Аляксандр Лукашэнка на цырымоніі з выпускнікамі вайсковх ВНУ і вышэйшым афіцэрскім складам падзяліўся некаторымі падрабязнасьцямі ўчорашняй размовы з Уладзімірам Пуціным.
«У апошні час (і мы гэта падрабязна абмяркоўвалі ўчора з прэзыдэнтам Расейскай Федэрацыі) распрацоўваюцца стратэгічныя планы нападу на Расею. І галоўны кірунак ўдару (гісторыя паўтараецца) — праз Украіну і праз Беларусь», — цытуе Лукашэнку яго прэс-служба.
У сакавіку Лукашэнка ўжо казаў Пуціну:
«А я зараз вам пакажу, адкуль на Беларусь рыхтаваўся напад. І калі б за шэсьць гадзін да апэрацыі ня быў нанесены прэвэнтыўны ўдар па пазыцыях (4 пазыцыі, я зараз пакажу — мапу прывёз), яны б атакавалі нашы войскі — Беларусі і Расеі, якія былі на вучэньнях... Добра, што пачалі... Не зрабілі б гэтага за суткі да таго, паверце, празь некалькі дзён мы б выпілі ўсю гэтую чару зь вялізнымі стратамі. Яшчэ раз кажу: яны ня толькі па Данбасе рыхтаваліся нанесьці ўдар. Яны выбудавалі пазыцыі для нанясеньня па Беларусі ўдару».
Выступаючы перад маладымі афіцэрамі-выпускнікамі, Лукашэнка заявіў, што Захад нібыта рыхтуецца да вайны, ягоныя словы прыводзіць БелТА. Але ніякіх доказаў ён не прывёў:
«Відаць, наваяўленыя „крыжакі“ з Паўночнаатлянтычнага альянсу раптам вырашылі, што надыходзіць зручны момант для чарговага „кідка на Ўсход“».
Паводле Лукашэнкі, заходнія краіны на зямлі і ў паветры актыўна вядуць выведку, асвойваюць вайсковую лягістыку, праводзяць вучэньні, перакідаюць тэхніку і запасы зь іншых рэгіёнаў, паралельна павялічваюцца вайсковыя бюджэты.
«На жаль, такая палітыка Захаду набліжае сьвет да прорвы вялікай вайны, у якой, як вы разумееце, пераможцы ўжо ня будзе».
Удзел Беларусі ў вайне Расеі супраць Украіны
Беларусь дазволіла Расеі скарыстаць сваю тэрыторыю для нападаў на Ўкраіну з поўначы; расейцы выкарыстоўваюць беларускія аэрадромы для палётаў і беларускія пляцоўкі для ракетных абстрэлаў гарадоў Украіны. Разам з тым на баку Ўкраіны ў розных злучэньнях ваююць беларусы.
Аляксандар Лукашэнка працягне прадастаўляць Расеі паветраную прастору, каб дэманстраваць хаця б намінальную падтрымку Пуціну. Але непасрэдны ўдзел Беларусі ў вайне малаверагодны. Да такой высновы прыйшлі экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны (ISW).
7 ліпеня намесьнік начальніка галоўнага апэратыўнага ўпраўленьня Генштабу Ўкраіны Аляксей Громаў паведаміў аб перадачы беларускім урадам у карыстаньне Расеі аэрадрома Прыбыткі ў Гомельскай вобласьці. 11 ліпеня ў тэлеграм-канале, які адсочвае рухі расейскай тэхнікі, зьявілася паведамленьне, што расейскі самалёт сыстэмы папярэджаньня і кантролю паветранай прасторы ўпершыню з 4 красавіка заляцеў на тэрыторыю Беларусі.
Гэтыя дадзеныя, на думку экспэртаў ISW, могуць сьведчыць пра тое, што Лукашэнка па-ранейшаму спрабуе аказаць падтрымку Пуціну ва Ўкраіне, але без прамога ваеннага ўмяшаньня. Такім чынам ён можа рэагаваць на ціск, які ідзе ад Пуціна.
Раней ISW падкрэсьлівалі, што імавернасьць непасрэднага ўдзелу Беларусі ў вайне застаецца нізкай таму, што ад гэтага можа зьнізіцца стабільнасьць рэжыму Лукашэнкі ці нават паўстане пытаньне пра яго існаваньне.
Санкцыі супраць Беларусі за падтрымку расейскай вайны ва Ўкраіне
Аляксандар Лукашэнка прызнаў, што зь Беларусі па ўкраінскай тэрыторыі стралялі ракетамі. Пры гэтым беларускіх вайскоўцаў на ўкраінскую тэрыторыю не адправілі.
Амбасадарка ЗША ў Беларусі Джулі Фішэр у інтэрвію Свабодзе заявіла, што «рэжым Лукашэнкі — саўдзельнік цяперашняга ўварваньня Расеі ва Ўкраіну, бо дазволіў Расеі зрабіць напад зь беларускай тэрыторыі».
26 лютага санкцыі супраць Расеі і Беларусі абвясьцілі Канада і Рада Эўразьвязу. У сьпіс трапілі 20 беларускіх чыноўнікаў і вайскоўцаў. 15 юрыдычных і 8 фізычных асобаў трапілі ў санкцыйны сьпіс ЗША.
28 лютага амбасадары краін Эўразьвязу ўвялі візавыя санкцыі ў дачыненьні 22 беларускіх высокапастаўленых асобаў.
