Рэальная барацьба за выхад у другі тур, паводле апытаньняў і большасьці аналітыкаў, разгорнецца паміж трыма зь іх — гэта адстаўны генэрал арміі Пэтр Павэл, эканаміст Данушэ Нэрудава і палітык Андрэй Бабіш.
Бабіш — былы прэм’ер-міністар, цяпер лідэр найбуйнейшай апазыцыйнай партыі, мільярдэр. На гэтым тыдні суд апраўдаў яго па справе аб махлярстве з датацыямі Эўразьвязу. Вэрдыкт суду, на думку шэрагу камэнтатараў, можа дадаць яму папулярнасьці і галасоў. Ядро выбаршчыкаў Бабіша — пэнсіянэры і людзі зь невысокімі даходамі.
Пэтр Павэл — кадравы вайсковец, першы ў гісторыі Чэхіі і краін былога савецкага блёку кіраўнік Вайсковага камітэту NATO (у 2015–2018 гадах). Ён займае жорсткую пазыцыю адносна расейскага ўварваньня ва Ўкраіну, выступае за заходнюю арыентацыю Чэхіі, пры гэтым апэлюе і да патрыятычных пачуцьцяў. Яго падтрымліваюць галоўным чынам прыхільнікі правых, кансэрватыўных і лібэральных поглядаў.
Данушэ Нэрудава — эканаміст, былы рэктар прыватнага ўнівэрсытэту, у выпадку абраньня стане першай жанчынай на пасадзе прэзыдэнта Чэхіі. Яе кампанія нацэленая галоўным чынам на маладых выбаршчыкаў, яна ўздымае такія тэмы, як адукацыя, роўныя магчымасьці для ўсіх, правы ЛГБТ. Як і Павэл, Нэрудава выступае ў падтрымку Ўкраіны.
Паводле апытаньняў, троху больш рэальнымі бачацца шанцы Бабіша і Паўла, прычым у гіпатэтычным другім туры адстаўны генэрал лічыцца фаварытам.
Адзін з кандыдатаў — Яраслаў Башта, былы пасол Чэхіі ў Маскве — выступае з тэзісамі аб віне Захаду за вайну ва Ўкраіне і заклікае да зьняцьця санкцый з Расеі. Яго падтрымлівае нацыяналістычная партыя SPD. Паводле апытаньняў, шанцаў на выхад у другі тур ён ня мае.
Пераможца выбараў зьменіць на праскім Градзе Мілаша Зэмана, які доўгі час быў адным з найбольш па-прарасейску настроеных кіраўнікоў краін ЭЗ, але пасьля 24 лютага 2022 году рэзка ўзмацніў жорсткасьць сваёй пазыцыі адносна Расеі.
Чэхія — парлямэнцкая рэспубліка, аднак фігура прэзыдэнта ў краіне традыцыйна карыстаецца павагай і вялікім уплывам.
Вайна Расеі супраць Украіны
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам.
- Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы бамбяць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.
