Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Берасьцеец, абвінавачаны ў паклёпе на Лукашэнку: «Мне на свабодзе месца няма: вар’ятня або турма»


Міхаіл Лукашэвіч каля свайго “палітычнага плоту”
Міхаіл Лукашэвіч каля свайго “палітычнага плоту”

Журналісту Радыё Свабода ўдалося пагаварыць з берасьцейцам Міхаілам Лукашэвічам, якога за надпісы на ўласным плоце абвінавацілі ў паклёпе на Аляксандра Лукашэнку. За гэта яму пагражае да 4 гадоў пазбаўленьня волі.

«Будавалі камунізм — а атрымаўся крызыс», «Калі нашую ўладу пасадзіць у вар’ятню, то наш народ будзе жыць лепш усіх у сьвеце», «Хто хлусіць — той лепей усіх жыве. Але нядоўга». Такія, ды іншыя надпісы можна ўбачыць на плоце 63-гадовага берасьцейца. Ёсьць там і словы пра Аляксандра Лукашэнку.

Лукашэвіч — дысыдэнт са стажам. Яшчэ да пачатку перабудовы ён пісаў лісты-скаргі «на Захад». А ў 1984 годзе быў затрыманы ў Маскве каля амбасады Францыі. Кажа, што хацеў перадаць чарговы ліст у ААН. Пасьля затрыманьня Лукашэвіча зьмясьцілі ў савецкую вар’ятню.

Выйшаў ён адтуль толькі тады, калі ня стала Савецкага Саюзу.

Спадар Міхаіл зараз вельмі закрыты чалавек і не ідзе на кантакт з журналістамі. Сустрэцца з карэспандэнтам «Радыё Свабода» пагаджаецца не адразу, даводзіцца прыкласьці максымум «дыпляматычных» высілкаў.

Хата Міхаіла Лукашэвіча знаходзіцца ў Вычулках, колішняй вёсцы, якая стала часткай Берасьця. Побач — аўтобусны прыпынак. Цяпер у гэтым раёне шмат катэджаў бізнэсоўцаў ды чыноўнікаў.

Хаты Міхаіла амаль не бачна з-за больш як двухмэтровага плоту, на які прымацаваныя дошкі з надпісамі. У двары брэша вялікі непрывязаны сабака, таму ня дзіўна, што журналістам цяжка трапіць у госьці да гаспадара. Тэлефаную Міхаілу, ён выходзіць насустрач з брамы з кніжкай «Лісты на Свабоду»:

«Вось, нядаўна ад вашага радыё атрымаў, чытаю...»

Міхаіл адразу ладзіць экскурсію каля свайго плоту. Кажа, што не разумее, дзе тут паклёп на прэзыдэнта:

«Ну вось надпіс: „Рабілі зь мяне дурня, а самі абгадзіліся“. Ну разваліўся ж Савецкі Саюз? Абгадзіліся? Абгадзіліся! Далей: „70 год зьдзекаў уладаў. Розум, гонар, сумленьне, закон — гэта нашай уладзе супрацьпаказана“. Ну што тут не так? Я працаваў, Новалукомльскую ГРЭС будаваў, дзьве грыжы зарабіў... І што, зь мяне не пазьдзекаваліся? Далей — „Лукашэнка непасрэдна падначальваецца карнай псыхіятрычнай сыстэме камуністычнага рэжыму і ня можа выконваць свае непасрэдныя прэзыдэнцкія абавязкі“. І што ня так? Я зьвяртаўся да яго ў адміністрацыю, пісьмова зьвяртаўся. І мяне выгналі фактычна адтуль...» — тлумачыць Міхаіл надпісы на сваім плоце.

Суседзі да палітычнага блогу на плоце Лукашэвіча ставяцца неадназначна. Міхаіл распавёў, што аднойчы ад некага з суседзяў была скарга ў міліцыю, быццам у яго хаце наркотыкі ды зброя. Кажа, прыехалі міліцыянты, выбілі вокны, ладзілі вобшук... Нічога не знайшлі.

«Я ў савецкі час выступаў ня супраць камунізму, а за справядлівасьць... Я паважаю закон. Я за 63 гады ані ў выцьвярэзьніку, ані ў турме — нідзе не бываў. 15 сутак толькі меў за тое, што за жанчыну пабіўся быў... Пасьля затрыманьня каля францускай амбасады сядзеў у той жа вар’ятні, дзе Высоцкі... Я хачу, каб мне дазволіла ўлада жыць паводле закону, а не пхала на яго парушэньне,» — кажа Міхаіл.

Вароты ў двор Лукашэвіча
Вароты ў двор Лукашэвіча

Пасьля распаду Савецкага Саюзу жыцьцё Міхаіла Лукашэвіча не наладзілася. Спрабаваў рэабілітавацца, давесьці, што ён не вар’ят. Кажа, што пасьля адной зь няўдач і распачаў пісаць на плоце. Зь мінулым «вар’ята» Лукашэвічу цяжка было здабыць працу і доўга на ёй утрымацца.

У выніку, кажа Міхаіл, пакінуў спробы стала працаўладкавацца і пачаў перабівацца часовымі падпрацоўкамі.

«Мне ўсё забаранілі. Жыць забаранілі... За рулём яшчэ езьдзіў, але і гэта забаранілі. На свабодзе мне месца няма — мне або вар’ятня, або турма... Але я памру што так, што гэтак, у мяне хваробаў — і хранічных, і ўсялякіх...» — нярадасна апісвае Міхаіл Лукашэвіч свае пэрспэктывы.

Пытаюся, як сваякі ставяцца да ягонай сытуацыі.

«Сям’я мая — гэта сабака і я...»

У сьнежні 2014 года Сьледчы камітэт Берасьця распачаў супраць Міхаіла Лукашэвіча справу паводле ч.1 артыкула 367 Крымінальнага кодэксу Беларусі — паклёп у дачыненьні да прэзыдэнта. Сьледчыя пакуль не разгалошваюць дэталяў справы, бо прызначаны шэраг экспэртыз. Абвінавачаньне пакуль ня выстаўленае. Берасьцейскі праваабаронца Ўладзімер Малей распавёў, што ў лютым Міхаіл Лукашэвіч на тры дні быў зьмешчаны ў ізалятар часовага ўтрыманьня. Дома ў Лукашэвіча адбыўся ператрус — забралі фарбы, і пэндзьлі, якімі мужчына быццам бы рабіў надпісы.

Паводле Ўладзімера Малея, Лукашэвічу найхутчэй прызначаць псыхіятрычную экспэртызу:

«Калі напішуць яму псыхічнае захворваньне, то ў сувязі з гэтым суд яго не прыцягне да крымінальнай адказнасьці. Могуць накіраваць на прымусовае лячэньне. А калі напішуць, што здаровы, то тады можа быць і лёгкае пакараньне — штраф. А можа быць і пазбаўленьне волі да 4 гадоў».

Над плотам – шалі, якія дэманструюць “перавес хабару над законам”
Над плотам – шалі, якія дэманструюць “перавес хабару над законам”

Месца для надпісаў тут шмат, яны час ад часу мяняюцца
Месца для надпісаў тут шмат, яны час ад часу мяняюцца

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG