Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Якой будзе міжнародная палітыка ЗША ў другі тэрмін Абамы?


Перад прэзыдэнтам ЗША ў яго чарговую кадэнцыю адносна Беларусі будуць як мінімум два выклікі, дзьве паваротныя кропкі: гэта ўтварэньне Эўразійскага саюзу ў складзе Беларусі, Расеі і Казахстану (і магчыма нейкіх іншых краінаў) і прэзыдэнцкія выбары ў Беларусі ў 2015 годзе. Абодва выклікі будуць патрабаваць адэкватнага адказу, нават калі беларускае пытаньне ня будзе ў фокусе зьнешняй палітыкі Вашынгтону.

Ня думаю, што ад прэзыдэнта Абамы варта чакаць нейкай буйной ініцыятывы па беларускім пытаньні. Асноўная ўвага ягонай зьнешняй палітыкі будзе скіраваная на Азію – праўда, у сувязі з гэтым можна чакаць дастаткова рэзкіх крокаў ЗША ў адказ на супрацоўніцтва Менску зь Іранам ў вайскова-тэхнічнай сфэры.

Мяркую, што адміністрацыя Абамы будзе аддаваць перавагу шматбаковым дзеяньням разам з Эўропай, часам аддаючы эўрапейскім саюзьнікам ролю першай скрыпкі: гэтак было, напрыклад, і падчас лібійскай ваеннай кампаніі, і падчас нармалізацыі стасункаў Эўразьвязу з Беларусьсю ў 2008-2010 годзе, гэтак жа – як і пасьля падзеяў 19 сьнежня 2010 году і наступнага рэзкага абвастрэньня адносінаў Менску і ЭЗ.

Нешта падобнае будзе і ў адносінах да Эўразійскага саюзу, і да прэзыдэнцкіх выбараў у Беларусі. Безумоўна, ЗША будуць супрацьдзейнічаць таму, каб гэты саюз стаў сапраўды нейкай рэінкарнацыяй Савецкага Саюзу, ў гэтым сэнсе пэўная ўпартасьць Лукашэнкі ў адстойваньні сувэрэннасьці свайго кантролю над Беларусьсю можа выклікаць і станоўчую рэакцыю Вашынгтону.

Што да палітыкі ЗША падчас прэзыдэнцкіх выбараў у Беларусі, то зараз пакуль цяжка прагназаваць – да выбараў яшчэ шмат часу і сытуацыя можа зьмяніцца. Але паводле трэнду складана прагназаваць, што адміністрацыя Абамы на гэтых выбарах зробіць стаўку на зьмену рэжыму.

Варта сказаць, што ў пэўным сэнсе мяч знаходзіцца на баку Менску. Калі Лукашэнка палічыць, што залежнасьць ад Расеі дасягнула небясьпечнай мяжы і паспрабуе зрабіць геапалітычны манэўр, Вашынгтон безумоўна будзе гэта вітаць. Але ня лезучы першым з абдымкамі – ёсьць пэўныя ўмовы, ў прыватнасьці, вызваленьне палітвязьняў, ёсьць сумны досьвед ранейшых абдымкаў, так што будуць сачыць, дазуючы крокі насустрач толькі ў адказ на сапраўдныя зьмены.

МІЖНАРОДНАЯ ПАЛІТЫКА Ў ЦЭЛЫМ


Войскі ЗША будуць збольшага выведзеныя з Аўганістану, хаця застанецца нейкае вайскова-тэхнічнае супрацоўніцтва. Гэта будзе важная падзея для ўсяго рэгіёну. Калі рэжым у Кабуле спасьцігне лёс прасавецкага рэжыму Наджыбулы – у рэгіёне стане вельмі горача, ня выключана, што гэтая гарачыня перакінецца на краіны Цэнтральнай Азіі, ў тым ліку і саюзьнікаў Беларусі па АДКБ.

Што тычыцца Ірану, то Вашынгтон Абамы будзе да апошняга карыстацца дыпляматычнымі і санкцыйнымі сродкамі, стрымліваючы Ізраіль ад прэвэнтыўнага ўраду. Хаця стрыманасьць гэтая не бязьмежная, ня выключана, што абставіны – у прыватнасьці, тэмп разьвіцьця іранскай ядзернай праграмы – прымусяць Абаму ўжыць сілу, пра што ён казаў падчас выбарчай кампаніі. Барак Абама – зусім не пацыфіст, што ён даказаў як ліквідацыяй Усамы бін Ладэна, гэтак і апэрацыяй у Лібіі.

Выглядае, што геапалітычнае стрымліваньне Кітаю стане адной з галоўных задачай другой кадэнцыі Барака Абамы. Варта сказаць, што літаральна заўтра вялікая «зьмена каравулу» адбудзецца і ў Пэкіне. Гэта яшчэ адна невядомая – курс, якім павядзе КНР новае кіраўніцтва.

Нарэшце, стасункі з Расеяй. На думку некаторых аглядальнікаў ня ў тым справа, што знакамітая «перазагрузка» мела посьпех ці пацярпела няўдачу – справа ў тым, што яе парадак дня збольшага вычарпаны. СНВ-3 падпісанае, транзыт на Аўганістан забясьпечаны, гатоўнасьць Масквы падтрымліваць Вашынгтон у пытаньні санкцый супраць Ірану, здаецца, вычарпаная, Расея ўступіла ў Сусьветную гандлёвую арганізацыю. Што далей? Гэта пытаньне. Пры гэтым ступень аўтарытарнасьці расейскага палітычнага рэжыму заўважальна павялічваецца, прычым гэты працэс мае выразнае антыамэрыканскае, антызаходняе вымярэньне.

Хутчэй за ўсё Абама ў сваім стылі будзе дамагацца адносна Расеі кансалідацыі высілкаў з Эўропай, цяперашняе рашэньне Эўракамісіі наконт дзейнасьць Газпрома ў ЭЗ вельмі моцна кантрастуе з сардэчнай згодай паміж Пуціным і эўрапейскімі лідэрамі, якая панавала падчас прэзыдэнцтва Джорджа Буша-малодшага.

Адзінае, ў чым Абама можа праявіць гнуткасьць, як ён гэта і абяцаў, дык гэта ў разгортваньні сыстэмы супрацьракетнай абароны. Гэты праект ня будзе згорнуты, але магчыма будзе запаволены, каб не выклікаць раздражненьня Масквы.
Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG