Я сустрэўся з прафэсарам Тэры Бэшам у цэнтры Менску перад ягоным візытам у АВІР. 15 ліпеня ўлады адмовіліся працягнуць ягоную беларускую візу, і цяпер ён разам са сваімі дочкамі 10 і 13 гадоў павінен пакінуць Беларусь. У інтэрвію беларускай “Свабодзе” Тэры Бэш сказаў:
(Бэш: ) “Два гады я быў у Рэспубліцы Беларусь, выкладаў бізнэс і права. А таксама я прэзэнтаваў болей за 40 тысяч кніжак дзецям гэтай краіны. Гэта вельмі балюча для мяне — пакідаць гэтую краіну, бачыць, як мае ўласныя дзеці плачуць, бо яны баяцца, што нас могуць арыштаваць улады гэтай краіны”.
(Карэспандэнт: ) “Скажыце, як вы даведаліся пра тое, што вашая віза ануляваная і што беларускія ўлады патрабуюць, каб вы пакінулі тэрыторыю Беларусі?”
(Бэш: ) “Больш за два месяцы ўлады гэтай краіны адмаўляліся даць адказ БДУ наконт статусу маёй візы і рэгістрацыі. І толькі ў мінулую пятніцу яны паведамілі ўнівэрсытэту, што мне будзе адмоўлена ў візе. І фактычна яны загадалі мне пакінуць краіну той самай ноччу на працягу некалькі гадзінаў”.
(Карэспандэнт: ) “А як адрэагавалі вашыя калегі, студэнты, калі даведаліся, што вас дэпартуюць з тэрыторыі Беларусі?”
(Бэш: ) “Апошнія дні я да глыбіні душы быў крануты цёплым стаўленьнем з боку маіх студэнтаў, калегаў і нават сакратарыяту ўнівэрсытэту, якія вельмі шкадавалі, што ўлады так дзейнічаюць у адносінах да мяне і маёй сям’і”.
(Карэспандэнт: ) “Скажыце, падчас тых двух гадоў знаходжаньня ў Беларусі, ці адчувалі вы на сабе нейкую пільную ўвагу спэцслужбаў?”
(Бэш: ) “Так. Было паступовае пагаршэньне сытуацыі ўнутры Дзяржаўнага ўнівэрсытэту з таго часу, як ва ўнівэрсытэце зьявіўся новы рэктар. На маю думку, узмацнілася палітызацыя навучальнага працэсу, чаго ўвогуле раней не было”, — сказаў спадар Тэры Бэш.
А вось што думае амэрыканскі прафэсар наконт прычыны адмовы беларускіх уладаў працягнуць яму візу:
(Бэш: ) “Я павінен сказаць вам праўду, што ўвесь час стараўся пазьбегнуць таго, што нават гучыць як палітычнае. Я сапраўды ня ведаю імёнаў апазыцыйных лідэраў гэтай краіны, я ніколі не выступаў з нагоды нейкіх палітычных падзеяў. Я сапраўды не магу даць нейкіх камэнтароў наконт палітычнай сытуацыі ў гэтай краіне. Сёньня — пачатак вялікай чысткі замежнікаў у Рэспуліцы Беларусь, бо беларускі прэзыдэнт чакае прэзыдэнцкіх выбараў у наступным годзе”.
Спадар Бэш зьбіраецца пакінуць Беларусь 20 ліпеня.
(Бэш: ) “Цяпер мы знаходзімся побач з будынкам, дзе мне выдадуць візу на выезд. І я спадзяюся, што мне дазволяць пакінуць гэтую краіну мірна, без усялякіх нападаў з боку улады. На працягу ўсяго гэтага працэсу мяне вельмі непакоіць бясьпека маіх дзяцей”.
(Бэш: ) “Два гады я быў у Рэспубліцы Беларусь, выкладаў бізнэс і права. А таксама я прэзэнтаваў болей за 40 тысяч кніжак дзецям гэтай краіны. Гэта вельмі балюча для мяне — пакідаць гэтую краіну, бачыць, як мае ўласныя дзеці плачуць, бо яны баяцца, што нас могуць арыштаваць улады гэтай краіны”.
(Карэспандэнт: ) “Скажыце, як вы даведаліся пра тое, што вашая віза ануляваная і што беларускія ўлады патрабуюць, каб вы пакінулі тэрыторыю Беларусі?”
(Бэш: ) “Больш за два месяцы ўлады гэтай краіны адмаўляліся даць адказ БДУ наконт статусу маёй візы і рэгістрацыі. І толькі ў мінулую пятніцу яны паведамілі ўнівэрсытэту, што мне будзе адмоўлена ў візе. І фактычна яны загадалі мне пакінуць краіну той самай ноччу на працягу некалькі гадзінаў”.
(Карэспандэнт: ) “А як адрэагавалі вашыя калегі, студэнты, калі даведаліся, што вас дэпартуюць з тэрыторыі Беларусі?”
(Бэш: ) “Апошнія дні я да глыбіні душы быў крануты цёплым стаўленьнем з боку маіх студэнтаў, калегаў і нават сакратарыяту ўнівэрсытэту, якія вельмі шкадавалі, што ўлады так дзейнічаюць у адносінах да мяне і маёй сям’і”.
