Што будзе далей з каранавірусам

Больш чым праз чатыры гады пасьля пачатку пандэміі SARS-CoV-2 вірус аслабіў свой ціск на здароўе людзей. Але навукоўцы сьцьвярджаюць, што магчымасьць зьяўленьня новага, больш грознага варыянту, які зможа лепш абыходзіць імунную сыстэму, можа зноў спыніць вяртаньне чалавецтва да нармальнага жыцьця.

Пра гэта піша амэрыканская газэта The New York Times.

На чым мэдыкі засяродзіліся цяпер

Навукоўцы, якія вывучаюць эвалюцыю вірусу і імунныя рэакцыі арганізму, спадзяюцца прадухіліць новы ўздым пандэміі і лепш зразумець сам працяглы пэрыяд ковіду.

Дасьледаваньні ідуць у трох кірунках. Вучоныя спрабуюць зразумець, як паводзіць сябе і разьвіваецца каранавірус па меры таго, як насельніцтва назапашвае імунітэт.

Іншыя каманды дасьледуюць рэакцыю арганізму людзей на так званы зацяжны ковід.

Таксама навукоўцы спрабуюць ацаніць эфэктыўнасьць вакцыны ў густанаселеных цэнтрах, дзе адбываецца пастаянны рэсьпіратарны кантакт.

«Інтэлектуальна гэты вірус, прынамсі для мяне, становіцца ўсё больш цікавым, — кажа біёляг-эвалюцыяніст з Чыкаскага ўнівэрсытэту Сара Кобі. — У некаторым сэнсе SARS-CoV-2 стаў выдатным напамінам пра некаторыя з самых глыбокіх пытаньняў у гэтай галіне, і аб тым, як далёка нам трэба будзе зайсьці, каб адказаць на іх».

ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Кароткі гід па сымптомах і лячэньні ковіду на 2024 год

Навошта вучоныя зьбіраюць экскрэмэнты

Для пошуку адказаў вывучаюць нават экскрэмэнты грызуноў, хатніх жывёл і людзей.

«Дбайны аналіз новых варыянтаў, якія зьяўляюцца ў сьцёкавых водах, можа дапамагчы прадказаць, якія дадатковыя формы вірусу могуць зьявіцца, — сказаў The New York Times вірусоляг з унівэрсытэту штату Місуры Марк Джонсан. — Яны дапамагаюць атрымаць інфармацыю аб эвалюцыі вірусу і аб тым, што можа адбыцца далей, і, магчыма, нават аб тым, як стварыць лепшую вакцыну».

Праблема зацяжнога ковіду

Цяпер мэдыкі ўжо ведаюць, што ў невялікай колькасьці людзей вірус можа заставацца у розных частках цела на шмат месяцаў. Такі чалавек можа заставацца заразным. Якраз гэта і можа быць адной з прычын працяглай пандэміі ковіду. Але ня толькі. Менавіта ў аслабленых доўгай інфэкцыяй людзей узьнікаюць новыя варыянты, якія яшчэ лягчэй абыходзяць імунную абарону.

У Ейльскім унівэрсытэце доктарка Акіко Івасакі і яе калегі пачалі вывучаць імунныя рэакцыі на каранавірус практычна адразу пасьля яго зьяўленьня. І па меры разьвіцьця пандэміі стала відавочна, што ў многіх людзей каранавірус пакідае пасьля сябе ўстойлівую спадчыну ў выглядзе праблем з імунітэтам.

ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Па сьвеце крочыць новая вэрсія «Омікрону». Наколькі яна небясьпечная

Як пандэмія зьмяніла сытуацыю з вакцынамі

Вакцыны цяпер можна вырабляць прасьцей і нашмат хутчэй, чым раней, таму «сапраўднае разуменьне таго, як разьвіваюцца вірусы, мае ўсё большую практычную карысьць», — кажа біёляг-эвалюцыяніст з Інстытуту Фрэда Гатчынсана ў ЗША Джэсі Блюм.

Цяпер зьяўляюцца камбінаваныя вакцыны, якія абараняюць адначасова, напрыклад, ад каранавірусу і ад сынтыніцыяльнага вірусу, а ёсьць і такія, якія могуць абараніць адразу ад чатырох і болей вірусаў.

Дакладная ацэнка эфэктыўнасьці наяўных вакцын, якая цяпер адбываецца, будзе мець вырашальнае значэньне для распрацоўкі каранавіруснай вакцыны для кожнага рэсьпіратарнага сэзону, а таксама для падрыхтоўкі да яго лекараў і пацыентаў.

Па меры таго як зьяўляліся ўсё новыя і новыя варыянты каранавірусу, стала зразумела, што, хоць вакцыны і забясьпечваюць магутную абарону ад цяжкіх варыянтаў хваробы і сьмерці, яны ўсё ж значна менш эфэктыўныя ў спыненьні распаўсюджваньня вірусу наогул.

Каля 15 гадоў таму навукоўцы высьветлілі, што большая частка ахоўных сіл арганізму забясьпечваецца ня толькі клеткамі і органамі імуннай сыстэмы, але і іншымі тканкамі нашага цела. Таму мэдыкі зразумелі, што для таго, каб вакцына прадухіляла інфэкцыю яшчэ больш эфэктыўна, яна павінна стымуляваць выпрацоўку антыцелаў ня толькі ў крыві, але і ў месцах пранікненьня вірусу ў арганізм — такіх, як сьлізістыя абалонкі носу і лёгкіх.

Таму ў гэтым кірунку і будзе далей разьвівацца распрацоўка вакцын. Некаторыя зь іх будуць назальнымі — гэта значыць, прымяняцца праз нос.

ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Чаму COVID-19 выклікае стомленасьць і як зь ёю змагацца