Спэцыяльны праект

Дзеці Францыі. Гісторыя Сьцяпана Батуры, перакладніка твораў Караткевіча і Лукашэнкі

Цыкль публікацый пра «дзяцей Францыі» — пра лёс сем’яў беларусаў, якія паддаліся на савецкую прапаганду і пераехалі пасьля Другой сусьветнай вайны з Францыі ў СССР.

Горадня, Ліда і Ваўкавыск маглі адысьці да Польшчы ў 1945-м разам зь Беластокам

Толькі Беларусь пасьля вайны ня толькі не пашырылася, а наадварот, страціла 17 раёнаў Беластоцкай і 3 раёны Берасьцейскай вобласьці – усяго 14 300 квадратных кілямэтраў тэрыторыі з насельніцтвам каля 640 тысяч чалавек. Як і чаму гэта адбылося?

Паверылі Сталіну. Гісторыя Зэні Шэміс, якая бачыла Шарля дэ Голя

Працяг цыклю публікацый пра «дзяцей Францыі», аб лёсах сем’яў беларусаў, якія паддаліся на савецкую прапаганду і пераехалі пасьля Другой сусьветнай вайны ў СССР.

Міты і рэальнасьць IT. Інтэрвію з заснавальнікам IT-кампаніі, якая ладзіць сустрэчы з Алексіевіч і Шушкевічам  

Чаго хоча дасягнуць IT-кампанія Аndersen праз арганізацыю публічных сустрэч з Алексіевіч, Троіцкім, Шушкевічам ды іншымі знакавымі асобамі? І ці праўда, што айцішнікі баяцца знаёміцца зь дзяўчатамі? Пра гэта ды іншае гутарым з заснавальнікам IT-кампаніі Andersen Аляксандрам Хомічам.

Анатоль Вярцінскі: Я павінен быў зрабіць усё, каб матэрыял пра Курапаты быў апублікаваны

Паэт, былы галоўны рэдактар газэты «Літаратура і мастацтва», дэпутат ВС Савету 12-га скліканьня Анатоль Вярцінскі застанецца ў гісторыі як чалавек, які паспрыяў таму, каб сьвет даведаўся пра трагедыю ў Курапатах.

«Літоўскіх таварышаў не дражніць». У 1940-м БССР прымусілі аддаць Друскенікі, Сьвянцяны і Салечнікі

Дырэктар Менскага бюро Свабоды Валянцін Жданко аднаўляе падзеі, пры якіх праводзілася мяжа паміж Беларусьсю і Літвой на падставе ўспамінаў і архіўных зьвестак, а таксама свайго інтэрвію 30-гадовай даўнасьці з савецкім функцыянэрам.

Вайтовіч пра меркаваны замах, рэфэрэндум 2004-га і адмову ад катэджа ў Драздах

Госьць Свабоды — старшыня Савету Рэспублікі Нацыянальнага сходу Беларусі (2000-2003), які ў свой час адмовіўся будаваць катэдж у Драздах і пайшоў у апазыцыю да дзейнай улады.

Андрэй Клімаў пра памылкі Вярхоўнага Савету падчас рэфэрэндуму 96-га, прыдворных алігархаў і пінжак Лукашэнкі

Госьць Сваболы — дэпутат Вярхоўнага Савету Беларусі 13-га скліканьня, былы бізнэсовец, былы палітвязень. Прапануем інтэрвію з архіваў Свабоды. 

У лістападзе 1939-га Берасьцейшчына ледзь не адышла да Ўкраінскай ССР

БССР магла страціць амаль усю сучасную Берасьцейскую вобласьць, калі б у лістападзе 1939 году Сталін пагадзіўся на прапанову Хрушчова.

Голубеў пра Лукашэнку на віленскіх барыкадах і запіс зьбіцьця дэпутатаў у 1995-м

Гісторык, дэпутат Апазыцыі БНФ у Вярхоўным Савеце 12-га скліканьня Валянцін Голубеў — адзін з аўтараў дэклярацыі аб сувэрэнітэце Беларусі, прынятай у 1990 годзе, Валянцін Голубеў быў жорстка зьбіты падчас галадоўкі дэпутатаў ВС 12-га скліканьня супраць рэфэрэндуму аб зьмене сымболікі ў 1995 годзе.

Як зьмянялася плошча беларускай дзяржавы за апошнія 100 год. ІНФАГРАФІКА

Свабода падрыхтавала інфаграфіку, якая адлюстроўвае зьмены дзяржаўных межаў і плошчы беларускай дзяржавы за апошнія 100 год.

