Энэргетычная вайна: Эўракамісія супраць Газпрома

Пры ўзьнікненьні падобных сытуацый кампаніям неабходна будзе ўзгадніць свае далейшыя дзеяньні з фэдэральным органам выканаўчай улады, які будзе вызначаны ўрадам на працягу бліжэйшага месяца. На думку экспэртаў гэты ўказ — адказ Крамля на расьсьледаваньне дзейнасьці ў краінах Эўразьвязу расейскага газавага манапаліста.

Паводле прэсавага сакратара старшыні праўленьня Газпрома Сяргея Купрыянава, гэты закон рэгулюе сытуацыі, падобныя ператрусам у эўрапейскіх падразьдзяленьнях Газпрома ці антыманапольнаму расьсьледаваньню. На думку Купрыянава дзеяньні Эўракамісіі можна разглядаць як ціск на Газпром з мэтай паўплываць на цэнавую палітыку. Расьсьледаваньне, распачатае Эўракамісіяй, і рэакцыя на яго Расеі, знаходзяцца ў цэнтры ўвагі заходніх СМІ. Прапануем вам агляд некаторых публікацый.

The Wall Street Journal, ЗША

Эўрапейскі Зьвяз узмацняе спробы пазбавіцца ад расейскага панаваньня ў галіне паставак прыроднага газу ў Эўропу. Ён пачаў расьсьледаваньне меркаваных спробаў Газпрому стаць манапалістам на рынках на ўсходзе ЭЗ.

Расьсьледаваньне, якому папярэднічалі ператрусы ў офісах кампаніі, якія прайшлі ў верасьні летась, накіраванае на тое, каб прыбраць перашкоды, якія Газпром, як сьцьвярджаецца, чыніць краінам, якія імкнуцца дывэрсыфікаваць газавыя пастаўкі і інтэграваць свае энэргетычныя рынкі з рынкамі астатняй часткі кантынэнту, заявілі эўрапейскія чыноўнікі.


ЭЗ кажа, што расьсьледавацца будуць паводзіны Газпрома ў васьмі краінах. Расея забясьпечвае Эўразьвязу 36% спажыванага ім газу, і пры гэтым фактычна застаецца адзіным пастаўшчыком газу ў Баўгарыю, Эстонію, Латвію, Літву і Славаччыну. Па эўрапейскіх дадзеных, яна таксама пастаўляе 82% газу ў Польшчу, 83% — у Вугоршчыну і 69% — у Чэхію.

Эўракамісія паспрабавала аслабіць хватку Газпрому, увёўшы новую энэргетычную палітыку, накіраваную на тое, каб перашкодзіць пастаўшчыкам газу валодаць ў ЭЗ трубаправодамі, і пачаўшы заахвочваць будаўніцтва трубаправодаў ад іншых газавых радовішчаў, якія знаходзяцца па-за межамі Расеі — напрыклад, у Азербайджане. Аднак, гэтыя меры мелі ў лепшым выпадку частковы посьпех. Між тым, у камісіі маецца рэальны ўплыў у галіне барацьбы з манапалізмам. Яна можа і накладаць штрафы, і прымушаць кампаніі адмаўляцца ад манапалістычнай палітыкі.


У сваёй заяве камісія паведаміла, што яна падазрае Газпром у тым, што ён падаўляе канкурэнцыю трыма шляхамі: абцяжарвае свабодныя пастаўкі газу ў краіны-чальцы ЭЗ, перашкаджае краінам дывэрсыфікаваць газазабесьпячэньне і навязвае ім несправядлівыя цэны, патрабуючы прывязваць цэны на газ да нафтавых цэнаў.

Па словах эўрапейскіх чыноўнікаў, дзеяньні камісіі не накіраваныя супраць Расеі. Літва падала скаргу на Газпром яшчэ ў пачатку 2011 года, але расьсьледаваньне будзе нашмат шырэйшым.

Крысціян Эгенхофэр, кіраўнік энэргетычнай праграмы ў брусэльскім Цэнтры эўрапейскіх палітычных дасьледаваньняў мяркуе: «Своеасаблівы» творчы падыход Газпрому да складаньня дагавораў з нацыянальнымі кампаніямі, безумоўна, выглядае юрыдычна сумнеўным. Хватка Газпрома ва Усходняй Эўропе застаецца моцнай, і менавіта з гэтым цяпер спрабуюць разабрацца. Гэта адмоўна адаб’ецца на адносінах паміж ЭЗ і Расеяй, аднак надзейнай альтэрнатывы ў галіне гандлю прыродным газам у абодвух бакоў няма. Расея па-ранейшаму застаецца найбуйнейшым у сьвеце пастаўшчыком прыроднага газу ".

Il Legno Storto, Італія

У нядзелю, 9 верасьня расейскі прэзыдэнт Уладзімер Пуцін пракамэнтаваў рашэньне Эўрапейскай камісіі адкрыць афіцыйнае расьсьледаваньне дзейнасьці газавага манапаліста Газпрома.

