«Страшэнная расейская тактыка прымусовага перамяшчэньня і дэпартацыі — гэта ваеннае злачынства. Amnesty International таксама пераканана, што гэтыя дзеяньні варта расьсьледаваць як злачынства супраць чалавечнасьці», — заявіла генэральная сакратарка Amnesty International Аньес Калямар.
Арганізацыя задакумэнтавала выпадкі, у якіх прадстаўнікоў асобных груп, у тым ліку дзяцей, старых і людзей з інваліднасьцю, прымусова вывозілі на іншыя акупаваныя Расеяй тэрыторыі або незаконна дэпартавалі ў Расею.
У адным з выпадкаў жанчыну адлучылі ад 11-гадовага сына падчас «фільтрацыі», затрымалі і не далі ўзьяднацца зь ім, што зьяўляецца дакладным парушэньнем міжнароднага гуманітарнага права, — адзначаецца ў паведамленьні Amnesty International.
ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Расея вывезла з Херсонскай вобласьці некалькі тысяч дзяцейЛюдзі, якіх затрымлівалі падчас «фільтрацыі», расказвалі Amnesty International, што іх катавалі і жорстка ставіліся — зьбівалі, білі токам і пагражалі сьмерцю. Іншым адмаўлялі ў ежы і вадзе, шмат каго трымалі ў небясьпечных памяшканьнях, перапоўненых людзьмі.
Amnesty International запісала размовы з 88 грамадзянамі Ўкраіны. Большасьць зь іх — цывільныя з Марыюпалю, а таксама з Харкаўскай, Луганскай, Херсонскай і Запароскай абласьцей. «Амаль усе, асабліва людзі з Марыюпалю, расказвалі пра ўмовы, у якіх яны апыналіся, як пра прымусовыя, — гэта азначае, што яны, па сутнасьці, ня мелі іншага выбару, як паехаць у Расею або на іншыя акупаваныя Расеяй тэрыторыі».
ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: У Расею вывезьлі звыш 1,5 мільёна грамадзян Украіны. Эвакуацыя ці прымусовая дэпартацыя?
Украінскія ўлады заяўлялі, што Расея незаконна і пад прымусам вывезла з украінскай тэрыторыі амаль 1,5 мільёна грамадзян, у тым ліку больш як 200 тысяч дзяцей.
Вайна Расеі супраць Украіны
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам.
- Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы бамбяць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.