Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Рэстаран каля Курапат не парушаў зоны аховы? МАПЫ


Рэстарацыя «Поедем поедим» каля Курапатаў
Рэстарацыя «Поедем поедим» каля Курапатаў

Калі накласьці схему зон аховы вакол Курапат ад 2004 году на сучасны спадарожнікавы здымак, ніводзін з будынкаў рэстарана «Поедем поедим» у яго не трапляе.

Канфлікт вакол рэстарана каля Курапат робіцца ўсё больш палкім. У дыскусіях найчасьцей гучаць два аргумэнты:

  • Рэстаран парушае зоны аховы Курапат;
  • Улады адмыслова зьмянілі зоны аховы Курапат так, каб зрабіць «незаконныя» пабудовы рэстарана законнымі.

27 сьнежня 2012 году генэральная пракуратура выносіць прадстаўленьне на адрас Менаблвыканкаму. У ім сьцьвярджаецца, што 4 модульныя домікі і дзіцячая пляцоўка рэстараннага комплексу знаходзяцца ў ахоўнай зоне гісторыка-культурнай каштоўнасьці.

Схема зон аховы, на якую абапіраецца Генэральная пракуратура, зацьверджаная Міністэрствам культуры 12 траўня 2004 году.

Схема зон аховы матэрыяльнай нерухомай гісторыка-культурнай каштоўнасьці 1-й катэгорыі «Месца згубы ахвяр палітычных рэпрэсій 30–40 гадоў ХХ стагоддзя ва ўрочышчы Курапаты», зацьверджаная Пастановай Міністэрства культуры ад 12.05.2004 № 15
Схема зон аховы матэрыяльнай нерухомай гісторыка-культурнай каштоўнасьці 1-й катэгорыі «Месца згубы ахвяр палітычных рэпрэсій 30–40 гадоў ХХ стагоддзя ва ўрочышчы Курапаты», зацьверджаная Пастановай Міністэрства культуры ад 12.05.2004 № 15

Радыё Свабода паразмаўляла з архітэктарам Вадзімам Гліньнікам — аўтарам праекту зон аховы 2014 году, што зацьвердзіла Міністэрства культуры пастановай № 70.

Ёсьць пашыранае меркаваньне, што гэты праект нібыта наўмысна зьмяншае зоны аховы вакол Курапат, каб «легалізаваць» ужо пабудаваныя будынкі, якія раней прызнаваліся як разьмешчаныя ў зоне аховы. З просьбай праверыць законнасьць гэтай пастановы за апошні час у Генэральную пракуратуру зьвярнуліся двойчы.

Вадзім Гліньнік
Вадзім Гліньнік

Падчас размовы Вадзім Гліньнік прадставіў малюнак, на якім схемы зонаў аховы 2004 году сумешчаныя з сучасным спадарожнікавым здымкам. На ім відаць, што ніводзін з будынкаў рэстарану ў яго не трапляе.

Зацьверджаныя зоны 2004, сумешчаныя з сучаснай спадарожнікавай здымкай. Штрыхаваная зона — тэрыторыя каштоўнасьці; плошча каля 23 га; Чорныя кропачкі — ахоўная зона каштоўнасьці; Кружочкі — зона рэгуляваньня забудовы; Напалову замаляваныя кружочкі — зона аховы ляндшафту. Проста чорная лінія — мяжа зонаў, прапанаваная «Менскграда», згодна з Генэральным плянам г. Менску
Зацьверджаныя зоны 2004, сумешчаныя з сучаснай спадарожнікавай здымкай. Штрыхаваная зона — тэрыторыя каштоўнасьці; плошча каля 23 га; Чорныя кропачкі — ахоўная зона каштоўнасьці; Кружочкі — зона рэгуляваньня забудовы; Напалову замаляваныя кружочкі — зона аховы ляндшафту. Проста чорная лінія — мяжа зонаў, прапанаваная «Менскграда», згодна з Генэральным плянам г. Менску

«На схеме бачна, што межы зонаў супадаюць з устойлівымі пляніровачнымі элемэнтамі на мясцовасьці (дарогі, лес і г.д.). Яны нанесеныя дакладна. Тэрыторыя „Бульбаш-хола“ (так раней меркавалася назваць рэстаран) знаходзіцца па-за межамі ахоўнай зоны», — тлумачыць архітэктар.

