Ужо сёньня, калі дэпутаты зацьвердзяць той парадак працы, які ім прапануюць, самым першым яны пачнуць разглядаць законапраект "Аб вышэйшай адукацыі". Што тут адметнага? Адпаведны праект закону ўжо быў падрыхтаваны. І ён набліжае вышэйшую адукацыю ў Беларусі да эўрапейскага ўзроўню.
Прыкладам, дакумэнт афіцыйна ўводзіць у сыстэму вышэйшай адукацыі Беларусі магістраў і бакаляўраў. Аднак два месяцы таму на паседжаньні ў дзейнага кіраўніка дзяржавы гэты законапраект быў жорстка ім раскрытыкаваны. Спадар Лукашэнка тады казаў, што ў Беларусі засталася добрая савецкая сыстэма вышэйшай адукацыі, што не патрэбна ва ўсім раўняцца на заходнія стандарты. Вось сёньня і будзе бачна, як Палата адрэагавала на тую крытыку.
І яшчэ сьледам за гэтым дакумэнтам, так бы мовіць, у адзінай зь ім зьвязцы, ідуць папраўкі да некаторых законаў, якія прадугледжваюць больш жорсткае, чым раней, пакараньне для тых выпускнікоў вышэйшых навучальных установаў, якія не прыбылі на месца іх разьмеркаваньня.
З разьгляданых законапраектаў варта адзначыць законапраект "Аб зацьверджаньні "Асноўных напрамкаў унутранай і замежнай палітыкі Беларусі". Перадусім такі закон за той час, калі Беларусь стала прэзыдэнцкай краінай, яшчэ не прымаўся. Па-другое, у яго цікавая гісторыя. Сярод мноства законапраектаў узгаданы вылучаецца тым, што пры першым чытаньні існавалі аж два варыянты дакумэнта - адзін падрыхтаваў Савет Міністраў, другі - група дэпутатаў. Зьяўленьне альтэрнатыўнага варыянту для цяперашняга беларускага парлямэнту - рэч даволі рэдкая. І законапраект "Аб зацьверджаньні асноўных накірункаў унутранай і замежнай палітыкі Беларусі", пра які мы вядзем гаворку, быў падрыхтаваны яшчэ парлямэнтарамі папярэдняга скліканьня. У той палаце была такая дэпутацкая група - СЭР (Спрыяньне эканамічнаму разьвіцьцю). І тады 9 дэпутатаў з гэтай групы, сярод якіх, прыкладам, былі Кірыл Халопік, Уладзімер Лукашэвіч, Андрэй Нарэйка, падрыхтавалі свой варыянт закону.
Але ў першым чытаньні дакумэнты разглядалі ўжо цяперашнія дэпутаты. Галасаваньне адбылося 20 сьнежня 2004 году. 92 дэпутаты падтрымалі ўрадавы варыянт. Вось ён і будзе разгледжаны ў другім чытаньні. Плянуецца, што гэта адбудзецца 5 кастрычніка.
У чым асноўныя адрозьненьні двух дакумэнтаў? Што тычыцца ўнутранай палітыкі, дык ва ўрадавым варыянце галоўным вызначалася пабудова сацыяльна-арыентаванай рынкавай эканомікі. Тут на першым месцы сацыяльныя аспэкты. У дэпутацкім варыянце было менш пра сацыяльнае, а больш пра рынкавае.
З тых 9-ці дэпутатаў, якія прапанавалі альтэрнатыўны варыянт, тры - Вольга Абрамава, Ганна Бурава ды Сьвятлана Гіль, яны ўваходзяць і ў цяперашнюю палату. І спадарыня Бурава, зь якой я размаўляў у пятніцу, сказала мне, што значную частку канцэптуальных прапаноў свайго варыянту яны ўнесьлі ва ўрадавы варыянт праз механізм паправак да законапраекту:
(Бурава: ) "Мне хацелася, каб вы пра гэта сказалі. Чаму? Напрыклад, пра разьвіцьцё прадпрымальніцтва і малога бізнэсу першапачаткова ўзгадвалі толькі ў разьдзеле пра рэгіянальную палітыку Асноўных напрамкаў разьвіцьця краіны. А мы настаялі, каб гэтае палажэньне ўвайшло ў агульную канву Асноўных напрамкаў. З нашай ініцыятывы зьявіліся асобныя разьдзелы альбо былі пашыраныя - аб падаткавай, крэдытна-грашовай палітыцы... Шмат чаго было прынята".
Рабочая група, якая рыхтуе законапраект да другога чытаньня, не падтрымала пяць паправак Вольгі Абрамавай і Ганны Буравай. Прынамсі, гэта тычыцца падыходаў да датацыі сельскай гаспадаркі, некаторых іншых аспэктаў. І вось што кажа з гэтай нагоды дэпутатка Бурава:
(Бурава: ) "Напрыклад, стратэгічнай мэтай унутранай палітыкі Рэспублікі Беларусь зьяўляецца фармаваньне, і далей напісана, "эфэктыўнай сацыяльна-арыентаванай рынкавай эканомікі". А мы прапануем напісаць фармаваньне "сацыяльна-арыентаванай КАНКУРЭНТАЗДОЛЬНАЙ рынкавай эканомікі".
(Карсэпандэнт: ) "А чым для вас так важна слова "канкурэнтаздольнай"?
