Беларускія чыноўнікі і афіцыйныя СМІ часам абвінавачваюць эўрапейскіх палітыкаў у дваістых стандартах у стаўленьні да Беларусі. Маўляў, Менск крытыкуюць за наяўнасьць палітвязьняў, сьмяротнае пакараньне, адсутнасьць плюралізму і дэмакратыі, націск на прэсу, — у той час як гэтыя заганы ўласьцівыя Беларусі ў значна меншай ступені, чым шмат якім іншым постсавецкім краінам. Паглядзіце, што робіцца ў Азэрбайджане, Узбэкістане, Туркмэністане, — заклікаюць беларускія прапагандысты і добраахвотныя замежныя абаронцы рэжыму Аляксандра Лукашэнкі. Ды там узровень аўтарытарызму і несвабоды непараўнальна большы, але эўрапейскія палітыкі на гэтыя краіны не нападаюць так, як на Беларусь.
І ў гэтым месцы многія прагрэсіўныя і дэмакратычныя асобы кідаюцца абараняць Эўразьвяз, заяўляючы, што ўсё гэта няпраўда і эўрапейцы аднолькава ставяцца да ўсіх краінаў.
Ня трэба абараняць. Відавочна, што дваістыя стандарты ёсьць.
І дзякуй Богу, што ёсьць.
Эўрапейскія палітыкі сапраўды ставяцца да Беларусі ня так, як да Ўзбэкістану. Але толькі таму, што яны лічаць нас за «сваіх», за эўрапейцаў, за людзей з аднолькавымі базавымі каштоўнасьцямі.
Паглядзіце, у жыцьці да сваіх блізкіх і родных мы ставімся са значна большымі патрабаваньнямі, чым да іншых людзей. Мы строгія са сваімі дзецьмі, але ня лічым патрэбным умешвацца ў працэс выхаваньня чужых дзяцей. Ад людзей адной з намі культуры і каштоўнасьцяў мы чакаем значна большага разуменьня і адпаведных паводзінаў, чым ад прадстаўнікоў іншых культурных кодаў. Мы, здаецца, даволі спакойна ставімся да таго, што ў Кітаі расстрэльваюць сотнямі, у Саудаўскай Арабіі жанчынам забаронена галасаваць і вадзіць аўто, у большасьці ісламскіх краін няма і намёку на рэлігійныя свабоды. Гэта ж іншая цывілізацыя, у іх свае правілы, да таго ж мы ня можам на гэта паўплываць.
На сёньня эўрапейцы ўспрымаюць Беларусь як частку адной зь імі цывілізацыі, якая часова адышла ад нашых агульных каштоўнасьцяў, але калі-небудзь абавязкова вернецца ў сям’ю эўрапейскіх народаў. Я са страхам думаю, што можа наступіць той дзень, калі эўрапейскія палітыкі будуць успрымаць беларускія рэаліі гэтаксама, як узбэцкія ці азэрбайджанскія. Калі яны будуць казаць: «Ну так. У Беларусі палітвязьні, няма дэмакратыі, свабоды прэсы. Але гэта іхнія нацыянальныя і гістарычныя асаблівасьці, такая ў іх палітычная культура. Нічога тут ня зробіш».
Як толькі сур’ёзныя эўрапейскія палітыкі пачнуць так казаць, я зразумею, што ў сваіх галовах яны ўжо не ўспрымаюць Беларусь як частку адной зь імі эўрапейскай культурнай і палітычнай супольнасьці.
Не хацелася б, каб гэта калісьці адбылося.