На малюнку ахоўная зона каштоўнасьці пазначаная чорнымі кропачкамі. Штрыхаваная зона — гэта тэрыторыя самой каштоўнасьці, яе плошча — каля 23 гектараў. Пустымі кружочкамі пазначаная зона рэгуляванай забудовы.

Мы вырашылі яшчэ раз спраўдзіць вынікі і зьвярнуліся ў «Архітэктурнае бюро 35». Архітэктар Бюро Ліна Рулінская даслала свой графічны матэрыял. На ім таксама відаць, што пабудовы рэстарана не знаходзяцца ў зоне аховы.

— Будынак рэстарана адпачатку знаходзіўся па-за межамі ахоўных зонаў, усталяваных схемай 2004 году, — сьцьвярджае архітэктар Вадзім Гліньнік. — А мяжа ахоўнай зоны каля рэстараннага комплексу засталася на тым жа месцы.

— У чым, на вашу думку, прычына сёньняшняга канфлікту?

— Рэстаранная функцыя на гэтым месцы была ўзаконеная яшчэ ў 2006 годзе праектам прыдарожнага сэрвісу. Пра гэта ёсьць заключэньне Міністэрства культуры па праектнай дакумэнтацыі ад 01.08.2006 г. № 01-05/418. На жаль, законам не забаронена будаваць рэстаранна-забаўляльныя комплексы каля такіх важных абʼектаў, як Курапаты. Гэта пытаньне не закону, а этыкі і маралі.

Пасьля 2006 году да рэстараннага зямельнага ўчастку з боку ўрочышча быў дадаткова далучаны лапік зямлі, забудова на якім сёньня выклікае пратэсты. Нагадаем, што паводле закону «Аб ахове гiсторыка-культурнай спадчыны Рэспублiкi Беларусь» (ад 9 студзеня 2006 г.) «Распрацоўка горадабудаўнiчай i землеўпарадкавальнай дакумэнтацыi, а таксама iншай праектнай дакумэнтацыi, рэалiзацыя якiх можа аказаць узьдзеяньне на гiсторыка-культурныя каштоўнасьцi, без нанясеньня ўстаноўленых зон аховы нерухомых матэрыяльных гiсторыка-культурных каштоўнасьцей або бязь iх устанаўленьня, забараняецца» (Арт. 29, п. 3).

Сталых зонаў аховы на гэты час усталявана не было, а часовая схема 2004 году такой не зьяўляецца (былы начальнік упраўленьня па ахове гісторыка-культурнай спадчыны Міністэрства культуры ўпэўнены, што схема дзейнічала законна і ўлічвалася ўсімі ведамствамі. — РС). Таму, перад тым як выдзяляць зямлю, трэба было зоны распрацаваць і зацьвердзіць. І не было б сёньня ніякіх праблем. Але гэта не было зроблена.

У 2014 годзе наша праца была выкананая сумленна і прафэсійна. На нашу думку, не на тым цяпер засяроджваецца ўвага і ня там шукаюць вінаватых.

— Часам у сацыяльных сетках і СМІ вас называюць аўтарам праекту рэстараннага комплексу, гэта праўда?

— Не, я ня маю да распрацоўкі праекту рэстараннага комплексу ніякага дачыненьня. Я ня меў раней і ня маю цяпер права на выкананьне праектных работ на новае будаўніцтва, бо не атэставаны. Усё жыцьцё займаюся выключна захаваньнем і рэстаўрацыяй культурнай спадчыны.

— Якім чынам зьмяніліся зоны аховы ў вашым праекце 2014 году ў параўнаньні са схемай 2004 году?

