Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Цуд Цімохава


Месяц таму, на сваім апошнім дні нараджэньня, Сяргей расказваў пра свой прызыў у войска напачатку 80-х, ужо пасьля інстытуту.

Пачуўшы беларускую, афіцэр у ваенкамаце зьбялеў ад нянавісьці, пачаў крычаць, што навучыць яго любіць радзіму, што такіх вырадкаў трэба выхоўваць, што бедныя яго бацькі, і што ў арміі яго згнояць. Цімохаў устаў і цьвёрда папрасіў спыніць абразы. Сказаў, што яго бацькі жывуць у вёсцы і ім ганарацца, і ім ёсьць чым ганарыцца — бо ён добры сын, і сам дасягнуў усяго, вывучыўся, выдатна скончыў інстытут.

Пагрозы працягвалі сыпацца. Цімохаў напісаў заяву — яе падпісалі яшчэ некалькі чалавек — і занёс ваенкаму. Той толькі ўздыхнуў і сказаў, што гэта ня першая скарга — пра пачвару ў пагонах, аказваецца, усе ўсё ведалі.

Калі праз год Сяргей прыехаў у адпачынак з Чорнага мора, дзе служыў, і зайшоў у ваенкамат, каб стаць на ўлік, дык уведаў, што вырадка ўжо звольнілі.

Ён расказваў гэту гісторыю, седзячы за сьвяточным сталом, з прыемнай усьмешкай, і бачна было, як жыва ўспомнілася тое выпрабаваньне, і тое, што не змаўчаў, і як файна скончылася.

Насамрэч, канечне, ня скончылася, і незалежнасьць яшчэ маладая, і поскудзі хапае ўсякай, з пагонамі і без. Ды толькі Сяргею было заўсёды чым ганарыцца, а ім не, і ніколі ня будзе.

У яго прасторнай майстэрні, якую ён абсталяваў і перабудаваў сваімі рукамі, сяброў і гасьцей заўсёды чакаў пачастунак і ня толькі чай, хоць сам ён амаль ня піў. Там са старога прыймача заўсёды гучала Радыё Свабода — і часам ягоны голас, удзельніка перадачаў «Вольная студыя», «Вострая брама», інтэрвію ў рэпартажах з выставаў. Менавіта яго карціна «Выкраданне Эўропы» адкрыла дзесяць год таму выдавецкую сэрыю каляндарыкаў Свабоды з хвалямі і частотамі. Яго працы будуць на наступным каляндары, які зьявіцца ў лістападзе.

Сяргею шчасьціла на сяброў — і ў мастацкай вучэльні, і ў інстытуце, і ў Майстроўні, і ў Беларусі, і ў Польшчы, і ў Нямеччыне, і ў Чэхіі. Ён быў блізкім сябрам майго блізкага сябра, таксама мастака, які апекаваўся ім у яго апошнія месяцы так, як дай Бог усім — і было таксама шчасьцем для сяброў ведаць Ціму, Цёму, Сярогу, Сяржука.

Які Сяргей сам быў шчасьлівы, найлепш, верагодна, ведаюць дачка і сын, жонка Рыта, усе трое, як і ён, мастакі. Але яго карціны — творы чалавека, які напэўна ведаў, што такое шчасьце.

Калі яго жывапіс можна параўнаць з арганнай музыкай, дык графіка была джазам, але ня толькі, бо яшчэ і танцам, і віном і каханьнем, і я неяк сказаў яму, што Цімохаў мне падабаецца больш за Мадыльяні і больш за Пікасо, і ён засьмяяўся, а я казаў сур’ёзна, і чым больш я гляджу цяпер на эратычныя лініі, якія пачынаюцца там, дзе спыніўся Батычэлі, на золата і бронзу, якія, у адрозьненьне ад Клімта, ён расьціраў на аркушы далоньню, на тонкія абрысы часу, спыненага ў вечнасьці, тым менш разумею гэты цуд, ад якога немагчыма адвесьці вочы, хіба толькі для таго, каб змахнуць сьлязу.
Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG