Асаблівую ўвагу выведнікі просяць зьвяртаць на супрацоўнікаў кампаніі «Росатом», якія цяпер знаходзяцца на захопленай Запароскай АЭС, і паведамляць іхныя пасады, прозьвішчы, нумары машын, якімі яны карыстаюцца, а таксама маршруты іхнага перамяшчэньня.
Чаму выведка актывізавала свае дзеяньні ў Энэргадары
Экспэрты сьцьвярджаюць, што ў выпадку, калі Запароская АЭС застанецца пад акупацыяй Расеі, Украіне давядзецца купляць электраэнэргію за мяжой.
«Гэта найбольшая ў Эўропе атамная станцыя, яна мае шэсьць атамных рэактараў агульнай магутнасьцю ў 6 гігават. Гэта вельмі шмат — каля 30% рэальнай ліквіднай магутнасьці ўкраінскай энэргетычнай сыстэмы. Ня варта забывацца, што ў нас яшчэ пад акупацыяй ці пашкоджаныя, ці ў зоне баявых дзеяньняў знаходзіцца шэраг цеплавых станцый. Гэта Запароская, Курахаўская, Вуглягорская, Луганская, Славянская ЦЭС. Таму сапраўды сытуацыя дастаткова складаная ня толькі з палівам, але і з магутнасьцямі», — сказаў дырэктар энэргетычных праграм Цэнтру Разумкова Ўладзімір Амельчанка ў інтэрвію праекту ўкраінскай службы Радыё Свабода «Новини Приазов’я».
Паводле яго, Расея хоча зруйнаваць энэргетычную інфраструктуру, каб стварыць ва Ўкраіне праблемы ў час асеньне-зімняга пэрыяду, і тады навязаць свае перамоўныя пазыцыі.
Уладзімір Амельчанка дадаў, што Расея ўжо спрабуе падладзіць тэхналягічныя працэсы на Запароскай АЭС пад свае патрэбы:
«Будуюцца новыя электрасеткі, празь якія Расея плянуе забясьпечваць, у прыватнасьці, Крым і частку акупаванай тэрыторыі. Гэтыя пляны, безумоўна, ідуць насуперак украінскім інтарэсам, таму Ўкраіна мусіць зрабіць усё магчымае і немагчымае, каб вызваліць Энэргадар у найбліжэйшыя месяцы. Гэта было б істотным крокам для гарантаваньня энэргетычнай бясьпекі ў гэты асеньне-зімні пэрыяд», — падкрэсьліў экспэрт.
ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Мінус адна АЭС, адна ГРЭС, тры ЦЭС і беларускае паліва. Як Украіна ва ўмовах вайны рыхтуецца да зімыУ той жа час апэратар Запароскай АЭС украінская кампанія «Енергоатом» паведамляе, што цяпер станцыя працуе ў энэргетычнай сыстэме Ўкраіны.
Расейскія войскі захапілі Запароскую АЭС 4 сакавіка. Пад акупацыяй знаходзіцца і горад-спадарожнік станцыі Энэргадар. У кампаніі «Енергоатом», якая кантралюе ўсе дзейныя атамныя станцыі Ўкраіны, неаднаразова заяўлялі, што Расея ператварае Запароскую АЭС у вайсковую базу і выкарыстоўвае яе як шчыт.
Да вайны Ўкраіна купляла электраэнэргію ў Беларусі
Апошнія некалькі гадоў Украіна вымушана была зімой набываць электраэнэргію за мяжой, каб збалянсаваць энэргетычны рынак у сувязі зь недахопам антрацытавага вугалю, на якім працуюць цеплаэлектрастанцыі. Дэфіцыт гэтага паліва зьявіўся ў 2014 годзе, пасьля пачатку баявых дзеяньняў на ўсходзе Ўкраіны, дзе знаходзіцца большая частка шахтаў, на якіх здабываюць антрацытавы вугаль.
Беларусь пастаўляла ва Ўкраіну электраэнэргію да сакавіка 2021 году ўключна. У траўні Нацыянальная камісія, якая ажыцьцяўляе дзяржаўнае рэгуляваньне ў сфэры энэргетыкі Ўкраіны, забараніла да 1 лістапада 2021 году пастаўкі на ўкраінскі рынак электрычнай энэргіі зь Беларусі і Расеі.
ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Украіна аднавіла пастаўкі нафтапрадуктаў пасьля дэфіцыту, выкліканага бамбаваньнем нафтабаз і спыненьнем імпарту зь БеларусіБеларусь аднавіла продаж Украіне электраэнэргіі на камэрцыйнай аснове 6 лістапада 2021 году. Пастаўкі ажыцьцяўляліся да канца году.
23 лютага энэргасыстэма Ўкраіны была ізаляваная ад беларускай і расейскай сыстэм для тэставых выпрабаваньняў у сувязі з інтэграцыяй у эўрапейскую энэргасыстэму. Назад яе меліся падлучыць 27 лютага. Аднак з прычыны нападу расейскіх войскаў 24 лютага Міністэрства энэргетыкі Ўкраіны прыняло рашэньне не вяртаць энэргасыстэму ў паралельную работу з Расеяй і Беларусьсю, чыя тэрыторыя выкарыстоўваецца для нанясеньня ўдараў з паветра і праходу сухапутных войскаў. 16 сакавіка энэргасыстэма Ўкраіны афіцыйна стала часткай ENTSO-E.
