“Цішку” западозрылі ў “палітычнай некарэктнасьці”

Аўтар сцэнару, малады драматург Алег Асінавы распавёў, што летась гэта п’еса стала пераможцай конкурсу так званых рэжысэрскіх эксплікацый, альбо – заявак на пастаноўку. Конкурс праводзіла Міністэрства культуры. Сёлета ў лютым на сцэне Маладэчанскага тэатру адбылася прэм’ера спэктаклю. Але неўзабаве чыноўнікі ў зьмесьце ўбачылі сатырычныя паралелі з цяперашняй палітычнай сытуацыяй.

(Асінавы: ) “Мы выйгралі конкурс, таму, напэўна, усе баяліся рабіць нейкія захады супраць. А цяпер гэта імкліва разгортваецца, усе навокал трасуцца. Ужо праграмку ўрэзалі, выкінулі зь яе шмат чаго. Ну, варушэньні нейкія мышыныя пачаліся. 17 сакавіка мусіць быць яшчэ адзін паказ, але можа ўжо і ня будзе… Шчыра кажучы, я зьдзіўлены, што ўвогуле яны далі тры прадстаўленьні; меркаваў, што і аднаго будзе даволі…”

Чым жа прыйшлася не даспадобы пастаноўка чыноўнікам абласнога ўпраўленьня культуры? Галоўны герой п’есы – каваль Цішка, які паводле сваёй прафэсійнай запатрабаванасьці мусіць кантактаваць з самымі рознымі сацыяльнымі групамі – ад уладароў-паноў да простых мужыкоў. Аднак, як кажа Алег Асінавы, кожны вобраз п’есы існуе ў адпаведным падтэксьце, які сапраўды можна перанесьці на канкрэтныя беларускія рэаліі. І гэты падтэкст чыноўнікі ад культуры трактавалі як абразу беларускай улады.

Рэжысэр Маладэчанскага тэатру Андрэй Барткевіч перакананы, што ў дачыненьні да “Цішкі…” спрацаваў комплекс перасьцярогі з боку мясцовага начальства, якое пабаялася непажаданых наступстваў за “своечасова ня выяўленую пільнасьць”. Таму і вырашылі зьвярнуцца фактычна да цэнзуры.

(Барткевіч: ) “Пэўныя людзі ўбачылі ў гэтым крамолу, хоць, насамрэч, ніякай крамолы тут няма. Спэктакль проста раскрывае інстытут улады як такой. Улады, якая душыць чалавека, якая робіць зь яго нявольніка і здрадніка; калі з-за ўлады людзі разбураюць чужыя лёсы... Вось аб гэтым спэктакль. Але хтосьці зь нядобразычліўцаў убачыў тэму, якая ў нас пад забаронай. Усе напужаліся, пасьледваў шэраг тэлефанаваньняў на ўзроўні “стук-стук” і Менскае ўпраўленьне культуры запатрабавала п’есу на экспэртызу. Вось зараз сяджу, на кампутары “выганяю” ім вэрсію. Павязе ў Менск наш чалавек, будуць чытаць…”

Цягам лютага на сцэне ў Маладэчне спэктакль “Цішка слухае, альбо Казка пра тое, чаго ніколі не было” быў паказаны тройчы. Аўтары пастаноўкі прагназуюць, што ўжо ў сакавіку “Цішка…” можа быць заўчасна пахаваны.

Тым часам, ва ўпраўленьні культуры Менскага аблвыканкаму пацьвердзілі, што ў другой палове дня “Цішку…” з Маладэчна ім даставілі. Вось што з гэтай нагоды паведаміла кіраўніца ўпраўленьня Валяніціна Макарава.

(Макарава: ) “Мы павінны былі прысутнічаць падчас здачы спэктаклю, аднак нікога з нашага боку не было. Таму я папрасіла, каб далі пратакол паседжаньня мастацкага савету, які мае права прымаць п’есу да пастаноўкі нават без удзелу прадстаўнікоў Міністэрства ці ўпраўленьня культуры. Мы папрасілі пратакол і п’есу”.