Сасноў аб працы ва ўрадзе Лукашэнкі: «Я ня ведаў, што ён можа хлусіць, гледзячы ў вочы»

Былы міністар працы Аляксандар Сасноў — адзін зь нешматлікіх беларускіх урадоўцаў, які пайшоў у адстаўку на знак пратэсту супраць рэфэрэндуму 1996 году аб зьмене Канстытуцыі і падаўжэньні паўнамоцтваў Аляксандра Лукашэнкі.

Ганчарык аб прададзеных дакумэнтах пра зьніклых, памылках на выбарах-2001 і пра адкрыты ліст Лукашэнку

Уладзімер Ганчарык за савецкім часам належаў да партыйнай намэнклятуры, кіраваў Фэдэрацыяй прафсаюзаў Беларусі. Адзіны кандыдат ад апазыцыі на прэзыдэнцкіх выбарах 2001 году, менавіта ён абнародаваў інфармацыю пра датычнасьць людзей з атачэньня Лукашэнкі да справаў зьніклых.

Варажба на фота Ярмошынай. Што кіраўніца ЦВК абяцае беларусам

Сёлета ў лістападзе Беларусь чакаюць выбары дэпутатаў у Палату прадстаўнікоў, а ў наступным годзе прэзыдэнцкая кампанія. Свабода сабрала парады да выбараў ад старшыні Цэнтральнай выбарчай камісіі Лідзіі Ярмошынай. Націсьніце і даведайцеся, як правільна хадзіць на выбары ў Беларусі.

Іван Антановіч пра Машэрава і Сьлюнькова, таямніцу гібелі Купалы і канфлікт у Драздах

Іван Антановіч, міністар замежных справаў Беларусі (1997–1998), бадай адзіны кіраўнік МЗС Беларусі, які свабодна гаворыць па-беларуску, па-ангельску, па-француску і па-нямецку.

Пётра Садоўскі пра палітычны ўзрост у 1991-м: Пазьняк — кандыдат навук, Шушкевіч — вучань 5 клясы

Хто здабываў незалежнасьць, а хто скарыстаўся зь яе? Пра гэта ды іншае ў інтэрвію з архіваў Свабоды зь першым амбасадарам Беларусі ў Нямеччыне, старшынём камісіі замежных справаў у Вярхоўным Савеце 12-скліканьня Пётрам Садоўскім.

Мечыслаў Грыб пра тое, як можна было не прапусьціць Лукашэнку

Былы кіраўнік Беларусі Мечыслаў Грыб — пра незалежнасьць і мову, антыкарупцыйныя заявы Лукашэнкі, няспраўджаныя спадзяваньні на Вячаслава Кебіча і Расею як галоўную пагрозу.

Міхаіл Чыгір: Аляксандар Рыгоравіч павінен быў зразумець, што не атрымліваецца...

Былы кіраўнік Беларусі, прэмʼер-міністар (1994-1996) Міхаіл Чыгір — пра тое, як Лукашэнка пераконваў узначаліць урад, як яму адпомсьцілі за ўдзел у альтэрнатыўных прэзыдэнцкіх выбарах 1999 году, і як Шарэцкі ўгаварыў паўдзельнічаць у прэзыдэнцкіх выбарах 2001 году.

Шушкевіч: Пазьняк зрабіў на мой лёс вялікі ўплыў, а пасьля пачалася другая гісторыя

Першы кіраўнік незалежнай Беларусі Станіслаў Шушкевіч дае жорсткія ацэнкі ўсім — Вячаславу Кебічу, Зянону Пазьняку, Аляксандру Лукашэнку, Мікалаю Дземянцею. Пры гэтым ён крытычна ставіцца і да самога сябе.

Пазьняк: Здабыць незалежнасьць авангард здолеў. Сілы, каб узяць уладу, ужо не было

Тры гады таму ў цыклі Свабоды «Пасьля СССР. 25 гадоў незалежнасьці» удзельнікі гістарычных падзеяў гаварылі пра тое, як гэта адбывалася і хто найбольш выйграў ад незалежнасьці. Прапануем з архіваў Свабоды інтэрвію зь лідэрам Апазыцыі БНФ у Вярхоўным Савеце 12-га скліканьня Зянонам Пазьняком.