Гэтая кампанія, 50% якой валодае Крэмль, абвінавачваецца Брусэлем у тым, што яна перашкаджае свабоднай ўнутранай канкурэнцыі ў Старым сьвеце і праводзіць манапольную палітыку, якая не дае магчымасьці рэалізаваць плян дывэрсыфікацыі забесьпячэньня ЭЗ газам.

Паводле Пуціна пазыцыя Эўрапейскай камісіі дыктуецца цяжкой эканамічнай сытуацыяй у ЭЗ, што шмат у чым абумоўлена слабымі эканомікамі краін Цэнтральнай Эўропы, якія калісьці ўваходзілі ў савецкі блёк.


Тое, як бачыць сытуацыю Пуцін, які да гэтага часу адмаўляў наяўнасьць супярэчнасьцяў паміж Брусэлем і Масквой, адпавядае дакладнай палітычнай лёгіцы, нацэленай на падзел Эўропы знутры, каб захаваць уласную гегемонію ў Старым сьвеце. Вядома, што прычыны крызісу зьвязаныя ня толькі са слабымі эканомікамі краін Цэнтральнай Эўропы, але са значна больш цяжкай пазыковай сытуацыяй такіх міжземнаморскіх краінаў, як Грэцыя, Партугалія, Гішпанія і Італія.

Акрамя таго, такія краіны Цэнтральнай Эўропы, як Польшча, Літва і Эстонія адрозьніваюцца значна лепшым эканамічным здароўем, чым краіны на поўдні Эўразьвязу: у Варшаве, Вільні і Таліне валавы ўнутраны прадукт расьце, а беспрацоўе, асабліва сярод моладзі, наогул нельга параўноўваць з узроўнем беспрацоўя Атэнаў, Мадрыду і Рыму.

Такім чынам, словы Пуціна спрыяюць распаўсюджваньню настрояў супраць пашырэньня ЭЗ, якія яшчэ моцныя ў многіх сэктарах палітыкі і ў грамадзкай думцы краін Заходняй Эўропы.

Бэрлін, Парыж і Рым знаходзяцца сярод тых краін, якія ў многіх выпадках, асабліва — у энэргетычным сэктары, аддаюць перавагу таму, каб падтрымліваць пляны Расеі дзеля захаваньня сваіх нацыянальных інтарэсаў, хоць праекты Крамля ўступаюць у супярэчнасьць з агульнаэўрапейскімі інтарэсамі , якія адстойваюць краіны Цэнтральнай Эўропы.

Rzeczpospolita, Польшча

У мінулыя выходныя прэзыдэнт Расеі накінуўся з крытыкай на Эўрапейскую Камісію за тое, што тая пачала антыманапольнае расьсьледаваньне ў дачыненьні да Газпрому. Барацьба разгортваецца вакол Цэнтральнай Эўропы, у тым ліку — Польшчы, якая залежыць ад паставак расейскага газу і сутыкаецца з рызыкай стаць мішэньню энэргетычнага шантажу Масквы. Хоць у Пуціна ёсьць шмат саюзьнікаў, у першую чаргу — у Нямеччыне, атрымаць посьпех ён ня зможа. Бо Газпром робіцца перажыткам мінулага, усё менш прыстасаваным да энэргетычных рэалій XXI стагодзьдзя. Яго пераможа не палітыка, а рынак.

Газпром у любым выпадку ўжо прайграў. Чаму? Па-першае, таму што яго спробы ўвайсьці на эўрапейскі рынак гандлю ўраздроб сустрэлі адпор. Па-другое, трэці энэргетычны пакет ЭЗ перашкодзіў яму аб’яднаць пастаўкі і валоданьне транспартнымі сеткамі. Па-трэцяе, пацярпеў фіяска праект будаўніцтва LNG-тэрміналаў і заводаў для вытворчасьці звадкаванага газу, паколькі гэты рынак перанасычаны таннай сыравінай з Катару і Аўстраліі. Па-пятае,
здабываючае абсталяваньне Газпрому дажывае свае апошнія дні, а на новае ў яго няма грошай. Па-шостае, попыт на газ у Эўропе падае: не толькі з прычыны крызісу, але і таму, што ён замяшчаецца энэргіяй з аднаўляльных крыніц. Па-сёмае, падыходзяць да канца наяўныя запасы сыравіны, а распрацоўка новых радовішчаў, напрыклад, у Арктыцы, або нерэнтабельная або на яе проста не хапае сродкаў. Па-восьмае, дзякуючы будаўніцтву газаправодаў-перамычак паступова пашыраецца эўрапейскі газавы рынак, на якім можна купляць сыравіну па спотавых цэнах.



Пры падрыхтоўцы матэрыялу скарыстаныя пераклады парталу Inosmi.