Найпрасьцей жыць з верай у вечны й нязьменны лад й парадак. Жыць у наладжаным побыце, адносным дастатку, пры цьвярозых й псыхічна здаровых бацьках й дзецях, сваяках й суседзях...
Але чалавек можа быць ці зусім бяз дому, ці з такім домам, што лепш бы яго не было —й тады верыць у вяршынства самога сябе, у моцнага апекуна, у “добрага пана” й усемагутную ўладу. А яшчэ верыць у абавязковыя перамены да лепшага — лепшага для сябе ці горшага для ворагаў. Бо “вяршэнства самога сябе” не бывае, калі няма ворагаў...
Сам Чэслаў Мілаш так й ня здолеў адказаць, у што ён верыць. Напісаў толькі, што цяпер “уласьнікі праўды пазачыняліся ў касьцёлах й адзіныя верныя тыя, хто ў вечным сумневу”. Бо няма абсалютнай ісьціны, а за праўду найчасьцей выдаюць чарговы падман...
Пан Бог стварыў гэты сьвет, як стварыў, а зь сёмага дня й дагэтуль адпачывае й нідзе не мяшаецца. Гэта людзі зь людзьмі робяць тое, што робяць... І для таго застаецца верыць у стары-прастары Дэкалёг, якому ўжо дзьве тысячы гадоў:
не забівай; не крадзі; не кажы на бліжняга; ня думай пра тое, што не тваё.
Дэкалёг — гэта навука ня што рабіць, а чаго не рабіць. А вось што рабіць, кожны мае падумаць сам...
Каму ж абавязкова гарыць Бога клікаць сабе ў падмогу, то ёсьць кароткая добрая малітва Джона Найбура з Новага Ёрку, якую спамінаць можна кожны дзень:
Божа, дай мне спакой прыняць й цярпець, чаго не магу зьмяніць.
Божа, дай мужнасьць стаяць там й за тое, у што веру й дзе павінен.
Божа, дай розум не праспаць у спакоі мужнасьць і мужна перанесьці спакой.
***
Алесь Чобат — літаратар зь мястэчка Скідаль, аўтар чатырох кнігаў паэзіі і дзьвюх кнігаў гістарычных эсэ, перакладчык вершаў Папы Яна Паўла II і Чэслава Мілаша.
Але чалавек можа быць ці зусім бяз дому, ці з такім домам, што лепш бы яго не было —й тады верыць у вяршынства самога сябе, у моцнага апекуна, у “добрага пана” й усемагутную ўладу. А яшчэ верыць у абавязковыя перамены да лепшага — лепшага для сябе ці горшага для ворагаў. Бо “вяршэнства самога сябе” не бывае, калі няма ворагаў...
Сам Чэслаў Мілаш так й ня здолеў адказаць, у што ён верыць. Напісаў толькі, што цяпер “уласьнікі праўды пазачыняліся ў касьцёлах й адзіныя верныя тыя, хто ў вечным сумневу”. Бо няма абсалютнай ісьціны, а за праўду найчасьцей выдаюць чарговы падман...
Пан Бог стварыў гэты сьвет, як стварыў, а зь сёмага дня й дагэтуль адпачывае й нідзе не мяшаецца. Гэта людзі зь людзьмі робяць тое, што робяць... І для таго застаецца верыць у стары-прастары Дэкалёг, якому ўжо дзьве тысячы гадоў:
не забівай; не крадзі; не кажы на бліжняга; ня думай пра тое, што не тваё.
Дэкалёг — гэта навука ня што рабіць, а чаго не рабіць. А вось што рабіць, кожны мае падумаць сам...
Каму ж абавязкова гарыць Бога клікаць сабе ў падмогу, то ёсьць кароткая добрая малітва Джона Найбура з Новага Ёрку, якую спамінаць можна кожны дзень:
Божа, дай мне спакой прыняць й цярпець, чаго не магу зьмяніць.
Божа, дай мужнасьць стаяць там й за тое, у што веру й дзе павінен.
Божа, дай розум не праспаць у спакоі мужнасьць і мужна перанесьці спакой.
***
Алесь Чобат — літаратар зь мястэчка Скідаль, аўтар чатырох кнігаў паэзіі і дзьвюх кнігаў гістарычных эсэ, перакладчык вершаў Папы Яна Паўла II і Чэслава Мілаша.
