Лінкі ўнівэрсальнага доступу

ДЗЕСЯЦЬ ГАДОЎ БЕЗ АЛЕСЯ АДАМОВІЧА


Валянціна Аксак, Менск

Пазалетась у верасьні да 75-годзьдзя з дня нараджэньня аўтара “Блякаднае кнігі”, “Хатынскае аповесьці”, “Карнікаў” ды шмат якіх іншых твораў, якія ў свой час прынесьлі славу пісьменьніку, у менскім Музэі гісторыі беларускае літаратуры была вялікая мэмарыяльная выстава. Яна працавала там год. А пасьля яе закрыцьця дачка пісьменьніка Наталя прапанавала да сёньняшняе сумнае даты выставіць экспазыцыю ў Маскве ў Дзяржаўным літаратурным музэі. Там ідэю падтрымалі. Музэй даў пад выставу асабняк у Трубнікаўскім завулку, а расейскае Міністэрства культуры — грошы на разьмяшчэньне экспазыцыі. Але экспанаты застаюцца ў Менску — у беларускім Мінкульце не знайшлося грошай на іх перавоз у Маскву. Спадарыня Наталя шукае цяпер фундатараў.

Шукае яна фундатараў і на стварэньне на радзіме Алеся Адамовіча, у мястэчку Глуша, арыгінальнага музэю ў парожнім цяпер памяшканьні аптэкі, якая ў час нямецкае акупацыі была штабам “вайны пад стрэхамі”. Гаворыць Наталя Адамовіч:

(Адамовіч: ) “Хацелі мы там зрабіць музэй не Адамовіча, а музэй “Вайны пад стрэхамі”. Таму што гэты вобраз таксама ён даў першы. Вобраз вайны пад стрэхамі — гэта яго вобраз. Ён першы сказаў пра гэта, пра што цяпер усе мы ведаем, што народ кінулі на чатыры гады, і трэба было ж неяк жыць і выжываць…”

З 1997 году ходзіць спадарыня Наталя па высокіх кабінэтах, аднак ідэя музэю, які б распавядаў пра антыфашыстоўскае змаганьне землякоў пісьменьніка і гісторыю стварэньня раману “Вайна пад стрэхамі” так і не ўвасобленая. Тое ж і з прапановаю зьняць фільм па сцэнары Алеся Адамовіча паводле ягонае аповесьці “Нямко”.

(Адамовіч: ) “Мы падавалі гэты сцэнар у Міністэрства культуры, але яно таксама ім не зацікавілася…”

Цяпер сцэнаром Адамовіча зацікавіліся нямецкія кінэматаграфісты. Але спадарыня Наталя спадзяецца, што здымацца ў фільме будуць і беларускія акторы, і здымкі будуць там, дзе адбываліся падзеі, пра якія ён распавядае.

(Адамовіч: ) “Гэта ж тэма каханьня, тэма адносінаў беларускае дзяўчынкі і нямецкага хлопчыка ў часе вайны. У гэтым жахлівым віры вайны тагачасныя Рамэа і Джульета з розных краінаў”.

Наагул ідэяў ушанаваньня памяці пісьменьніка і змагара за дэмакратычную Беларусь было пасьля яго сьмерці выказана шмат. Але зрэалізаваць, апрача ўсталяваньня прэміі ПЭН-Цэнтру імя Алеся Адамовіча, удалося яшчэ толькі адну, дый тое часткова. Вуліца імя Алеся Адамовіча ёсьць цяпер у яго роднай Глушы. Але сваякі і сябры хацелі, каб так называлася вуліца, на якой стаіць бацькоўская хата і аптэка, у якой шмат гадоў працавала маці пісьменьніка і якая была ў часе вайны антыфашыстоўскім штабам. Вуліца гэтая называецца Кастрычніцкая, яна самая вялікая ў Глушы. Але надаць ёй імя знакамітага земляка мясцовыя ўлады не дазволілі. Пагадзіліся перайменаваць толькі маленькую Школьную вуліцу. Якая, дарэчы, вядзе да могілак, на якіх пахаваны пісьменьнік.
Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава
XS
SM
MD
LG