Прапануем фрагмэнты інтэрвію Марыі Гайдар «Настоящему времени».
— Як вы атрымалі прапанову працаваць з прэзыдэнтам Украіны? (Гайдар працуе пазаштатным дарадцам Парашэнкі з сакавіку 2017 году — РС).
— Так і атрымала. Мяне запрасіў прэзыдэнт. Сустрэўся, прапанаваў мне займацца мэдыцынай і сацыяльнымі рэформамі (гэтыя ж пытаньні Гайдар курыравала і ў Саакашвілі — РС). Я пагадзілася, бо мне гэта цікава, я заўсёды гэтым займалася.
— Ён сам патэлефанаваў вам?
— Мне патэлефанавалі, паклікалі, прапанавалі, я сустрэлася. І далей ужо было канкрэтнае абмеркаваньне заданьня. Прэзыдэнт казаў, што ва Ўкраіне ідзе рэформа мэдыцыны, што рэформа мэдыцыны абавязкова патрэбная, што гэтую галіну трэба рэфармаваць, падвышаць яе эфэктыўнасьць.
— А хто вас паклікаў ва Ўкраіну?
— Ва Ўкраіну мяне паклікаў Саакашвілі. Былі людзі, якія мяне добра ведалі, яны яму мяне рэкамэндавалі і мы зь ім пазнаёміліся.
— Сумна ці не сумна быць палітыкам ва Ўкраіне? Вельмі цікава. Чаму?
— Таму што ўсё адбываецца, усё мяняецца, ёсьць адчуваньне, што нешта вырашаецца. Няма адчуваньня фармальнай гульні для галачкі. Сапраўды ёсьць канфлікт, ёсьць пытаньні. Людзі сапраўды спрабуюць вырашыць нешта, дамагчыся праўды і вераць, што можна нешта вырашыць. Пры гэтым ты адчуваеш, што ты можаш нешта зрабіць. У Расеі было гэтае адчуваньне? Не, вядома, у Расеі зусім іншае адчуваньне. Людзі ізаляваныя, яны дзесьці знаходзяцца далёка, у іх адчуваньне, што без дзяржавы яны зьнікнуць. А тут у людзей, наадварот, патэнцыял. У людзей свая зямля, свая краіна. Я сапраўды лічу, што Расея заканчваецца там, дзе пачынаецца Украіна.
— У вас грандыёзная сям’я: ваш дзядуля — пісьменьнік Аркадзь Гайдар, ваш бацька — Ягор Гайдар, рэфарматар фінансавай сыстэмы ў Расеі, вы маеце выдатную адукацыю. Чаму вы не пайшлі ў палітыку ў Расеі ці ва Ўкраіне, а заняліся мэдыцынай?
— Я магла быць і пасьпяховым чыноўнікам, і пасьпяховым карупцыянерам, калі б захацела. Але мець зносіны з людзьмі для мяне сапраўды нашмат цікавей, чым палітыка. У палітыцы ўвесь час ёсьць нейкі канфлікт. А ў тым, чым я займаюся, ёсьць магчымасьць нешта зрабіць.
Калі пачалася вайна з Украінай, гэта было вельмі траўматычна, ува мне адбылася вялікая пераацэнка каштоўнасьцяў. Калі я ўбачыла гэтую вайну, калі я ўбачыла, як людзі на гэта рэагуюць, я не магла гэтага зразумець. Я зьехала з Расеі, а потым зьявілася магчымасьць прыехаць ва Ўкраіну.
— Зь кім працаваць цікавей — з Парашэнкам або з Саакашвілі?
— О, якое пытаньне. Магу сказаць так: мне было вельмі цікава працаваць з Саакашвілі спачатку, гэта было на самай справе цікава і натхняльна. Я ніколі не думала, што ўвогуле можа быць такі ўздым, вера і наогул вельмі многія падыходы. Нейкая эўфарыя была, шмат добрага было.