«Лепш не пішыце, за гэтым стаяць высокія людзі». Рэпартаж з той Шклоўшчыны, дзе Лукашэнку бачылі толькі ў тэлевізары

«Дзе не ступала нага Лукашэнкі». Частка ІІІ

Колькі часу Лукашэнка застаецца ва ўладзе? Онлайн-лічыльнік

Онлайн-лічыльнік

Найбяднейшы рэгіён, адкуль паходзіць самы папулярны палітык Беларусі ХХ стагодзьдзя

Найбяднейшы рэгіён, адкуль паходзіць самы папулярны палітык Беларусі ХХ стагодзьдзя

«Хачу адпачыць у Крыме. Гэта законна?» Тлумачалка

Пасьля расейскай анэксіі Крыму легальна трапіць туды беларусу няпроста. Сабралі для вас тлумачалку, каб вы не займелі лішніх праблем пры выбары месца для летняга адпачынку.

«Дзёньнік калябаранткі». Як менчукі выжывалі пад нямецкай акупацыяй. Шмат архіўных ФОТА

За тры дні ад пачатку ваенных дзеяньняў на тэрыторыі СССР нямецкія войскі бесьперашкодна дайшлі да Менску. Арганізаваць эвакуацыю ўлады ня здолелі, дзясяткі тысяч сем’яў засталіся ў акупаваным горадзе. Як выжывалі так званыя «калябаранты», на якіх без разбору ляпіла кляймо савецкая прапаганда?

Крызіс у міліцыі. 4 гісторыі ад былых міліцыянтаў

Калі скараціць міністэрства на 80%, гэта ніяк не адаб’ецца на крымінагенным становішчы

Героі праекту «Крызіс у міліцыі» апавядаюць Свабодзе, у якой міліцыі яны б хацелі служыць і пры якіх умовах яны б туды вярнуліся.

Як праваслаўныя і каталікі моляцца ў адной памежнай капліцы

У вёсцы Ракі на беларуска-літоўскай мяжы праваслаўныя і каталікі ад 1995 году моляцца ў адной капліцы. Кожныя займаюць сваю частку будынка. Тут два крыжы, два алтары, дзьве спавядальні. І моляцца тут па чарзе. Мы наведалі капліцу, калі тут праходзілі дзьве службы запар.

Як зьмяніўся статус расейскай мовы ў краінах былога СССР. Інтэрактыўная мапа

Прэзыдэнт Украіны падпісаў закон, які робіць украінскую адзінай дзяржаўнай мовай. У той жа час інтэлігенцыя Узбэкістану заклікала надаць дзяржаўны статус у іх краіне расейскай мове. Паглядзіце, які статус расейская мова цяпер мае ў краінах былога СССР.

Інтэрактыўная мапа Вайсковых могілак. Спэцпраект «Беларускі нацыянальны нэкропаль»

«Беларускі нацыянальны нэкропаль» — праект мае на мэце пашырыць веды пра памерлых беларускіх культурных і грамадзкіх дзеячоў і ўшанаваць іх памяць. У яго межах Свабода выдае мапы-схемы менскіх могілак з пазначэньнем месцаў пахаваньняў. Усе мапы даступныя ў электронным і папяровым выглядзе.

Як БНФ дамогся праўды пра Чарнобыль

Разьдзел з кнігі Сяргея Навумчыка «Дзевяноста першы», якая выйшла ў сэрыі «Бібліятэка Свабоды. XXI стагодзьдзе».

Чарнобыль. Гісторыя катастрофы

«Чорны дождж». Як радыяцыйныя хмары асадзілі на Беларусь. Як беларускіх дзяцей не абаранілі ад раку. Факты пра выбух і радыяцыю, хлусьня ўладаў, прырода і чалавек пасьля катастрофы – на адмысловым сайце Радыё Свабода.

Вядомыя людзі пра знос крыжоў у Курапатах

У Курапатах 4 красавіка зьнесьлі 70 крыжоў. Пра гэта распарадзіўся Аляксандар Лукашэнка. Свабода спытала вядомых людзей, як яны ставяцца да зносу крыжоў у Курапатах.

Што трэба ведаць пра Курапаты, дзе сёньня зносяць крыжы?

Самае важнае пра месца масавых расстрэлаў пад Менскам

«Расея — зараза!» і яшчэ 10 песень Саўкі ды Грышкі пра беларуска-расейскія адносіны. ВІДЭА

Героі Лявона Вольскага часта спрачаюцца, а часам і пагаджаюцца наконт стасункаў паміж Беларусьсю і Расеяй. Прапануем вашай увазе 11 песень на гэтую тэму.

Дзяўчына знайшла ў сямейным архіве паэму расстралянага паэта, якая лічылася страчанай

Неверагодныя знаходкі ў сямейным куфры

«Людзей, якія хочуць новую Беларусь, вельмі шмат» — Алексіевіч пра Бога, мовы і тое, як стаць беларусамі

Ці зьяжджаць за мяжу, ці вучыць беларускую мову, дзе шукаць лекі ад страху — пра што пыталіся ў Сьвятланы Алексіевіч ліцэісты, выкладчыкі, палітыкі, дэпутаты і дыпляматы.

