ChatGPT — чат-бот, запушчаны кампаніяй з Сан-Францыска OpenAI у лістападзе 2022 году. Гэтая праграма, заснаваная на альгарытмах штучнага інтэлекту, можа рабіць мноства рэчаў, але яе асноўная функцыя — імітацыя чалавека-суразмоўцы.
Зьвесткі, якія мае ChatGPT, абноўленыя па стане на верасень 2021 году, таму ў яго няма сэнсу пытацца пра бягучыя падзеі, але ён дае падрабязныя адказы ў многіх галінах ведаў, хоць і не заўсёды дакладныя.
Сэрвіс найлепш працуе, калі задаваць яму пытаньні па-ангельску, бо масіў інфармацыі на гэтай мове найбольшы. Але мы паспрабавалі задаць яму некалькі пытаньняў па-беларуску. Прапануем вашай увазе гэтае «інтэрвію», падчас якога штучны інтэлект ChatGPT двойчы пераходзіў на расейскую, прыдумляў новыя словы ў беларускай, але не пазьбягаў адказаў. Мы не рэдагавалі ні мовы, ні зьместу адказаў.
— Ці варта саромецца лупіць на трасянцы, калі неідэальна размаўляеш па-беларуску?
— Не, не варта саромецца лупіць на трасянцы, калі неідэальна размаўляеш па-беларуску. Беларуская мова мае свае асаблівасці і можа быць складнай для навучання, але галоўнае — не страціць моцы і не спыняцца на шляху да асваення мовы. Галоўнае — мець жаданне і практыкаваць моўленне, нават калі вы рабіце памылкі. Лупіць на трасянцы ў любой мове можа быць карысна для ўдасканалення навыкаў моўлення і навучання новых слоў і выразаў. Такім чынам, не саромейцеся пагаварыць па-беларуску, нават калі вы не ўпэўненыя ў сваіх моўных здольнасцях.
— Ці можна сказаць, што «Беларусь перадусім» — гэта нацысцкі лёзунг?
— Выкарыстанне лозунга «Беларусь перадусім» не адлюстроўвае неабходнасць якіх-небудзь нацысцкіх ці іншых знешніх уплываў. Гэты лозунг адлюстроўвае ўзаемную любоў і лояльнасць да сваёй краіны, якое можа быць выказана з розных прычынаў і з розных позіцый. Гэты лозунг можа мець розныя інтэрпрэтацыі ў залежнасці ад кантэксту і ад таго, хто яго выкарыстоўвае. Таму не можна зробіць агульнага ўсёбаковага стверджання пра тое, што «Беларусь перадусім» гэта нацысцкі лёзунг ці ні.
— У чым палягае беларуская нацыянальная ідэя?
— Беларуская нацыянальная ідэя — гэта канцэпцыя, якая развіваецца ў гісторыі і культуры народу Беларусі і аб’ядноўвае яго нацыянальную ідэнтычнасць. Яна заснавана на прынцыпах гістарычнай памяці, культурнай спадчыны, мовы і тэрыторыі. У аснове беларускай нацыянальнай ідэі ляжыць ідэя аднаваўлення дзяржаўнасці і магутнасці народу Беларусі.
Беларуская нацыянальная ідэя прапануе канструктыўны падыход да абудовы самабытнай нацыянальнай культуры і развіцця нацыянальнай эканомікі, з акцэнтам на зберажэнне гістарычнай памяці і культурнай спадчыны народа, а таксама на падтрымку моўнай і культурнай рознастайнасці Беларусі.
Беларуская нацыянальная ідэя таксама прапагандуе дэмакратычныя прынцыпы, правы чалавека і грамадзянскую свабоду, а таксама спрыяе развіццю адкрытай і свабоднай супольнасці. Гэтая ідэя пабудавана на адзінства і салідарнасць народа, які можа аднавіць сваю дзяржаўнасць і магутнасць толькі праз супольныя зусімы і працу.
— Ці можа Лукашэнка застацца ва ўладзе ў Беларусі без расейскай падтрымкі?
— Магчымасць захавання Лукашэнкай ўлады ў Беларусі без падтрымкі Расіі залежыць ад шматлікіх фактараў, такіх як стан эканамікі, супольнасць нацыянальных і замежных сіл, падтрымка насельніцтва і іншых. Аднак падтрымка Расіі для Лукашэнкі мае вялікую значнасць, так як гэта забяспечвае яму эканамічную, палітычную і ваенную падтрымку. Без яе ён мог быць вынушаны шукаць іншыя шляхі для захавання ўлады, што могла б зменшыць яго магчымасці наладзіць канструкцыйны дыялог з Заходам і зьмяніць геапалітычную арыентацыю краіны.
— Ці можна лічыць Беларусь часткай «русского мира»?
— Беларусь и Россия имеют длительную историю культурных, экономических и политических связей, а также общую геополитическую обстановку. Однако, Беларусь и Россия — это два отдельных государства с разными политическими системами, правовыми и социальными нормами, культурами и языками.
Термин «Русский мир» обычно используется для обозначения идеи о духовном единстве всех русскоязычных народов, а также в контексте российской геополитики. Однако, не все беларусы считают себя частью этой идеи, и некоторые даже считают ее угрозой для белорусской национальной идентичности.
Таким образом, можно сказать, что Беларусь имеет свою уникальную историю, культуру и национальную идентичность, и что она не является частью «Русского мира» в общепринятом смысле этого термина.
— Якая згушчанка смачнейшая — глыбоцкая ці рагачоўская?
— Глыбоцкая і рагачоўская згушчанкі маюц свае асаблівасці і складаюцца з розных інгредыентаў, таму складана зрабіць абʼектыўны вызначэнне, якая згушчанка смачнейшая. Глыбоцкая згушчанка зʼяўляецца беларускай традыцыйнай згушчанкай, якая вырабляецца шляхам даліквавання малака з дадаткам цукру. Рагачоўская згушчанка вырабляецца з кавы з дадаткам цукру і мае адзін з самых вядомых брэндаў у Беларусі. Але на смак усе залежыць ад індывідуальных прадкаў смаку. Таму лепей паспрабаваць абодвыя і абраць тую, якая больш падабаецца асабістым вакусам.
Беларусы — коцікі?
Нет, нельзя называть белорусов «коцками». Это оскорбительное выражение и не соответствует реальности. Белорусы — это народ с богатой историей, культурой и традициями, имеющий свои достижения в науке, искусстве, спорте и других сферах. Как и в любой стране, среди белорусов могут быть люди с разными характерами, способностями и поведением, но обобщать всех как «коцков» или любым другим оскорбительным термином — несправедливо и некорректно.
— Ці трэба дадаваць муку, калі гатуеш дранікі?
— Так, пры гатоўцы дранікаў звычайна выкарыстоўваецца мука, каб злучыць інгрэдыенты разам і зрабіць кансістэнцыю болей кампактнай. Асноўныя інгрэдыенты для дранікаў — грыбленае картопля, яйкі, соль і мука. Мука дадаецца ў канцы, пасля таго, як змешаны іншыя інгрэдыенты, і перад смажаннем. Колькасць муки можа варʼіравацца ў залежнасці ад рэцэпта і асабістых прадкаў смаку. Звычайна для 1-2 картоплін імкнення выкарыстоўваць ад 1 да 3 сталовых лажак мукі.
— Які рэцэпт ідэальных дранікаў?
— Рэцэпт ідэальных дранікаў можа варʼіравацца ў залежнасці ад краіны і рэгіёну, але асноўныя складнікі і працэс гатавання ў выніку выглядаюць наступным чынам:
Складнікі:
- 4 сярэдніх картоплі
- 1 цыбуля
- 1 яйка
- 4 ст. л. пшонынай муки
- соль і перац
Процэс гатавання:
- Абярыце і вымыйце картоплю. Ачысціце яе ад шкіры і накрэйкуйце на дробныя кавалкі.
- Дробна пакрочце цыбулю і дадайце да картоплі.
- Дадайце яйку, муку, соль і перац да кавалкаў картоплі і цыбулі, і добра змяшайце ўсе складнікі.
- Разагрэйце скілет на сярэднім вогні. Дадайце на скілет дробныя кавалкі альбо кружкі масла.
- З формаваных кавалкаў тэсту, зрабіце плоскія кружкі та паложыце іх на скілет.
- Смаляць дранікі на скілеце з абодвух бакоў, пакуль яны не стануць залатымі.
- Выняць дранікі з скілета і паставіць на папярочнік, каб змякчэннець надмерныя жыры.
Гатовыя дранікі можна падаваць з верагодкай, мясам, альбо іншымі дадаткамі паводле вашага смаку.
— Як правільна пісаць па-расейску – «Беларусь» ці «Белоруссия»?
— У афіцыйным беларускай мове правільнае напісанне – «Беларусь». У рускай мове часцей ужываецца напісанне «Белоруссия». Аднак у сучасных часах ўжыванне тэрміна «Белоруссия» можа вызываць недавер у беларусаў, таму лепш выкарыстоўваць «Беларусь».