Маладачанская фабрыка «МэбеЛайн» пайшла ў прастой, бо швэдзкая кампанія IKEA згарнула бізнэс у краіне. IKEA шчыльна супрацоўнічала яшчэ з цэлым шэрагам вытворцаў і фабрык, у тым ліку дзяржаўных. Сярод іх дзяржаўны «Менскі мэблевы цэнтар» з Маладэчна, магілёўскі вытворца тэкстылю «Магатэкс», менскі гадзіньнікавы завод «Луч» і іншыя.
У сакавіку Эўразьвяз забараніў экспартаваць прадукцыю дрэваапрацоўкі, вырабленую ў Беларусі ці экспартаваную зь яе. Міністэрства лясной гаспадаркі заявіла, што вымушана скіраваць прадукцыю з Эўропы ў Азію.
Празь цяжкасьці вядзеньня бізнэсу ў рэгіёне ня дзейнічаюць у краіне сэрвісы пошуку жытла на час падарожжаў і выправаў Booking.com і Airbnb.
Дацкая транпартна-лягістычная кампанія Maersk заявіла аб спыненьні перавозак грузаў у Беларусь 4 сакавіка. Пры сыход зь беларускага рынку паведамілі іншыя кампаніі падобнага профілю — DHL і FedEx.
5 сакавіка фінская кампанія OLVI паведаміла пра пачатак згортваньня свайго бізнэсу ў Беларусі, дзе кампаніі належыць «Лідзкае піва». 840 супрацоўнікаў заводу пакуль будуць атрымліваць заробак, спыненьне бізнэсу будзе паступовым.
6 сакавіка наклала санкцыі Рэспубліка Карэя. Там увялі меры экспартнага кантролю для Беларусі, мяркуючы, што яна «істотна спрыяе ўварваньню Расеі ва Ўкраіну».
8 сакавіка санкцыі ўвяла Японія. Актывы фізычных і юрыдычных асобаў, якія трапілі пад новыя абмежаваньні, замарожваюцца. Забараняюцца пастаўкі тавараў двайнога прызначэньня ў Беларусь і экспарт у адрас Міністэрства абароны Беларусі і «Інтэгралу».
Сусьветны банк спыніў усе праграмы ў Беларусі. Банк адзначыў, што ён не ўхваляў новых крэдытаў Беларусі з 2020 году.
Абмежаваньні закранулі спартовую галіну. Зборныя Беларусі розных узростаў адхілілі ад удзелу ў міжнародных турніраў у хакеі, гандболе і баскетболе. Беларускую зборную не дапусьцілі да Паралімпійскіх гульняў — 2022.
Рэйтынгавае агенцтва Fitch, зважаючы на санкцыі, панізіла доўгатэрміновы сувэрэнны крэдытны рэйтынг Беларусі да ССС, што азначае рэальную магчымасьць дэфолту.
Амэрыканская фінансавая кампанія American Express прыпыніла аказаньне паслуг у краіне. Па яе картках цяпер немагчымыя ніякія апэрацыі.
9 сакавіка Эўразьвяз ухваліў адключэньне ад SWIFT трох беларускіх банкаў. Гэта «Белаграпрамбанк», банк «Дабрабыт» і Банк разьвіцьця.
16 красавіка ўведзена поўная забарона на перасячэньне грузавым транспартам Беларусі і Расеі мяжы з ЭЗ. У рашэньні Эўразьвязу, якое апублікавана ў афіцыйным часопісе, сказана, што ЭЗ у адпаведнасьці з уведзенымі санкцыямі забараняе ўвоз і транзыт грузаў аўтатранспартам зь Беларусі і Расеі на тэрыторыю Эўразьвязу.
22 лістапада Канада пашырыла ранейшыя санкцыі. У сьпісы ўключылі дадаткова 22 беларускіх чыноўнікаў, а таксама 16 беларускіх кампаніяў, зьвязаных з ВПК, машынабудаваньнем, фінансавым сэктарам і чыгуначным транспартам. Сярод падсанкцыйных асобаў апынуліся адказныя за перавозкі расейскіх вайскоўцаў і тэхнікі, якая выкарыстоўвалася для ўварваньня ва Ўкраіну. У сьпісе кампаніяў, якія трапілі пад санкцыі, апынуліся беларускія Альфа-Банк і МТБанк. У красавіку 2023 у сьпіс дадалі яшчэ 9 беларускіх банкаў.
28 студзеня 2023 году прэзыдэнт Украіны ўвёў у дзеяньне рашэньне Рады нацыянальнай бясьпекі і абароны аб санкцыях супраць 185 юрыдычных і фізычных асоб, якіх Расея выкарыстоўвае для перавозкі па чыгунцы асабовага складу і вайсковай тэхнікі. У сьпіс трапілі «Беларуськалій», Гомельскі хімічны завод, «Беларуская чыгунка», «Белінтэртранс», «Грузавая служба-Захад», «Лякафарба», «Белгазпрамбанк», «ПЛМ-Інавацыі», «Кронаспан ОСБ», «Беллесэкспарт», «Супрацоўніцтва Транс-Агра», «Рэал-Агент», «Прамагралізінг», «АСБЛізінг», «Транзыт-Аўта-2003», «Ізатэрмічная лягістыка», «Омск-Карбон Магілёў» і іншыя.
20 ліпеня Аўстралія ўнесла ў санкцыйныя сьпісы высокапастаўленых вайскоўцаў Беларусі.
