Адразу зазначу, што тэрмінам лічбавае радыё часта называюць розныя рэчы, якія да лічбавага радыёвяшчаньня ня маюць дачыненьня. Паспрабуем тут разабрацца. Лічбавым прыймачом часам называюць радыёпрыёмную прыладу зь лічбавай настройкай – калі ціскаюць на кнопкі замест таго, каб круціць колца настройкі. Але прыманы сыгнал ад гэтага лічбавым ня робіцца. У некаторых высокаякасных прыймачах ёсьць таксама лічбавы працэсар сыгналу, які дазваляе з гэтым сыгналам рабіць розныя цікавыя рэчы, але пры гэтым мы ўсё адно застаемся, так сказаўшы, у аналягавым радыёасяродзьдзі.
Што ж такое сапраўднае лічбавае радыёвяшчаньне? Ня буду перагружаць слухачоў залішняй тэхнічнай інфармацыяй і паспрабую абмаляваць гэтую тэму ў самых агульных выразах.
Лічбавае радыёвяшчаньне будуецца на тым прынцыпе, што звычайны, аналягавы сыгнал закадоўваецца ў лічбавы і ў такім выглядзе высылаецца перадатчыкам. Адмысловы прыймач гэты закадаваны сыгнал раскадоўвае, і ў выніку сыгнал даходзіць да слухача у вельмі высокай якасьці, бо лічбавая інфармацыя на шляху ад перадатчыка да прыймача застаецца тая самая – на яе не ўплываюць ніякія звычайныя для аналягавага радыё перашкоды – атмасфэрныя, індустрыйныя ці якія іншыя.
Але і тут гаворка можа ісьці пра розныя рэчы.
Па-першае – існуе лічбавае радыёвяшчаньне праз спадарожнік. У Злучаных Штатах працуюць сыстэмы ХМ Radio i Sirius Radio, а ў Эўропе выкарыстоўваецца стандарт DAB (Digital Audio Broadcasting). Экспэрымэнтальнае вяшчаньне ў стандарце DAB вядзецца ад сярэдзіны 90-х гадоў у бальшыні эўрапейскіх краінаў. Для вяшчаньня ўжываюцца звышвысокія частоты – ад 174 да 240 мэгагерц і гэтак званы L-дыяпазон – ад 1452 да 1491 мэгагерц. Сыгнал DAB звычайна прымаецца ў межах краіны вяшчаньня.
Яшчэ адзін стандарт – дыгітальная тэлевізія DVB (Digital Video Broadcasting), празь якую перадаюцца і радыёпраграмы. Апрача спадарожнікаў для перадачы сыгналу ў стандартах DAB i DVB выкарыстоўваецца наземная вяшчальная тэхніка, а таксама кабэльныя сыстэмы.
На перадачы радыёсыгналу праз тэлеспадарожнікі я падрабязьней спыняцца ня буду – уладальнікі сыстэмаў спадарожнікавага тэлепрыёму могуць прымаць радыёпраграмы гэтаксама, як і тэлевізійныя – можна нават не ўлучаць тэлевізар, а падаць сыгнал з выхаду цюнэра на любую аўдыёсыстэму.
Для прыёму наземнага лічбавага вяшчаньня патрэбныя адмысловыя прыймачы. Дарэчы, лічбавае наземнае тэлевяшчаньне пачалося ў канцы мінулага году і ў Менску, а менскі Інстытут Лічбавай Тэлевізіі “Гарызонт” рыхтуе да выпуску адпаведны прыймач.
Урэшце, існуе яшчэ адзін стандарт лічбавага радыёвяшчаньня, які адрозьніваецца ад іншых тым, што перадача сыгналу ў ім ажыцьцяўляецца на кароткіх, сярэдніх і даўгіх хвалях. Гэта – DRM (Digital Radio Mondiale). Галоўнае адрозьненьне яго ад іншых стандартаў палягае ў тым, што ён дазваляе прымаць сыгнал блізкі якасьцю да сыгналу ў дыяпазоне FM, але пры гэтым прымаць гэты сыгнал можна за сотні і нават тысячы кілямэтраў ад перадатчыка – гэтак сама як мы цяпер слухаем перадачы аналягавага радыёвяшчаньня на кароткіх і сярэдніх хвалях.
Дакладней кажучы, DRM – гэта назва міжнароднага кансорцыюму, які ўзьнік у сярэдзіне 90-х гадоў і ў які ўвайшлі вядучыя радыёвяшчальныя карпарацыі (гэткія як BBC або Deutsche Welle) і вытворцы радыётэхнікі. Кансорцыюм паставіў сабе за мэту дыгіталізацыю – пераход на лічбавае радыёвяшчаньне – у дыяпазонах частотаў ніжэйшых за 30 мэгагерцаў – гэта значыць на кароткіх, сярэдніх і даўгіх хвалях.
Дзясяткі краінаў сьвету вядуць экспэрымэнтальнае радыёвяшчаньне ў стандарце DRM – за тысячы кілямэтраў ад перадатчыка можна слухаць перадачы ў якасьці блізкай да FM-най, разам з аўдыёсыгналам перадаецца і тэкставая інфармацыя, якая зьяўляецца на дысплэі прыймача. Можна было б спадзявацца, што пераход DRM-вяшчаньня з экспэрымэнтальнага на спажывецкі ўзровень станецца рэвалюцыяй у радыёсьвеце, створыць канкурэнцыю FM-у і ўдыхне новае жыцьцё ў кароткія і сярэднія хвалі, якія цяпер слухае ўсё менш і менш людзей. Аднак для гэтага застаецца вырашыць адну складаную задачу: распрацаваць якасны прыймач даступнага кошту.
Дарэчы, дадатковым стымулам для выбару сёньняшняй тэмы стаўся ліст нашага слухача Ігара, які папрасіў не называць яго прозьвішча ў эфіры. Ігар пытаецца – дзе і якім чынам можна купіць DRM-прыймач, а таксама ці вяшчае ў гэтым стандарце наша радыёстанцыя.
Адказваю на Ігаравы пытаньні. Ніводная служба Радыё Свабода / Радыё Свабодная Эўропа пакуль што ня мае DRM-вяшчаньня. Прычына ў адсутнасьці слухачоў – бо на сёньняшні дзень самы танны DRM-прыймач нямецкай фірмы Mayah (www.mayah.com) каштуе каля 800 эўра. Кансорцыюм DRM паставіў сабе за мэту распрацаваць прыймач, які б каштаваў ня больш чым на 25 даляраў даражэй за адпаведны аналягавы прыймач. Пакуль што невядома – калі гэтая мэта будзе дасягнутая.
Існуе, праўда, яшчэ адна магчымасьць слухаць радыёперадачы ў стандарце DRM – выкарыстоўваючы адмысловыя кампутарныя праграмы. Падрабязьней пра гэта можна прачытаць на сайтах:
http://www.drmrx.org/ http://drm.sourceforge.net/
Што ж такое сапраўднае лічбавае радыёвяшчаньне? Ня буду перагружаць слухачоў залішняй тэхнічнай інфармацыяй і паспрабую абмаляваць гэтую тэму ў самых агульных выразах.
Лічбавае радыёвяшчаньне будуецца на тым прынцыпе, што звычайны, аналягавы сыгнал закадоўваецца ў лічбавы і ў такім выглядзе высылаецца перадатчыкам. Адмысловы прыймач гэты закадаваны сыгнал раскадоўвае, і ў выніку сыгнал даходзіць да слухача у вельмі высокай якасьці, бо лічбавая інфармацыя на шляху ад перадатчыка да прыймача застаецца тая самая – на яе не ўплываюць ніякія звычайныя для аналягавага радыё перашкоды – атмасфэрныя, індустрыйныя ці якія іншыя.
Але і тут гаворка можа ісьці пра розныя рэчы.
Па-першае – існуе лічбавае радыёвяшчаньне праз спадарожнік. У Злучаных Штатах працуюць сыстэмы ХМ Radio i Sirius Radio, а ў Эўропе выкарыстоўваецца стандарт DAB (Digital Audio Broadcasting). Экспэрымэнтальнае вяшчаньне ў стандарце DAB вядзецца ад сярэдзіны 90-х гадоў у бальшыні эўрапейскіх краінаў. Для вяшчаньня ўжываюцца звышвысокія частоты – ад 174 да 240 мэгагерц і гэтак званы L-дыяпазон – ад 1452 да 1491 мэгагерц. Сыгнал DAB звычайна прымаецца ў межах краіны вяшчаньня.
Яшчэ адзін стандарт – дыгітальная тэлевізія DVB (Digital Video Broadcasting), празь якую перадаюцца і радыёпраграмы. Апрача спадарожнікаў для перадачы сыгналу ў стандартах DAB i DVB выкарыстоўваецца наземная вяшчальная тэхніка, а таксама кабэльныя сыстэмы.
На перадачы радыёсыгналу праз тэлеспадарожнікі я падрабязьней спыняцца ня буду – уладальнікі сыстэмаў спадарожнікавага тэлепрыёму могуць прымаць радыёпраграмы гэтаксама, як і тэлевізійныя – можна нават не ўлучаць тэлевізар, а падаць сыгнал з выхаду цюнэра на любую аўдыёсыстэму.
Для прыёму наземнага лічбавага вяшчаньня патрэбныя адмысловыя прыймачы. Дарэчы, лічбавае наземнае тэлевяшчаньне пачалося ў канцы мінулага году і ў Менску, а менскі Інстытут Лічбавай Тэлевізіі “Гарызонт” рыхтуе да выпуску адпаведны прыймач.
Урэшце, існуе яшчэ адзін стандарт лічбавага радыёвяшчаньня, які адрозьніваецца ад іншых тым, што перадача сыгналу ў ім ажыцьцяўляецца на кароткіх, сярэдніх і даўгіх хвалях. Гэта – DRM (Digital Radio Mondiale). Галоўнае адрозьненьне яго ад іншых стандартаў палягае ў тым, што ён дазваляе прымаць сыгнал блізкі якасьцю да сыгналу ў дыяпазоне FM, але пры гэтым прымаць гэты сыгнал можна за сотні і нават тысячы кілямэтраў ад перадатчыка – гэтак сама як мы цяпер слухаем перадачы аналягавага радыёвяшчаньня на кароткіх і сярэдніх хвалях.
Дакладней кажучы, DRM – гэта назва міжнароднага кансорцыюму, які ўзьнік у сярэдзіне 90-х гадоў і ў які ўвайшлі вядучыя радыёвяшчальныя карпарацыі (гэткія як BBC або Deutsche Welle) і вытворцы радыётэхнікі. Кансорцыюм паставіў сабе за мэту дыгіталізацыю – пераход на лічбавае радыёвяшчаньне – у дыяпазонах частотаў ніжэйшых за 30 мэгагерцаў – гэта значыць на кароткіх, сярэдніх і даўгіх хвалях.
Дзясяткі краінаў сьвету вядуць экспэрымэнтальнае радыёвяшчаньне ў стандарце DRM – за тысячы кілямэтраў ад перадатчыка можна слухаць перадачы ў якасьці блізкай да FM-най, разам з аўдыёсыгналам перадаецца і тэкставая інфармацыя, якая зьяўляецца на дысплэі прыймача. Можна было б спадзявацца, што пераход DRM-вяшчаньня з экспэрымэнтальнага на спажывецкі ўзровень станецца рэвалюцыяй у радыёсьвеце, створыць канкурэнцыю FM-у і ўдыхне новае жыцьцё ў кароткія і сярэднія хвалі, якія цяпер слухае ўсё менш і менш людзей. Аднак для гэтага застаецца вырашыць адну складаную задачу: распрацаваць якасны прыймач даступнага кошту.
Дарэчы, дадатковым стымулам для выбару сёньняшняй тэмы стаўся ліст нашага слухача Ігара, які папрасіў не называць яго прозьвішча ў эфіры. Ігар пытаецца – дзе і якім чынам можна купіць DRM-прыймач, а таксама ці вяшчае ў гэтым стандарце наша радыёстанцыя.
Адказваю на Ігаравы пытаньні. Ніводная служба Радыё Свабода / Радыё Свабодная Эўропа пакуль што ня мае DRM-вяшчаньня. Прычына ў адсутнасьці слухачоў – бо на сёньняшні дзень самы танны DRM-прыймач нямецкай фірмы Mayah (www.mayah.com) каштуе каля 800 эўра. Кансорцыюм DRM паставіў сабе за мэту распрацаваць прыймач, які б каштаваў ня больш чым на 25 даляраў даражэй за адпаведны аналягавы прыймач. Пакуль што невядома – калі гэтая мэта будзе дасягнутая.
Існуе, праўда, яшчэ адна магчымасьць слухаць радыёперадачы ў стандарце DRM – выкарыстоўваючы адмысловыя кампутарныя праграмы. Падрабязьней пра гэта можна прачытаць на сайтах:
http://www.drmrx.org/ http://drm.sourceforge.net/