(Карэспандэнт: ) “Скажыце, падчас тых двух гадоў знаходжаньня ў Беларусі, ці адчувалі вы на сабе нейкую пільную ўвагу спэцслужбаў?”
(Бэш: ) “Так. Было паступовае пагаршэньне сытуацыі ўнутры Дзяржаўнага ўнівэрсытэту з таго часу, як ва ўнівэрсытэце зьявіўся новы рэктар. На маю думку, узмацнілася палітызацыя навучальнага працэсу, чаго ўвогуле раней не было”, — сказаў спадар Тэры Бэш.
А вось што думае амэрыканскі прафэсар наконт прычыны адмовы беларускіх уладаў працягнуць яму візу:
(Бэш: ) “Я павінен сказаць вам праўду, што ўвесь час стараўся пазьбегнуць таго, што нават гучыць як палітычнае. Я сапраўды ня ведаю імёнаў апазыцыйных лідэраў гэтай краіны, я ніколі не выступаў з нагоды нейкіх палітычных падзеяў. Я сапраўды не магу даць нейкіх камэнтароў наконт палітычнай сытуацыі ў гэтай краіне. Сёньня — пачатак вялікай чысткі замежнікаў у Рэспуліцы Беларусь, бо беларускі прэзыдэнт чакае прэзыдэнцкіх выбараў у наступным годзе”.
Спадар Бэш зьбіраецца пакінуць Беларусь 20 ліпеня.
(Бэш: ) “Цяпер мы знаходзімся побач з будынкам, дзе мне выдадуць візу на выезд. І я спадзяюся, што мне дазволяць пакінуць гэтую краіну мірна, без усялякіх нападаў з боку улады. На працягу ўсяго гэтага працэсу мяне вельмі непакоіць бясьпека маіх дзяцей”.
ЗАМЕЖНЫЯ ГРАМАДЗЯНЕ, ВЫДАЛЕНЫЯ ЗЬ БЕЛАРУСІ ПАВОДЛЕ ПАЛІТЫЧНЫХ МАТЫВАЎ
1995 – лідэр польскай «Салідарнасьці» Марыюш Кшаклеўскі
1996 – група актывістаў украінскай арганізацыі УНА-УНСО
1997 – карэспандэнт НТВ Аляксандар Ступнікаў
1997 – карэспандэнт ОРТ Уладзімер Фашэнка
1997 – кіраўнік Беларускага аддзяленьня Фонда Сораса Пітэр Бэрн
2001 – першы сакратар амбасады ЗША Серж Аляксандраў
2001 – Робэрт Філдынг, супрацоўнік Цэнтру салідарнасьці Амэрыканскай федэрацыі працы – Кангрэсу прамысловых прафсаюзаў
2001 – супрацоўнік Беларускага цэнтру чэскага гуманітарнага фонду «Людзі ў бядзе» Міхал Плавец
2002 – лідэр СПС Барыс Нямцоў
2003– сябры крыла “Маладыя сацыялісты” СДП Нямеччыны Ян Буш і Штэфан Кэмэрлінг
2003 – дарадца віцэ-прэм’ера Польшчы Катажына Матушэўская
2003 – карэспандэнт НТВ Павал Селін
2004 – брытанскі вучоны Алан Флаўэрс
2004 – украінскі журналіст Міхаіл Падаляк
2004 – ваенны аташэ польскай амбасады Казімеж Віташчык
2005 – пяцёра актывістаў украінскай моладзевай арганізацыі «Нацыянальны альянс»
2005 – чэскі дыплямат Павал Кжываглаў
2005 – польскія дыпляматы Марэк Буцька і Анджэй Бучак
1995 – лідэр польскай «Салідарнасьці» Марыюш Кшаклеўскі
1996 – група актывістаў украінскай арганізацыі УНА-УНСО
1997 – карэспандэнт НТВ Аляксандар Ступнікаў
1997 – карэспандэнт ОРТ Уладзімер Фашэнка
1997 – кіраўнік Беларускага аддзяленьня Фонда Сораса Пітэр Бэрн
2001 – першы сакратар амбасады ЗША Серж Аляксандраў
2001 – Робэрт Філдынг, супрацоўнік Цэнтру салідарнасьці Амэрыканскай федэрацыі працы – Кангрэсу прамысловых прафсаюзаў
2001 – супрацоўнік Беларускага цэнтру чэскага гуманітарнага фонду «Людзі ў бядзе» Міхал Плавец
2002 – лідэр СПС Барыс Нямцоў
2003– сябры крыла “Маладыя сацыялісты” СДП Нямеччыны Ян Буш і Штэфан Кэмэрлінг
2003 – дарадца віцэ-прэм’ера Польшчы Катажына Матушэўская
2003 – карэспандэнт НТВ Павал Селін
2004 – брытанскі вучоны Алан Флаўэрс
2004 – украінскі журналіст Міхаіл Падаляк
2004 – ваенны аташэ польскай амбасады Казімеж Віташчык
2005 – пяцёра актывістаў украінскай моладзевай арганізацыі «Нацыянальны альянс»
2005 – чэскі дыплямат Павал Кжываглаў
2005 – польскія дыпляматы Марэк Буцька і Анджэй Бучак