— За аснову нашага праекту ўзятая схема, уведзеная пастановай Міністэрства культуры 12 мая 2004 году. Да 2014 году ўсе зьмены на прылеглых да ўрочышча тэрыторыях рэгуляваліся гэтым дакумэнтам. Спачатку ў нас не было падставаў сумнявацца ў межах, акрэсьленых у гэтай схеме, бо пастанова Міністэрства культуры — гэта нарматыўны прававы акт, які рыхтуецца з удзелам юрыстаў. Паводле гэтага дакумэнту, «граніцы тэрыторыі каштоўнасьці вызначаныя Інстытутам гісторыі Нацыянальнай Акадэміі навук Беларусі на падставе археалягічных дасьледаваньняў і зацьверджаныя на пасяджэньні Беларускай рэспубліканскай навукова-мэтадычнай рады па пытаньнях гісторыка-культурнай спадчыны Рэспублікі Беларусь 30 лістапада 1993 году (пратакол пасяджэньня № 1). Плян граніц зямельнага ўчастку, які заняты гісторыка-культурнай каштоўнасьцю, выкананы ППКУП „Земпраект“ 12.03.2002 г.».

Але пры аналізе схемы 2004 году мы выявілі некаторыя недакладнасьці і неадпаведнасьці тэкставага апісаньня графічнай схеме. Справа ў тым, што мы працавалі на больш дакладнай тапаграфічнай падаснове і выкарыстоўвалі гістарычныя матэрыялы, якія не былі даступныя 10 гадоў раней. Гэта дазволіла выправіць выяўленыя супярэчнасьці.

— Чаму на адрэзку, які мяжуе з тэрыторыяй абʼекта прыдарожнага сэрвісу, шырыня зоны аховы складае 50 мэтраў? Гэта дае падставы лічыць, што ваш праект «зьменшыў» зоны аховы, якія раней на гэтым участку былі 120 мэтраў?

— Схема 2004 году дакладна адпавядае сучаснай тапаграфічнай сытуацыі ва ўсім, апроч дзьвюх кропак А і Б, якія «зьехалі» ў правы бок. Прааналізаваны намі гістарычны картаграфічны матэрыял сьведчыць — напрыканцы 30-х гадоў межы курапацкага лесу былі значна меншыя, чым цяпер. І кропка А на схеме 2004 году акурат ляжыць на ўскрайку лесу канца 1930-х гг. Калі мераць ад гістарычнай мяжы лесу да ахоўнай зоны, будзе 120 м. Але ў тлумачальнай запісцы да схемы 2004 году мяжа гісторыка-культурнай каштоўнасьці апісаная па ўскрайку сучаснага ляснога масіву, што не адпавядае юрыдычна зацьверджанай схеме.

Каб выправіць выяўленыя неадпаведнасьці, мы прапанавалі павялічыць тэрыторыю помніка да мяжы сучаснага лесу, ссунуўшы паўночна-заходні рог тэрыторыі ўлева на 70 мэтраў. У выніку плошча гісторыка-культурнай каштоўнасьці павялічылася больш як на тры гектары — з 23 да 26,3 га. Адпаведна, адлегласьць ад краю лесу да мяжы ахоўнай зоны зьменшылася да 50 мэтраў.

У сувязі з гэтым у 2013 годзе быў накіраваны афіцыйны запыт у Інстытут гісторыі НАН РБ, у адказе на які нам была пацьверджана дастатковасьць ахоўнай зоны ў 50 мэтраў для захаванасьці гісторыка-культурнай каштоўнасьці «Месца згубы ахвяр палітычных рэпрэсій 1930–1940-х гг. ва ўрочышчы „Курапаты“» (копія ліста знаходзіцца ў рэдакцыі).

Заходняя мяжа ахоўнай зоны пры гэтым засталася на старым месцы. Іншымі словамі — мы ўключылі частку ахоўнай зоны ў межы самога помніка з больш жорсткім рэжымам аховы. Пры сумяшчэньні схем 2004 году і 2014 году гэта добра відаць.