(Бурава:) "Мы лічым, што ў нашым варыянце больш падкрэсьліваецца рынкавая арыентаванасьць эканомікі".
Прыкладам, дакумэнт афіцыйна ўводзіць у сыстэму вышэйшай адукацыі Беларусі магістраў і бакаляўраў. Аднак два месяцы таму на паседжаньні ў дзейнага кіраўніка дзяржавы гэты законапраект быў жорстка ім раскрытыкаваны. Спадар Лукашэнка тады казаў, што ў Беларусі засталася добрая савецкая сыстэма вышэйшай адукацыі, што не патрэбна ва ўсім раўняцца на заходнія стандарты. Вось сёньня і будзе бачна, як Палата адрэагавала на тую крытыку.
І яшчэ сьледам за гэтым дакумэнтам, так бы мовіць, у адзінай зь ім зьвязцы, ідуць папраўкі да некаторых законаў, якія прадугледжваюць больш жорсткае, чым раней, пакараньне для тых выпускнікоў вышэйшых навучальных установаў, якія не прыбылі на месца іх разьмеркаваньня.
З разьгляданых законапраектаў варта адзначыць законапраект "Аб зацьверджаньні "Асноўных напрамкаў унутранай і замежнай палітыкі Беларусі". Перадусім такі закон за той час, калі Беларусь стала прэзыдэнцкай краінай, яшчэ не прымаўся. Па-другое, у яго цікавая гісторыя. Сярод мноства законапраектаў узгаданы вылучаецца тым, што пры першым чытаньні існавалі аж два варыянты дакумэнта - адзін падрыхтаваў Савет Міністраў, другі - група дэпутатаў. Зьяўленьне альтэрнатыўнага варыянту для цяперашняга беларускага парлямэнту - рэч даволі рэдкая. І законапраект "Аб зацьверджаньні асноўных накірункаў унутранай і замежнай палітыкі Беларусі", пра які мы вядзем гаворку, быў падрыхтаваны яшчэ парлямэнтарамі папярэдняга скліканьня. У той палаце была такая дэпутацкая група - СЭР (Спрыяньне эканамічнаму разьвіцьцю). І тады 9 дэпутатаў з гэтай групы, сярод якіх, прыкладам, былі Кірыл Халопік, Уладзімер Лукашэвіч, Андрэй Нарэйка, падрыхтавалі свой варыянт закону.
Але ў першым чытаньні дакумэнты разглядалі ўжо цяперашнія дэпутаты. Галасаваньне адбылося 20 сьнежня 2004 году. 92 дэпутаты падтрымалі ўрадавы варыянт. Вось ён і будзе разгледжаны ў другім чытаньні. Плянуецца, што гэта адбудзецца 5 кастрычніка.
У чым асноўныя адрозьненьні двух дакумэнтаў? Што тычыцца ўнутранай палітыкі, дык ва ўрадавым варыянце галоўным вызначалася пабудова сацыяльна-арыентаванай рынкавай эканомікі. Тут на першым месцы сацыяльныя аспэкты. У дэпутацкім варыянце было менш пра сацыяльнае, а больш пра рынкавае.
З тых 9-ці дэпутатаў, якія прапанавалі альтэрнатыўны варыянт, тры - Вольга Абрамава, Ганна Бурава ды Сьвятлана Гіль, яны ўваходзяць і ў цяперашнюю палату. І спадарыня Бурава, зь якой я размаўляў у пятніцу, сказала мне, што значную частку канцэптуальных прапаноў свайго варыянту яны ўнесьлі ва ўрадавы варыянт праз механізм паправак да законапраекту:
(Бурава: ) "Мне хацелася, каб вы пра гэта сказалі. Чаму? Напрыклад, пра разьвіцьцё прадпрымальніцтва і малога бізнэсу першапачаткова ўзгадвалі толькі ў разьдзеле пра рэгіянальную палітыку Асноўных напрамкаў разьвіцьця краіны. А мы настаялі, каб гэтае палажэньне ўвайшло ў агульную канву Асноўных напрамкаў. З нашай ініцыятывы зьявіліся асобныя разьдзелы альбо былі пашыраныя - аб падаткавай, крэдытна-грашовай палітыцы... Шмат чаго было прынята".
Рабочая група, якая рыхтуе законапраект да другога чытаньня, не падтрымала пяць паправак Вольгі Абрамавай і Ганны Буравай. Прынамсі, гэта тычыцца падыходаў да датацыі сельскай гаспадаркі, некаторых іншых аспэктаў. І вось што кажа з гэтай нагоды дэпутатка Бурава:
(Бурава: ) "Напрыклад, стратэгічнай мэтай унутранай палітыкі Рэспублікі Беларусь зьяўляецца фармаваньне, і далей напісана, "эфэктыўнай сацыяльна-арыентаванай рынкавай эканомікі". А мы прапануем напісаць фармаваньне "сацыяльна-арыентаванай КАНКУРЭНТАЗДОЛЬНАЙ рынкавай эканомікі".
(Карсэпандэнт: ) "А чым для вас так важна слова "канкурэнтаздольнай"?
(Бурава:) "Мы лічым, што ў нашым варыянце больш падкрэсьліваецца рынкавая арыентаванасьць эканомікі".
