«Артыкул, як БНФ мог, але ня змог – наўрад ці каму цікавы»

5 лістапада выдаўцы гэтак званай малой прэсы з Магілёўшчыны прынялі зварот да ўлады з патрабаваньнем спыніць перасьлед журналістаў Андрэя Пачобута, Валера Булгакава і часопіса «ARCHE». Пад зваротам паставілі подпісы 20 журналістаў зь сямі раёнаў вобласьці, якія прыехалі ў Магілёў, каб узяць удзел у міжнароднай акцыі «Станем за журналістыку». У яе межах сёньня прэзэнтавалі супольнае выданьне «Збажына».

Перасьлед журналістаў за прафэсійную дзейнасьць і праявы журналісцкай салідарнасьці былі асноўнымі тэмамі на сустрэчы выдаўцоў рэгіянальнай прэсы. Амаль кожны выдавец, як сьцьвярджалася на сустрэчы, сутыкаўся зь перасьледам з боку мясцовых уладаў, таму сытуацыя з Пачобутам, Булгакавым ды «ARCHE» для іх злабадзённая. Зварот са сваім патрабаваньнем падпісанты дашлюць у Адміністрацыю прэзыдэнта, Дэпартамэнт фінансавых расьсьледаваньняў ды Міністэрства інфармацыі.

«Гэта ня толькі салідарны цэх рамесьніцкі мусіць стаяць за сваіх. Незалежная журналістыка вельмі важная для краіны, для здароўя нацыі, для нацыятварэньня – мы нават гэты шлях да канца не прайшлі. Трэба зьвяртацца, трэба грукацца ў тыя дзьверы, трэба накіроўваць туды свае лісты. У кожнай з гэтых інстанцыяў назьбіраецца гісторыя змаганьня за праўду зь імі», – зазначае сябра Беларускай асацыяцыі журналістаў з Магілёва Генадзь Суднік.

Газэты зь невялікім накладам – да 300 асобнікаў – выдаюцца ў сямі раёнах вобласьці. Друкуюцца яны з рознай пэрыядычнасьцю. Распаўсюджваюцца найчасьцей у межах невялікіх паселішчаў ці райцэнтраў. Напрыклад, газэта «Справа» выдаецца ў вёсцы Брылі Магілёўскага раёну. Яе выдавец – сябра партыі БНФ Мікалай Яцкоў:

«Газэта патрэбная, бо там друкуюцца матэрыялы, якіх нельга знайсьці ў нашай раённай газэце. У ёй больш свабоды, большая амплітуда думак па тых падзеях, якія адбываюцца ў нашым раёне і ў Магілёве. Людзям падабаецца, што ёсьць іншы, інакшы погляд на праблемы».

Пра што канкрэтна пішуць «малыя газэты», ці ёсьць у іх рэзанансныя ў межах раёну публікацыі і на якія тэмы? Адказвае рэдактар «Клімавіцкай панарамы» Сяргей Аржанцаў:

«Напрыклад, былі тэмы пра карупцыю ў нашай клімавіцкай міліцыі. Наша раёнка абышла гэта, толькі афіцыйнае паведамленьне было. Нядаўна мы пісалі пра клімавіцкіх наркаманаў і пра тое, што ў нашым аддзеле міліцыі вельмі вялікі недахоп кадраў. Ужо некалькі разоў аддзел ідэалёгіі казаў, што яны вымушаныя былі рэагаваць на публікацыі».

Схема распаўсюду ў кожнай з «малых газэт» свая. У Бялынічах выдаўцы мясцовай «Паходні» распаўсюджваюць сваю газэту праз прадпрымальнікаў і іхнія крамы. Чым гэта скончылася для аднаго з крамнікаў, апавядае рэдактар газэты Барыс Вырвіч:

«Краме, дзе распаўсюджвалася газэта, Мікалая Мяцеліцы, не працягнулі арэнду, і ён вымушаны быў перайсьці ў іншае памяшканьне. Гэтаму паспрыяла тое, што там ня толькі, канечне, «Паходня» распаўсюджвалася, але і іншая незалежная прэса наагул. І ўлады проста не захацелі гэта бачыць у цэнтры гораду».

Ёсьць і скептычныя меркаваньні наконт прафэсіяналізму выдаўцоў малой рэгіянальнай прэсы. Пра недахопы гаворыць незалежны журналіст з Магілёва Алесь Буракоў:

«Часам бяру ў рукі газэту, і я яе не магу дачытаць нават да трэцяга абзаца. Бачна, што там працуюць не журналісты, а людзі, якія па-аматарску ставяцца да гэтага. То бок, калі пішацца, як чыноўнік паехаў у калгас і там нядобрае сказаў пра людзей – вось гэта чытаецца, а калі нейкі артыкул філязофскі пра тое, як БНФ мог, але ня змог, – то гэта наўрад ці каму цікава».

Самі выдаўцы малой рэгіянальнай прэсы прызнаюць, што іхныя газэты – гэта асяродак, дзе гуртуюцца людзі, якія маюць іншыя погляды на падзеі ў сваёй мясцовасьці і ў краіне. Улада гоніць іх за гэта адусюль, таму выказвацца яны могуць толькі са старонак маланакладных выданьняў. Пра асаблівасьці местачковага газэтнага жыцьця на Магілёўшчыне і апавядае выдадзеная супольнымі намаганьнямі «Збажына», якую прэзэнтавалі сёньня ў межах салідарнай міжнароднай акцыі «Станем за журналістыку».