У «крывавую ноч» 1937-ага расстралялі 100 чалавек, у 2012-м пра іх узгадалі 50

Сваім меркаваньнем са «Свабодай» падзяліліся арганізатары акцыяў шанаваньня памяці ахвяраў рэпрэсіяў.

Актывістка каардынацыйнай групы «За волю» Ганна Шапуцька:

«Мяне ў гэты раз зьдзівіла, што 4 тысячы паехалі на „Ляпіса Трубяцкога“ ў Вільню, што там была вялікая чарга, а тут на Дзядах было 500 чалавек. Грамадзтва ў большай сваёй частцы ня хоча ведаць пра такую гісторыю. Што да ролі дзяржавы ў памяці пра рэпрэсіі, то безь яе ўтрымліваць у належным стане такія вялікія помнікі, як Курапаты, немагчыма. Мы 29 чысла кожнага месяца ходзім у Курапаты, Ігар Кузьняцоў водзіць экскурсіі. Часта мы бачым, што там смажаць шашлыкі, адпачываюць проста ў лесе, дзе ляжаць забітыя. За гэтым павінна глядзець дзяржава. Рэсурсаў грамадзкіх арганізацый проста ня хопіць».

Старшыня беларускай філіі міжнароднага таварыства «Мэмарыял» Уладзімер Раманоўскі:

«У значнай часткі насельніцтва гэтая гісторыя страціла сваю каштоўнасьць, не набыла належнага разуменьня і гістарычнай вартасьці. Калі адказваць на пытаньне — чаму, то тут шмат чаго можна сказаць. У 90-х гадах яшчэ была жывая памяць непасрэдных удзельнікаў тых падзей. Для іх мэмарыяльныя мерапрыемствы былі вялікай надзеяй. Таму і наведвальнасьць была, і ўзьнёсласьць. З часам мноства людзей сышло, замоўчваньне тых падзей працягваецца. У сьвядомасьці грамадзтва страчваецца значнасьць гэтай праблемы. Чаму мы гэтым і займаемся — нас гэта палохае. На жаль, віну за гэта мы вымушаны ўскласьці на дзяржаву, якая мэтанакіравана зьнішчае чалавечую сутнасьць памяці. І тое, што на акцыі сёньня мала людзей прыходзіць, — гэта эфэкт. Калі ў школьных падручніках два радкі пра тое, што гэта было, і кропка. А чым гэта скончылася? Улада прыкладае максымальныя высілкі да таго, каб схаваць злачынствы той улады, мэтады дзейнасьці якой яна фактычна пераняла ў спадчыну».

Намесьнік старшыні КХП-БНФ Юрась Беленькі:

«Я ўсьцешаны, што на Дзяды ў такую страшную непагадзь прыйшлі людзі. Мне здаецца, наша нацыянальная эліта ня так глыбока разумее значэньне Дзядоў і важнасьць давядзеньня гэтай тэмы да маладых пакаленьняў. Часам адчуваецца: „Было і было, грамадзтва праінфармавалі, а цяпер іншыя часы — іншым трэба займацца“. Я хацеў бы засьцерагчы, каб такія настроі пашыраліся. Неабходна, каб было адзінства мінулага, сучаснага і будучага. Людзі мусяць адчуваць: тое, што было — гэта іхняе. Тое, што будзе — таксама іхняе. Я памятаю 1988 год. Зянон Пазьняк апублікаваў свой знакаміты артыкул „Курапаты. Дарога сьмерці“. Я працаваў на заводзе „Ўдарнік“. Да мяне ў аддзел зайшла дзяўчына. Сама яна зь вёскі. Кажа мне: „А мы пра гэта ведалі“. Тады быў страх, толькі шэптам пра гэта гаварылі. Інэрцыя страху прысутнічае ў грамадзтве і сёньня. Да таго ж рэжым падтрымлівае такое стаўленьне людзей. 4-га лістапада ў Лошыцы мы чакаем чалавек 150–200. Мы замаўляем да 500 чалавек».