Варта адзначыць, што Ўкраіна была адзіным пакупніком беларускай электраэнэргіі.
ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Украіна забараніла пастаўкі электраэнэргіі зь Беларусі і РасеіВайна Расеі супраць Украіны
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе на просьбу груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах вобласьцяў. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам. Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб’екты, расейцы пачалі бамбіць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фатаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяраў масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый і ў Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якіх Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпра, Кіева, Харкава, Адэсы і іншых месцаў. Дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя процілегламу боку тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ карпарацыі «Роснефть» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародзкай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі думку, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
- 16–18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
- 17 лістапада Джо Байдэн зьняў абмежаваньні на нанясеньне ўдараў амэрыканскай дальнабойнай зброяй па тэрыторыі Расеі.
- З прыходам да ўлады ў ЗША Дональда Трампа рэзка актывізавалася тэма магчымых мірных перамоваў. Прэзыдэнт ЗША абнавіў свае патрабаваньні да эўрапейскіх краінаў-сяброў NATO павялічваць выдаткі на абарону. Таксама палітык заявіў, што хоча, каб Украіна дала Злучаным Штатам кантроль за сваімі радовішчамі рэдказямельных выкапняў у абмен на фінансавую падтрымку яе ваенных дзеяньняў супраць Расеі.
- У ноч на 14 лютага Расея бесьпілётнікам атакавала Чарнобыльскую АЭС, на саркафагу над разбураным у 1986-м пры чарнобыльскай катастрофе энэргаблёку пачаўся пажар, які ня могуць патушыць некалькі дзён.
- 12 лютага 2025 Трамп пагутарыў па тэлефоне з Пуціным, і 18 лютага 2025 году ў Эр-Рыядзе (Саудаўская Арабія) пачалася двухбаковая сустрэча з удзелам дзяржаўнага сакратара ЗША Марка Рубіё і кіраўніка МЗС Расеі Сяргея Лаўрова. Украіна на перамовы не запрошаная. Перад гэтым у Мюнхэне (Нямеччына) і Парыжы (Францыя) адбыліся, адпаведна, канфэрэнцыя па бясьпецы і саміт вядучых краінаў ЭЗ, але на іх так і ня выпрацавалі пляну доўгатэрміновай падтрымкі Ўкраіны. Акрамя таго, Вугоршчына — сябра Эўразьвязу, NATO і пры гэтым ляяльная да Расеі — дыстанцыявалася ад абмеркаваньня далейшай вайсковай дапамогі Кіеву, абвінаваціўшы іншыя краіны ў падбухторваньні далейшай вайны.
- У красавіку высьветлілася, што мірныя перамовы пакуль ня маюць посьпеху, а тым часам Украіна заявіла, што ведае імёны 155 кітайскіх наймітаў, якія падпісалі кантракты з Расеяй і пайшлі на вайну. Афіцыйны Пэкін заявіў, што сваіх грамадзянаў на вайну не адпраўляў, а наадварот, раіў жыхарам краіны трымацца падалей ад абодвух бакоў.
- Дзяржаўны ўкраінскі праект «Хачу жыць», які выконвае Каардынацыйны штаб у пытаньнях абыходжаньня з ваеннапалоннымі, у красавіку 2025 году апублікаваў прозьвішчы 742 грамадзян Беларусі, якія з 2023 году ваююць супраць Украіны на баку Расеі, зь іх 96 ужо загінулі.
- 1 чэрвеня на Дзень расейскай авіяцыі Ўкраіна правяла маштабную апэрацыю «Павуціньне». Служба бясьпекі Ўкраіны зладзіла ўдары па авіябазах па ўсёй тэрыторыі Расеі, зьнішчыўшы дзясяткі расейскіх вайсковых самалётаў. Дакладна невядома, адкуль кіраваліся гэтыя дроны і ці выкарыстоўвалі яны штучны інтэлект для нацэльваньня на расейскія самалёты. Паводле ўкраінскага боку, дахі грузавікоў, дзе хаваліся дроны, адчынялі дыстанцыйна, каб дазволіць квадракоптэрам узьлятаць.
- Улетку 2025 году прэзыдэнт Злучаных Штатаў Дональд Трамп правёў шэраг сустрэчаў, у тым ліку з Уладзімірам Зяленскім і Ўладзімірам Пуціным. Дамовіцца пра мірнае пагадненьне ці прынамсі на асабістую сустрэчу прэзыдэнтаў Украіны і Расеі не атрымалася.
- У ноч на 7 верасьня расейскія войскі нанесьлі рэкордны ўдар па Ўкраіне — дзяржаву атакавалі 805 «Шахедаў» і дронаў-імітатараў. Загарэўся будынак ураду ў Кіеве.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.