Ва Ўкраіне 7 сакавіка пачаўся судовы працэс, на якім разглядаюць справу грамадзяніна Беларусі Андрэя Герыловіча. Яго летась у лістападзе ўзялі ў палон украінскія войскі, а потым высьветлілася, што ён быў завэрбаваны на службу ў прыватную вайсковую кампанію «Вагнэр».
Андрэя Герыловіча абвінавачваюць паводле часткі 4 артыкулу 447 (удзел найміта ва ўзброеным канфлікце, ваенных або гвалтоўных дзеяньнях, які караецца пазбаўленьнем волі на тэрмін ад 5 да 10 гадоў). Сёлета ў студзені паводле гэтага ж артыкулу асудзілі яшчэ аднаго беларуса — Максіма Зязюльчыка. Ён атрымаў максымальны тэрмін 10 гадоў. 7 сакавіка яго перадалі ў Расею ў абмен на ўкраінскіх ваеннапалонных.
У матэрыялах справы Андрэя Герыловіча адзначаецца, што ён 10 ліпеня 2022 году прыехаў на цягніку з Гомля ў Краснадар, а адтуль на таксі дабраўся да вёскі Молькіна, дзе знаходзіцца адзін з самых вялікіх вайсковых палігонаў у Краснадарскім краі. Менавіта там нібыта знаходзіцца трэнавальны лягер і месца прыёму новых байцоў у прыватную вайсковую кампанію (ПВК) «Вагнэр».
У той жа дзень беларус падпісаў кантракт з ПВК «Вагнэр», паводле якога яму абяцалі заробак 240 тысяч расейскіх рублёў на месяц і дадаткова 5 тысяч «палявых выплат».
Празь 10 дзён навучаньня на палігоне Андрэя Герыловіча разам зь іншымі вагнэраўцамі перакінулі ў Сьветладарск Бахмуцкага раёну Данецкай вобласьці. Паводле ўкраінскага сьледзтва, з 21 ліпеня ён удзельнічаў у баях каля Сямігор’я, Кодэма і Атрадаўкі ў Данецкай вобласьці, а 16 лістапада яго ўзялі ў палон украінскія вайскоўцы.
Беларус ваяваў пад пазыўным «Заспа» , які ўзяў ад назвы вёскі Рэчыцкага раёну, непадалёк ад якой ён нарадзіўся.
Раней Беларускі расьсьледніцкі цэнтар паведамляў, што Герыловіч нарадзіўся ў Заспе, аднак у матэрыялах крымінальнай справы пазначана, што ён зьяўляецца ўраджэнцам вёскі Гарошкаў, якая тэрытарыяльна адносіцца да Засьпенскага сельсавету Рэчыцкага раёну Гомельскай вобласьці.
Паводле расьсьледніцкага цэнтра, пасьля школы Андрэй Герыловіч працаваў у калгасе, а потым служыў прапаршчыкам у брыгадзе сувязі вайсковай часткі 68473 у Калодзішчах. Пасьля службы працаваў альпіністам-мантажнікам у прыватнай кампаніі.
У часе дасудовых сьледчых дзеяньняў, як паведамляла Служба бясьпекі Ўкраіны, Андрэй Герыловіч даў сьведчаньні аб ваенных злачынствах расейскіх войскаў і ваенізаваных груповак, перадаў устаноўчыя зьвесткі асобаў, датычных да іх, а таксама расказаў пра катаваньні, пазбаўленьне грашовага забесьпячэньня і забойствы за невыкананьне злачынных загадаў.
Кіраўніцтва Беларусі падтрымала агрэсію Расеі супраць Украіны і дазволіла скарыстаць вайсковую інфраструктуру і паветраную прастору для ўварваньня расейскай арміі і абстрэлаў мірных гарадоў Украіны, ахвярамі якіх сталі дзясяткі тысяч цывільных украінцаў.
Вайна Расеі супраць Украіны
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам.
- Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы бамбяць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
- 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.