Аўганец пра ратавальны Менск, цынічную Маскву і выбуховы Кабул

Да 30-х угодкаў вываду савецкіх войскаў з Аўганістану, які завершыўся 15 лютага 1989-га, Свабода падрыхтавала сэрыю публікацый, дзе сваім досьведам падзяліліся беларускія ўдзельнікі тагачасных падзеяў — шарагоўцы, афіцэры, дарадцы.

Ідэолягаў кампартыі «ўзнагароджвалі» адпраўкай у Аўган. Як беларус правёў 2 гады на вайне

Да 30-годзьдзя вываду савецкіх войскаў з Аўганістану Свабода падрыхтавала цыкль матэрыялаў пра тыя падзеі і іх беларускіх удзельнікаў. Апошняя гісторыя  — пра былога дарадцу ЦК КПСС пры аўганскіх партыйных структурах Іосіфа Навумчыка.

Ці ўсё вы ведаеце пра беларускую мову? ТЭСТ

21 лютага ў сьвеце адзначаецца Міжнародны дзень роднай мовы. Ён быў абвешчаны UNESCO ў 1999 годзе. Прайдзіце няпросты, але пазнавальны тэст: чым нам і беларускай мове варта ганарыцца, а чаго саромецца?

Пра беларускую зіму па-беларуску. ТЭСТ

Адкажыце на пытаньні пра беларускую зіму і беларускую мову.

«Аўганскі сындром». Кабульскі фугас Алега Ляшэнкі і вяртаньне з таго сьвету

Да 30-годзьдзя вываду савецкіх войскаў з Аўганістану, якое адзначаецца 15 лютага, Свабода публікуе цыкль матэрыялаў пра тагачасныя падзеі і іх беларускіх удзельнікаў.

«Аўганскі сындром». Чаму начальнік варты палаца ў Кабуле Віктар Сівохін дагэтуль ня выйшаў з вайны

Небаявыя страты савецкіх салдат, расстрэлы кішлакоў, наркотыкі і кантрабанда ў трунах — рэаліі вайны Савецкага Саюзу ў Аўганістане 1979–1989 гадоў у аповедзе баявога афіцэра Віктара Сівохіна.

«Аўганскі сындром». Незавершаная місія зьніклага бязь вестак Генадзя Кулажанкі

Да 30-годзьдзя вываду савецкіх войскаў з Аўганістану, якое будзе адзначацца 15 лютага, Свабода публікуе цыкль матэрыялаў пра тагачасныя падзеі і іх беларускіх удзельнікаў.

«Я і цяпер сьню вайну». Вусьцішная гісторыя Клары Альтшулер, якая перажыла Галакост

84-гадовая Клара Захараўна Альтшулер — сьведка зьнішчэньня нацыстамі шклоўскага гета. Уратаваўшыся ад расстрэлу разам з маці, шасьцігадовая дзяўчынка неўзабаве засталася сіратой. Доўгі час баялася прызнацца, што яна габрэйка. Цяпер жыве з думкай, каб перажытае ёю не паўтарылася.

«Аўганскі сындром». Вайна, жыцьцё і сьмерць бязногага вэтэрана Лёні Казімірава

Да 30-годзьдзя вываду савецкіх войскаў з Аўганістану, якое будзе адначацца 15 лютага, Свабода публікуе цыкль матэрыялаў пра тагачасныя падзеі і іх удзельнікаў. Гісторыя першая — пра «аўганца» Леаніда Казімірава, які не дажыў да гэтага юбілею.

7 вопросов и ответов о новом «тунеядском» декрете

Объясняем, как работает новый декрет о «тунеядцах», как проверить касается ли он вас, и как доказать, что вы не такой.

7 пытаньняў і адказаў пра новы «дармаедзкі» дэкрэт

Тлумачым, як працуе новы дармаедзкі дэкрэт, як спраўдзіць, ці «дармаед» вы, і як давесьці адваротнае.

Як за 2 гады ў Беларусі вырасьлі цэны. ІНФАГРАФІКА

За 2017–2018 гады «кошык» тавараў і паслуг, якія Свабода выкарыстоўвала ў якасьці індыкатараў у праекце «Не для нас ананас», падаражэў на 8,56%, што не нашмат адрозьніваецца ад афіцыйных зьвестак наконт інфляцыі.