З Парашэнкам не было ніякай эўфарыі, наадварот. Мяне ўсё арыентавалі, казалі: прэзыдэнта ты не ўбачыш, яму мэдыцына ня будзе цікавая, ты заблукаеш у гэтай адміністрацыі. Але я магу сказаць, што той пэрыяд, калі я распрацоўвала канцэпцыю сельскай мэдыцыны, калі яе прымалі, быў самым шчасьлівым пэрыядам у маім жыцьці. Таму што сапраўды я гэта досыць хутка зрабіла. І я бачыла, што ў прэзыдэнта ёсьць для гэтага час, што яму гэта цікава. Атрымалася вельмі эфэктыўна.
— Як вы ацэньваеце дзеяньні ўлады ў адносінах да Саакашвілі на дадзены момант?
— Я лічу, што яго ня трэба ні саджаць, ні перасьледаваць, ні дэпартаваць. Ён займаецца сваёй палітычнай дзейнасьцю. Яна зьяўляецца дастаткова нішавай, мае вялікую колькасьць канкурэнтаў. Я лічу, — гэта маё меркаваньне, маё асабістае меркаваньне — што найлепшы падыход да Саакашвілі — гэта пакінуць яго ў спакоі, няхай ён займаецца тым, чым ён займаецца.
— Калі б вы апынуліся ў адным пакоі з Парашэнкам і Саакашвілі, ці вы б змаглі знайсьці словы, каб спыніць іх канфлікт?
— Не, вядома. Я нават не ўзялася б, не ўяўляю сябе такога, шчыра кажучы. Думаю, што ў мяне нават не было б такой мэты, я б так амбіцыйна не замахнулася, каб спыніць іх канфлікт. Я б адразу сышла з гэтага пакою.
— Зьмяняць грамадзянства складана ці не?
— Калі ўжо быў момант, што трэба адмовіцца ад грамадзянства, я памятаю, што я моцна перажывала, вельмі плакала. У мяне было такое адчуваньне, што я як быццам ад сямʼі адмаўляюся. Але калі я гэта зрабіла, у мяне ўзьнікла пачуцьцё нейкага палёгкі. У мяне такое адчуваньне (я нікому гэта, дарэчы, не казала), што я як быццам бы з дысфункцыянальнай сямʼі сышла.
— Вы з роднымі зараз маеце зносіны? Увогуле ці вы былі ў Расеі з моманту прыняцьця ўкраінскага грамадзянства?
— Не, я не была і не зьбіраюся езьдзіць. Думаю, што мяне там арыштуюць адразу ж, калі я паеду. Але нават калі б такога не было, я б не хацела туды ехаць. З роднымі вядома ж, маю зносіны. Хтосьці да мяне прыяжджаў, хтосьці ня хоча прыяжджаць, хтосьці на мяне пакрыўдзіўся. Там таксама складана вельмі.
— Вы ўжо езьдзілі за мяжу па ўкраінскім пашпарце бяз візы?
— Езьдзіла.
— І як?
— Выдатна, выдатна, прыемна вельмі, зь вялікім задавальненьнем. Усе мае сябры, сваякі, усё вельмі моцна гэтаму зайздросьцяць.
— 18 сакавіка выбары прэзыдэнта Расеі. Як вы думаеце, у 2018 годзе Расея зьменіцца?
— Я думаю, што за гэты выбарны пэрыяд Расея зьменіцца, вядома. Думаю, што абяруць Пуціна, але падчас гэтых выбараў Расея зьменіцца, Расея ўжо мяняецца. Школьнікі, якія выходзяць на пратэсты, — гэта і ёсьць прыкмета зьменаў. Гэта азначае, што маладыя людзі бачаць, што ўся гэтая ўлада састарэлая, што яна не прапануе ніякага рашэньня для будучыні. І адчуваецца гэта адсутнасьць сучаснасьці, неадпаведнасьць бягучаму дню.
