Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Выйшаў з друку нямецка-беларускі слоўнік. Праз сорак гадоў


Радыё Свабода, Менск Гэта першае ў гісторыі беларускае лінгвістыкі падобнае грунтоўнае выданьне. Слоўнік рыхтаваўся сорак гадоў. Праца зацягнулася гэтак надоўга найперш з-за таго, што шчырае жаданьне складальнікаў выдаць яго сутыкалася з нежаданьнем тых, хто меў і мае кантроль над друкарскім варштатам.

У сярэдзіне 60-х гадоў мінулага стагодзьдзя малады лексыкограф Уладзімер Марцінеўскі стварыў групу адмыслоўцаў інстытуту замежных моваў з канкрэтнай мэтай – зрабіць нямецка-беларускі слоўнік. Да канца 60-х слоўнік аб’ёмам 25 тысяч словаў быў гатовы. Праўда, толькі на картках . З выдаўцамі адразу ж паўстала праблема. Гаворыць адзін з аўтараў цяперашняга, ужо выдадзенага варыянту слоўніка вядомы перакладчык Лявон Баршчэўскі.

Баршчэўскі: “У Беларусі не знайшлося зацікаўленых установаў ці выдавецтваў. Марцінеўскі езьдіў у Маскву й выдавецтва “Русский язык” прапанавала выдаць гэты слоўнік у сябе, але для гэтага патрэбны быў нейкі заказ зь Беларусі. Міністэрства асьветы Беларусі тагачаснае наадрэз адмовілася заказваць і слоўнік залёг да сярэдзіны 80-х гадоў”.

Калі ў 1985 годзе Лявон Баршчэўскі надрукаваў у ЛіМе вялікі артыкул, у якім даводзіў неабходнасьць мець падобнае выданьне, то адным зь першых, хто адгукнуўся на публікацыю тады асьпіранта інстытуту замежных моваў быў Уладзімер Марцінеўскі. Яны аб’ядналі свае зацікаўленыя намаганьні і цягам трох гадоў дапрацавалі матар’ялы групы Марцінеўскага. У выніку аб’ём рукапісу слоўніка перавысіў 35 тысяч словаў. Але выдаўцоў, гаворыць спадар Баршчэўскі, ізноў не знайшлося.

Баршчэўскі: “Выдавецтва “Беларуская энцыкляпэдыя”, якое бралася выдаваць, сказала, што зараз вось ня час, трэба пару гадоў пачакаць – няма грошай, а гэта дарагое выданьне. Але Барыс Сачанка, які быў тады кіраўніком гэтага выдавецтва, цьвёрда абяцаў, што ён выдасьць. Але ў 93 годзе памёр Марцінеўскі, а ў 95 – Сачанка”.

Час ішоў і справа слоўніка перайшла ў рукі дацэнта цяпер ужо лінгвістычнага ўнівэрсытэту Мікалая Кур’янкі, які з новым пакаленьнем калегаў дапрацаваў і дапоўніў рукапіс на 15 тысяч словаў. Але самае галоўнае, што ён дапасаваў слоўнік да сучаснага нямецкага правапісу. Пасьля чаго была зробленая спроба выдаць слоўнік у лінгвістычным унівэрсытэце, але сродкаў тады не хапіла.

І вось выдавец Зьміцер Колас выдаў гэтую саракагадовую працу не аднаго пакаленьня навукоўцаў. У дзяржавы грошай на яе выданьне не знайшлося.

Нагадаем, што некалькі месяцаў таму менавіта Зьміцер Колас выдаў і першы ў гісторыі айчыннае лінгвістыкі фундамэнтальны ангельска-беларускі слоўнік. У плянах выдаўца францускі, гішпанскі ды іншыя перакладныя на нацыянальную мову слоўнікі, якіх дагэтуль ня мае сувэрэнная Беларусь.
Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG