. Самой Станюце было тады ўжо 80, але — Божа! — хто мог у гэта
паверыць, гледзячы на яе лёгкую, амаль паветраную хаду, грацыёзныя рухі,
чуючы малады гартаны радасны сьмех.
Партнэрам у тым спэктаклі быў тады зусім юны, а цяпер ужо выбітны купалаўскі
актор Віктар Манаеў. Ён граў закаханага ў Мод-Станюту юнака. Не кахаць
яе было немагчыма ўсім, хто хоць аднойчы сутыкнуўся зь яе сьветлым жыцьцярадасным
талентам.
Стафанія Станюта назаўсёды застанецца ў памяці маладой і каханай. Іншай
яна проста ня ўмела быць.
Валянціна Аксак, Менск
Самае папулярнае
1