Паводле ўзроўню эканамічнай свабоды Беларусь займае апошняе месца ў Эўропе, а ў сьвеце знаходзіцца побач з такімі краінамі, як Іран, Туркмэністан, Бірма, Лівія, Зымбабвэ, Куба і КНДР.
У рэйтынгу краіны ацэньваюцца паводле 10 паказчыкаў: ступені эканамічных, гандлёвых свабодаў, інвэстыцыйнай адкрытасьці, умяшаньня дзяржавы ў эканоміку, ступені карупцыі і г.д. Кожны зь іх вымяраецца па стобальнай шкале – 100 балаў адпавядаюць максымуму свабоды, 0 – мінімуму.
Першае месца ў рэйтынгу займае Ганконг (90,3 бала), другое – Сынгапур (87,4 бала), трэцяе – Ірляндыя (82,4 бала). У дзесятку лідэраў увайшлі таксама Аўстралія, ЗША, Новая Зэляндыя, Канада, Чылі, Швэйцарыя і Вялікабрытанія.
Суседка Беларусі – Літва , апынулася на 26-м месцы, Расея – на 134-м, паміж Украінай і Віетнамам. Кітай знаходзіцца на 126-й пазыцыі.
Краіны, якія маюць значэньне індэксу ад 80 да 100, трапляюць у катэгорыю свабодных, ад 70 да 80 – збольшага свабодных, ад 60 да 70 – часткова свабодных, ад 50 да 60 – збольшага несвабодных, і ніжэй за 50 – рэпрэсіўных. Індэкс Беларусі – 44,7.
Беларусь сёлета заняла 150 месца, такое ж, як і летась, але значэньне яе індэксу свабоды за год паменшылася, яна апынулася на ўзроўні трохгадовай даўніны.
2008 | 2007 | 2006 | 2005 | 2004 | 2003 | 2002 | 2001 | 2000 | 1999 | 1998 | 1997 | 1996 | 1995 |
44,7 | 46,45 | 46,85 | 46,31 | 43,07 | 39,72 | 39,01 | 38,01 | 41,29 | 35,4 | 37,99 | 39,78 | 38,66 | 40,38 |
Паводле справаздачы, асабліва заўважна эканамічная свабода зьменшылася ў Беларусі за мінулы год паводле свабоды гандлю (з 67,2 да 52,2), свабоды ад урадавага ўмяшаньня (з 60,3 да 35.5), свабоды ад карупцыі (з 26 да 21). У той жа час, крыху палепшылася сытуацыя зь бізнэс кліматам (з 55,7 да 58,6) і са свабодай у сфэры грашовай палітыкі (з 61,5 да 66,2). Але балянс у цэлым стаўся адмоўным.
Калі казаць пра сьвет у цэлым, то істотна за год сытуацыя не зьмянілася. Экспэрты адзначаюць істотнае паляпшэньне сытуацыі ў Эгіпце і Манголіі. Паводле рэгіянальнага падзелу, рэгіёнам найбольшай эканамічнай свабоды зьяўляецца Эўропа, другі рэгіён, дзе індэкс вышэй за сярэдні ў сьвеце, – Амэрыка. Яе высокія паказчыкі забясьпечваюцца такімі краінамі, як ЗША, Канада, Чылі і Сальвадор, аднак паказчыкі Аргентыны, Балівіі, Вэнэсуэлы і Кубы цягнуць паказчык кантынэнту ўніз.
У артыкуле ў “The Wall Street Journal”, прысьвечаным публікацыі сёлетняга індэксу, адзначаецца цікавая закамернасьць: даход на душу насельніцтва ў краінах, якія займаюць першыя 20% месцаў у індэксе эканамічнай свабоды, удвая большы, чым у тых, што знаходзяцца ў другіх 20% сьпісу, і ў 5 разоў болей, чым ў краінах, якія замыкаюць сьпіс. На думку газэты, гэта відавочная сувязь паміж эканамічнай свабодай і багацьцем.
Да сёлетняй справаздачы па індэксу свабоды прыкладаецца дасьледваньне амэрыканскага эканаміста Карла Шрама, у якім паказваецца што эканамічныя посьпехі залежаць ня толькі ад разумнай макраэканамічнай палітыкі ўраду, але і ад дынамізму і здольнасьцяў прадпрымальнікаў краіны. Газэта цытуе францускага палітоляга і эканаміста Гі Сармана, які нагадвае, што гандлёвы бум, які дазволіў Эўропе падняцца з каленяў пасьля Другой Усясьветнай вайны, быў плёнам дзейнасьці не дыпляматаў, а прадпрымальнікаў. “Сёньняшнія прадпрымальнікі ва ўсім сьвеце маюць такія ж памкненьні і здольнасьці. Каб толькі палітыкі дазволілі ім быць свабоднымі!”, – піша францускі навуковец.