Зацьверджаныя зоны 2014 году, сумешчаныя з сучаснай спадарожнікавай здымкай і тапаздымкай. Чырвоная лінія — тэрыторыя каштоўнасьці; плошча 26,3 га. Фіялетавая лінія — ахоўная зона каштоўнасьці. Жоўтая лінія — зона рэгуляваньня забудовы. Зялёная лінія — зона аховы ляндшафту.
Зацьверджаныя зоны 2014 году, сумешчаныя з сучаснай спадарожнікавай здымкай і тапаздымкай. Чырвоная лінія — тэрыторыя каштоўнасьці; плошча 26,3 га. Фіялетавая лінія — ахоўная зона каштоўнасьці. Жоўтая лінія — зона рэгуляваньня забудовы. Зялёная лінія — зона аховы ляндшафту.

— Ці маглі вы закласьці большую шырыню зоны аховы, як, напрыклад, на іншых участках?

— Не, не маглі. Іншыя ўчасткі ў 2013–14 гг. не былі забудаваныя. Калі б мы распрацоўвалі праект 25 год таму, дык усталявалі б заходнюю мяжу ахоўнай зоны па праезьдзе — там, дзе ў нас заканчваецца зона рэгуляваньня забудовы. І тады сёньня не было б ня толькі рэстараннага комплексу, але і запраўкі «Белнафтахіму».

Калі 15 год таму Тацяна Косьціч і Вольга Кукуня распрацоўвалі свой праект, яны ўжо мусілі ўлічваць пабудаваную на той час заправачную станцыю і ў сваім праекце ўсталявалі ахоўную зону па краі яе ўчастку. Калі б іхні праект своечасова быў зацьверджаны, сёньня не было б рэстараннага комплексу, але была б запраўка. Гэтак і мы мусілі ўлічваць той факт, што да 2013 году і запраўка, і комплекс ужо былі пабудаваныя. А пытаньні, хто і на якой падставе выдзяляў там зямлю, узгадняў праекты і дазваляў будаўніцтва, трэба задаваць ня нам.

Зона аховы, ахоўная зона Курапатаў паводле праекту Таццяны Косьціч і Вольгі Кукуні 2003 г. Фота — «Новы час»
Зона аховы, ахоўная зона Курапатаў паводле праекту Таццяны Косьціч і Вольгі Кукуні 2003 г. Фота — «Новы час»

— Ці можна казаць, што ахоўная зона з заходняга боку ў вашым праекце была зьменшаная?

— Фармальна плошча зоны зьменшылася, бо яе значная частка ўключана ў склад самога помніка, што для яго захаваньня толькі лепей. Але з боку рэстараннага комплексу найбольш аддаленая ад урочышча кропка ахоўнай зоны не пераносілася. Да таго ж з гэтага боку бліжэй да акружной дарогі мы змаглі дадаць да ахоўнай зоны кавалак зямлі плошчай 0,3 га.

— Ці аказваўся на вас пры распрацоўцы праекту ўплыў з боку забудоўшчыка рэстарана? Міністэрства культуры? Аблвыканкаму ці райвыканкаму?

— Не, ніякага ціску не было. Былі спрэчкі зь Міністэрствам культуры адносна межаў ахоўнай зоны, зьвязаныя з ідэяй разьмяшчэньня паміж урочышчам і гандлёвым цэнтрам «Бігз» міжнароднага выставачнага комплексу. На жаль, для транспартнага абслугоўваньня выставачнага комплексу з прапанаванай намі ахоўнай зоны быў выключаны фрагмэнт, патрэбны для арганізацыі зьезду з акружной дарогі.

«Схему зон аховы я намаляваў сваёй рукой» — экс-чыноўнік Мінкульту, пры якім пабудавалі рэстаран «Поедем поедим»

Што важна ведаць: пратэсты супраць новай рэстарацыі ў Курапатах​

  • Рэстаран «Поедем поедим» у Курапатах меркавана запрацаваў увечары 5 чэрвеня.
  • Грамадзкія актывісты штодня ад 31 траўня пікетуюць забаўляльны комплекс, патрабуючы закрыцьця рэстарацыі.
  • 1 чэрвеня рэстаран «Поедем поедим» пачаў рэклямавацца ў інтэрнэце.
  • 28 траўня карэспандэнт Свабоды трапіў на тэрыторыю комплексу, дзе пабачыў падрыхтоўку да хуткага адкрыцьця рэстарацыі.
  • Адрас рэстарацыі супадае з адрасам ТАА «Амізбел», якое было створана кампаніяй «Белноватэкс груп». Апошняя валодае шэрагам фэшэнэбэльных рэстаранаў у Менску.
  • Рэстарацыя стаіць за 50 мэтраў ад месца, дзе ў 1930-я адбываліся масавыя расстрэлы. Карнікі НКВД расстралялі тут ад 30 тысяч да 250 тысяч чалавек.
  • Будоўля забаўляльнага комплексу пад назвай «Бульбаш-хол» пачалася ў 2010 годзе ў ахоўнай зоне Курапатаў. У 2014-м ахоўную зону зьменшылі. Гісторыя будаўніцтва і змаганьня тут.
  • Першая грамадзкая абарона Курапатаў адбывалася ў 2001–2002 гг., калі моладзь пратэставала супраць пашырэньня кальцавой дарогі праз урочышча. На пачатку 2017-га актывісты адстаялі Курапаты ад будоўлі бізнэс-цэнтру.​

7 адказаў на наіўныя пытаньні пра рэстаран ля Курапатаў і пратэсты супраць яго

Сталінскія рэпрэсіі і Курапаты

У Беларусі масавыя рэпрэсіі пачаліся яшчэ з прыходам да ўлады бальшавікоў — у 1917 годзе. А скончыліся, калі памёр Сталін — у 1953-м. Дасьледчыкі мяркуюць, што іх зазналі як мінімум 600 тысяч чалавек. Паводле іншых ацэнак, гэтая лічба дасягае 1,4 мільёна. Але дакладная колькасьць невядомая — КДБ дагэтуль не раскрыў архівы. Паводле розных падлікаў, ад 30 да 250 тысяч чалавек карнікі НКВД расстралялі з 1937 па 1941 гады ў Курапатах — лясным масіве пад Менскам.

Асноўнае пра Курапаты

Чытайце таксама:

«Чарка і скварка» ў Курапатах. Камэнтуюць: дэпутат, рокер, лекар-дыетоляг

«Чарка і скварка» ў Курапатах. Камэнтуюць прадстаўнікі каталіцкай і праваслаўнай цэркваў

«Чарка і скварка» ў Курапатах. Камэнтуюць Ганна Бонд, Уладзімір Войнавіч і Юлія Чарняўская

«Пытаньне ня ў тым, што побач, а ў тым, як гэта спалучаецца», — рабін Абрамовіч пра рэстарацыю ля Курапатаў

Касманаўт Кавалёнак пра Курапаты: Нельга, каб побач са сьвятым месцам былі гулянкі з голымі азадкамі

Дэпутат Марзалюк: «Рэстаран не на касьцях. Але есьці там ніколі ня буду»

Лявон Вольскі: «Установа грамадзкага харчаваньня ля Курапатаў — гэта зусім цынічна»

Мікалай Чаргінец пра рэстаран каля Курапатаў: «Праяжджаючы міма, адварочваў бы галаву»

Лія Ахеджакава пра Курапаты: Там, дзе расстрэльвалі, ставіць рэстаран — ганебна!

Алексіевіч пра Курапаты: «Гэтыя „шуневічы“ пачуваюцца абсалютна беспакарана»

ІТ-прадпрымальнік Юры Гурскі: «Я ў сумнеўных месцах ня ем»

Дэпутатка Анісім: «Нават калі б падала з голаду, туды не пайшла б»

Лыжнік Далідовіч пра рэстаран каля Курапатаў: «Я туды дакладна не паеду бавіць час»

Ярмошына пра Курапаты: «Тэма палітычна разьдзьмутая, але свой юбілей тут не адзначала б»

Музыка Андрэй Макарэвіч пра Курапаты: Ставіць у такім месцы рэстаран — непрыстойна

Ярмошына пра Курапаты: «Тэма палітычна разьдзьмутая, але свой юбілей тут не адзначала б»

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG