Ім аказаўся Станіслаў Шматаў, танкіст 15-й так званай «міратворчай» брыгады Ўзброеных сілаў Расеі, ураджэнец Самарскай вобласьці.
У расьсьледаваньні журналістам удалося выявіць канкрэтную вёску на акупаванай частцы Харкаўшчыны, дзе былі ўчыненыя злачынствы, у якіх прызнаўся вайсковец РФ у тэлефоннай размове са сваякамі, і пацьвердзіць іх, у тым ліку, з дапамогай спадарожнікавых здымкаў. «Схемы» змаглі пагаварыць з гэтым вайскоўцам наўпрост. Асобна з дапамогай мабільных трафікаў журналістам удалося вызначыць рух па тэрыторыі Ўкраіны брыгады, у якой служыць Шматаў.
У траўні СБУ апублікавала фрагмэнт перахопленай размовы неназванага расейскага вайскоўца з бацькам, падчас якога салдат выхваляўся абстрэламі дамоў мірных жыхароў, захопам у палон і наступным катаваньнем украінскіх вайскоўцаў.
«Сегодня мы не***во так проявили себя. Мы, считай, деревню с трёх сторон окружили. Просто дома н***й выносили, стреляли по всему: по домам, по машинам, всё. Все дома, н***р, танками разъе***или и БТР-ами. Двое пленных взяли. АК-47 у них отжали, винтовку отжали, СВД-шку. Ухо одному отрезали», — дзяліўся ўражаньнямі з бацькам расейскі вайсковец.
«Схемы» атрымалі поўныя, раней не публікаваныя перахопленыя размовы вайскоўца Шматава, у якіх салдат, сярод іншага, падрабязна апісвае мясцовасьць. Дзякуючы гэтым запісам, а таксама абапіраючыся на тэхнічныя зьвесткі трафіку — вышкі сотавай сувязі, празь якія быў падлучаны тэлефон Шматава, — журналісты высьветлілі, дзе менавіта знаходзіўся расейскі вайсковец, які прызнаўся ў дзеяньнях, якія паводле нормаў міжнароднага гуманітарнага права, належаць да ваенных злачынстваў. Гэта пасёлак Пяскі-Радзькоўскія, які знаходзіцца на часова акупаванай частцы тэрыторыі Харкаўскай вобласьці. Мясцовая супольнасьць пацьвердзіла тое, што казаў расейскі вайсковец у перахопленай Службай бясьпекі Ўкраіны размове: вайскоўцы жорстка абыходзіліся зь мірным насельніцтвам, частка зь іх была ўзятая ў закладнікі.
Таксама ў той час у вёсцы сапраўды былі захопленыя некалькі ўкраінскіх вайскоўцаў, сьведчаць крыніцы «Схем» ва ўкріанскай выведцы. Іх імёны ў ведамстве не раскрываюць зь меркаваньняў бясьпекі.
Пра шматлікія разбурэньні прыватных дамоў, мясцовай школы і Дома настаўніка ў пасёлку сьведчаць спадарожнікавыя здымкі, замоўленыя журналістамі, а таксама відэа, перададзенае ў рэдакцыю мясцовымі жыхарамі.
Вайна Расеі супраць Украіны
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам.
- Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы бамбяць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.
