Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Макс Шчур — ляўрэат прэміі імя Ежы Гедройця

абноўлена

Макс Шчур, архіўнае фота
Макс Шчур, архіўнае фота

12 кастрычніка ў Менску абвешчаны сёлетні ляўрэат прэміі імя Ежы Гедройця — бадай, галоўнай сучаснай літаратурнай прэміі Беларусі. Ім стаў Макс Шчур, аўтар кнігі «Завяршыць гештальт».

  • 2-е месца — Альгерд Бахарэвіч, аўтар кнігі «Белая муха, забойца мужчын»;
  • 3-е месца — Андрэй Адамовіч, аўтар кнігі «Таўсьціла і лешч».

Радыё Свабода вяло жывую трансьляцыю з цырымоніі:

Ляўрэат прэміі Макс Шчур не прысутнічаў на цырымоніі, як і Альгерд Бахарэвіч, які ўзяў другое месца.

Прысутны на цырымоніі Андрэй Адамовіч сказаў, што першы раз удзельнічаў у прэміі. Ён адзначыў, што «прэмія здорвава ўплывае на тое, каб хутчэй выдаць кнігу».

Прэмію за Макса Шчура атрымаў выдавец ягонай кнігі Андрэй Янушкевіч
Прэмію за Макса Шчура атрымаў выдавец ягонай кнігі Андрэй Янушкевіч

Прэмія імя Ежы Гедройця ўручаецца з 2012 году. Заснавальнікамі літаратурнай узнагароды выступілі амбасада Рэспублікі Польшча ў Беларусі, Польскі інстытут у Менску, Беларускі ПЭН-цэнтар і Саюз беларускіх пісьменьнікаў.

Прэмія была названая ў гонар польскага (родам зь Менску) публіцыста і палітыка Ежы Гедройця, які ў сваёй культурнай дзейнасьці быў пасьлядоўным прыхільнікам добрасуседзкіх адносін паміж Польшчай і Беларусьсю.

Прэмія Гедройця — найбольш значная літаратурная прэмія Беларусі, якая паволі, але прыкметна падштурхоўвае літаратурны працэс у краіне.

Папярэднія пераможцы

  • Павал Касьцюкевіч з кнігай «Зборная РБ па негалоўных відах спорту» (2012),
  • Уладзімер Някляеў з кнігай «Аўтамат з газіроўкай з сыропам і без» (2013),
  • Ігар Бабкоў з кнігай «Хвілінка: Тры гісторыі» (2014),
  • Віктар Казько з кнігай «Час зьбіраць косьці» (2015).

Журы прэміі, у склад якога сёлета ўваходзілі Ігар Бабкоў, Анджэй Бжэзецкі, Сяргей Дубавец, Малгажата Ноцунь, Людміла Рублеўская і Ганна Янкута, у апошні дзень жніўня агучыла шорт-ліст, у які ўвайшлі шэсьць кніг:

Андрэй Адамовіч. Таўсьціла і лешч. Кніга пра сучасную фідэрную рыбалку ў Беларусі. — Вільня: «Логвінаў».

Валянцін Акудовіч. Прачнуцца ранкам у сваёй краіне. — Вільня: «Логвінаў». «Гэта ня кніга. Гэта збор тэкстаў, які хацеў бы стацца кнігай, але... Залішне рознымі былі тыя часы і эпохі, калі яны пісаліся. Як, адпаведна, моцна розьніўся і сам ад сябе аўтар. Таму мы ня лішне перабольшым, калі скажам, што ў гэтага збору не адзін, а цэлы хаўрус аўтараў, якія толькі паводле даўняй завядзёнкі пазначаныя агульным імем і прозьвішчам — Валянцін Акудовіч».

Альгерд Бахарэвіч. Белая муха, забойца мужчын. — Менск: «Галіяфы». Зьмест твору сам аўтар акрэсьліў так: «Гэта раман пра жаночую банду, якая захапіла адзін з замкаў у сучаснай Беларусі. Беларусь у ім рэальная, а сам замак — хутчэй зьбіральны вобраз. Раман на жаночую тэму і распавядае пра сучасных беларускіх жанчын, іх праблемы. Кніга атрымалася правакацыйнай, у нечым фэмінісцкай, у нечым палітычнай».

Алесь Пашкевіч. Рух. — Менск: «Кнігазбор». Твор пра вынаходнікаў і нафтамагнатаў, паўстанцаў і цароў, разьведчыкаў і здраднікаў, а найперш — пра тых, хто шчыра любіць сваю радзіму. Героі — Адам Міцкевіч і Рудольф Дызэль, ліха закручаны сюжэт.

Таня Скарынкіна. Шмат Чэслава Мілаша, крыху Элвіса Прэсьлі. — Вільня: «Логвінаў». Зборнік эсэ паэткі Тані Скарынкінай расказвае пра асаблівасьці дзіўнага штодзённага жыцьця ў райцэнтры. Жыцьця, поўнага супярэчнасьцяў і супадзеньняў.

Макс Шчур. Завяршыць гештальт. — Тэрнопаль: «Крок». «Завяршыць гештальт» — дзёньнік падарожжа «чалавека з фотаапаратам» у прасторы і часе, з Чэхіі ва ўлюбёную краіну ягонай маладосьці Галяндыю. Па дарозе герой-апавядальнік сустракае людзей з розных краін Эўропы і сьвету, абмяркоўвае зь імі надзённыя пытаньні эстэтыкі, эротыкі і геапалітыкі і напружана чакае, калі зь ім нарэшце здарыцца нешта, што апраўдае ягонае рашэньне выехаць за мяжу — як цяпер, так і дваццаць гадоў таму зь Беларусі. Ён перакананы, што галоўная сустрэча ягонага жыцьця чакае яго ў Амстэрдаме.

Сёлета заяўкі на прэмію падалі 29 аўтараў. Даволі позна было сфармавана журы, толькі 6 чэрвеня 2016 году быў абвешчаны лонг-ліст з 13 пазыцыяў. 31 жніўня быў абвешчаны шорт-ліст. Для параўнаньня: першую і другую прэмію ў 2012 і 2013 годзе ўручалі на пачатку сакавіка, у Міжнародны дзень пісьменьніка, потым урачыстасьці былі перанесеныя на травень і чэрвень. А сёлета яны адбываюцца ўвосень.

Аўтар кнігі, якая займае трэцяе месца, атрымоўвае двухтыднёвы творчы адпачынак у Бэрлінскім літаратурным калёквіюме; другое — творчую стыпэндыю ў Доме творчасьці пісьменьнікаў на высьпе Готланд у Швэцыі; першае — чэк ад польскага «Ідэя Банку». Сёлетняя ўзнагарода эквівалентная 5 тысячам эўра (раней за першую прэмію давалі 10 тысяч эўра).

Зь сёлетніх прэтэндэнтаў на прэмію Альгерд Бахарэвіч у 2012 годзе заняў другое месца за «Малую мэдычную энцыкляпэдыю», у 2013 — таксама быў другім за «Гамбурскі рахунак Бахарэвіча», і ў 2015 годзе быў трэцім зь «Дзецьмі Аліндаркі».

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG