1 ліпеня 1569 году была падпісаная Люблінская ўнія. Дзьве краіны — Вялікае Княства Літоўскае і Польшча — аб’ядналіся ў адну фэдэратыўную Рэч Паспалітую.
Пайсьці на саюз з Польшчай ВКЛ змусіла вайна з Масковіяй і слабасьць Вялікага Княства, якую гэтая вайна раскрыла. Прыхільнікі саюзу старажытнай беларускай дзяржавы з Польшчай перакананыя, што Люблінская ўнія выратавала Вялікае Княства Літоўскае ад паглынаньня Масковіяй. Праціўнікі ўніі кажуць, што стварэньне Рэчы Паспалітай заклала пачатак заняпаду ВКЛ і палянізацыі яго элітаў.
Люблінская ўнія, Ян Матэйка
Сёньня былая Масковія зьяўляецца саюзьнікам афіцыйнага Менску. Дамове аб так званай саюзнай дзяржаве ўжо 22 гады, але моцы канстытуцыйнага закону яна так і не набыла. Апошнія паўгода Масква настойвае на афармленьні новых правілаў унутры «саюзу».
А як бы выглядаў сучасны саюз Расеі і Беларусі паводле прынцыпаў Люблінскай уніі? Давайце заменім у акце 1569 года Польшчу і ВКЛ на Расею і Беларусь.
Цытата з Канстытуцыйнага акту Саюзнай дзяржавы
«Расейская Фэдэрацыя і Рэспубліка Беларусь — гэта адно непадзельнае і не асобнае цела, а таксама не асобная, а адзіная супольная Саюзная дзяржава, якая зь дзьвюх дзяржаваў і народаў у адзін народ сышлася і зьлілася».
Тэрытарыяльныя страты
Падчас перамоваў, якія адбываліся ў Расеі, беларуская дэлегацыя не пагадзілася з праектам перадачы траціны тэрыторыі РБ на карысьць Расеі. У выніку беларуская дэлегацыя ўчыніла дэмарш. Расейскі лідэр у такой сытуацыі прыняў рашэньня далучыць да Расеі чатыры беларускія вобласьці.
У Менску гэта палічылі парушэньнем закону і дамагаліся вярнуць страчаныя тэрыторыі. Але за далучэньне да Расеі прагаласавала арыстакратыя чатырох беларускіх абласьцей. Расейскі лідэр паабяцаў ім аўтаномію.
Лідэр
Паводле дамовы, новы лідэр Саюзнай дзяржавы павінен даваць прысягу ў Маскве. Асобная прысяга ў Менску ліквідуецца. Выбар новага кіраўніка можа адбыцца нават без удзелу прадстаўнікоў аднаго з народаў.
Парлямэнт
Парлямэнтарыі Беларусі ўключаюцца ў склад Дзярждумы Расеі. У вышэйшай палаце, сярод 140 сэнатараў, Беларусь атрымала 27 мандатаў. У ніжэйшай палаце ім далі 44 крэслы, а расейцы захавалі за сабой — 113.
ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Беларускія дэпутаты паедуць на 450-годзьдзе Люблінскай уніі. Але ВКЛ прадставіць ЛітваМаёмасьць
Саюзная дамова адмяняе забарону набываць расейцам зямлю ў Беларусі. Арыстакратыя двух народаў можа набываць зямлю на тэрыторыі ўсёй Саюзнай дзяржавы.
Грашовая сыстэма
Уводзіцца супольная грашовая адзінка. Эмісійныя цэнтры — у Менску і Маскве.
Дзяржаўная адміністрацыя
Дамова пакідае цэнтральныя ўстановы, суды, зь ідэнтычнымі абавязкамі і правамі ў кожнай з краін.
Мова
Кожная з краінаў карыстаецца сваёй дзяржаўнай мовай.
Палітыка і войска
Захоўваюцца асобныя арміі Беларусі і Расеі. Але Менск і Масква абавязуюцца праводзіць супольную палітыку ў галіне абароны і міжнародных адносінаў.
Апошняя аналёгія
У 1569 годзе ВКЛ падпісала некарысны ёй Акт аб уніі зь дзяржавай, якая магла абараніць яе ад зьнікненьня і шматтысячных ахвяраў вайны. Калі правесьці аналёгію з сучаснасьцю, то падпісаць такую ж некарысную дамову з Расеяй Беларусь павінна толькі тады, калі танкі NATO гэтаксама цалкам спустошаць Горадню, як Іван Жахлівы ў 1563 годзе Полацк, а агрэсіўны Захад будзе пагражаць зьнікненьню беларускай дзяржаўнасьці.
Меркаваньні, выказаныя ў блогах, перадаюць погляды саміх аўтараў і не абавязкова адлюстроўваюць пазыцыю рэдакцыі.