У параўнаньні з Акрэсьціна, у Магілёве вельмі ветлівыя супрацоўнікі і добра кормяць, кажа яна. Але былі і свае «цікавосткі».
Італьянец зрабіў рэпост інтэрвію, вінаватая аказалася Дуліна
Гэтым разам Натальлю Дуліну затрымалі 25 красавіка дома паводле артыкула 19.11 — «за распаўсюд, выраб інфармацыйнай прадукцыі, што ўтрымлівае заклікі да экстрэмісцкай дзейнасьці альбо прапагандуе такую дзейнасьць». І хоць і ў РУУСе, і на судзе Натальля спрабавала растлумачыць, што «падпіска» і «захоўваньне» — гэта розныя тэрміны, ёй прысудзілі 15 сутак з канфіскацыяй тэлефона.
«Калі б я была першы раз, было б цяжка, чацьвёрты — крыху лягчэй.
Што да майго чарговага затрыманьня, у мяне такая вэрсія: перад Вялікаднем Лукашэнка сказаў сілавікам: „Дрэнна працуеце, мала саджаеце“. І праз пару дзён да мяне прыйшлі. Замарочвацца, лавіць кагосьці, шукаць — дастаткова цяжка, нічога ж не адбываецца, а тут бяруць старую базу і ідуць па ёй», — выказвае сваё меркаваньне пра прычыну затрыманьня Натальля.
З дому Дуліну павезьлі ў Ленінскі РУУС, доўга корпаліся ў яе тэлефоне. Прычапіліся да таго, што яна падпісаная на «экстрэмісцкія» каналы.
«Я паказала ім артыкул 19.11: «Бачыце, тут няма слова „падпіска“, толькі „захоўваньне“. „Ну, па сутнасьці гэта адно і тое ж“, — кажа міліцыянт. „Што значыць па сутнасьці? — абурылася я. — Гэта ж юрыдычныя тэрміны!“»
У фэйсбуку на яе старонцы знайшлі артыкул з Радыё Свабода.
Сама Натальля яго не выстаўляла. У выніку аказалася, што італьянскі сябар і калега Натальлі перапосьціў яе інтэрвію. Натальля ўздыхнула з палёгкай, што таго сябра наўрад ці «дастануць».
Урэшце міліцыянты склалі пратакол: «Захоўваньне інфармацыйнай прадукцыі канала відэахостынгу „You Tube“ з назвай „Радыё Свабода“, уключаны ў рэспубліканскі сьпіс экстрэмісцкіх матэрыялаў, прызнаны экстрэмісцкімі матэрыяламі 03.12.2021 судом Цэнтральнага раёна г. Мінска». Натальля напісала ў пратаколе, што яна ня згодная і віну не прызнае.
З абеду да раніцы наступнага дня яна прабыла ў так званым «абязьяньніку» Ленінскага РУУС Менску.
Суд па скайпе: 15 сутак і канфіскацыя тэлефона
26 красавіка Натальля трапіла ў ІЧУ.
«У двухмеснай камэры нас было 5 чалавек. Там драўляныя шконкі, але ёсьць клапы. У мяне на скуры былі ўкусы. І што добра ў ІЧУ — там кормяць усіх. Раніцай мяне прывялі і адразу далі кашу. Бо суткі ў „абязьяньніку“ я ня ела. Абед я прапусьціла — мяне павялі на суд праз ноўтбук.
Судзьдзя зачытала пратакол, у тым ліку і маю заўвагу пра тое, што я ня згодная і не прызнаю віну. Выклікалі сьведку — супрацоўніка РУУС. Ён кажа, што ў 12.45 у маім тэлефоне было знойдзена тое і тое, і заяўляе, што я прызналася, што рабіла рэпосты, а потым выдаляла. Тады я задала пытаньне: „А як вы можаце патлумачыць, што ў тым жа пратаколе напісала, што не прызнаю гэта?“ Я задавала і іншыя пытаньні, якія судзьдзя адхіляла. У сваім апошнім слове я зноў зьвярнула ўвагу на супярэчлівасьці ў фармулёўках, абгрунтавала, што падпіска і распаўсюд — розныя рэчы.
Судзьдзя, як кажуць, „не адыходзячы ад касы“, зачытала загадзя падрыхтаванае рашэньне, цалкам перапісанае з пратаколу. 15 сутак і, натуральна, з канфіскацыяй тэлефона», — расказвае пра суд Натальля.
9 дзён у ЦІПе: без матрацаў, сродкаў гігіены, забралі нават зубную пасту і гель, што засталіся ад былых сядзельцаў
Пасьля суду Натальлю Дуліну перавялі ў ЦІП, не аддалі ні рэчаў, ні сродкаў гігіены, дазволілі пакінуць толькі лекі. Завялі на трэці паверх у 15-ю камэру, насупраць той, у якой яна сядзела ў сакавіку.
«Там было шмат палітычных. Прывялі знакамітую бяздомную Алу Ільінічну, праўда, яна пабыла з намі толькі паўдня.
Гэтым разам у ЦІПе мне пашанцавала значна больш, чым пры трэцяй адседцы. Па-першае, камэра было двухмесная, а нас было толькі 12 (мінулы раз у такой самай было 17, у шасьцімеснай — 27). Адчынялася вакно, можна было праветрыць камэру, не было страшэннай задухі. І мне падалося, што неяк цішэй і стрыманей паводзілі сябе супрацоўнікі. Такога нахабства і хамства, жорсткага стаўленьня, як мінулым разам, не было. Нават сумнавядомы Яўген Урублеўскі, які прыходзіў на шмон, нічога сабе такога не дазваляў», — дзеліцца ўражаньнямі Натальля.
Дарэчы, калі Натальля выйшла на волю 10 траўня, прыйшоў ліст — адказ на яе зварот у Генэральную пракуратуру пра жудасныя ўмовы ўтрыманьня на Акрэсьціна: «Ваш зварот разгледжаны. Па выніках праверкі парушэньняў нормаў заканадаўства ў дзеяньнях супрацоўнікаў ЦІП ня знойдзена», — напісана ў лісьце.
9 дзён жанчына правяла ў ЦІПе, дзе нічога не зьмянілася.
«Зноў пабудка па начах. Матрацаў, бялізны няма, спалі на падлозе, верхняе адзеньне не аддалі, сродкаў гігіены няма. Душ, прагулка — наагул з вобласьці фантастыкі. Нейкая драбяза, кшталту паловы цюбіка зубной пасты і крыху гелю — засталася ад былых сядзельцаў. Але ў адзін дзень прыйшлі са шмонам і выграблі ўсё, што ў нас было. Плюс зачынілі вакно і вырвалі вяровачку, з дапамогай якой яно адчынялася», — расказала Натальля.
«Людзей затрымліваюць за падзеі 2020 году і адразу „шыюць“ крыміналку»
Кожны раз у ЦІПе Натальля даведваецца пра новыя выпадкі. Гэтым разам зь ёю ў камэры былі некалькі жанчын, якіх «перазакрылі» два разы.
«Яны адседзелі свае 15 сутак, калі тэрмін канчаўся, выходзілі, мы зь імі разьвітваліся, а праз пару гадзін іх зноў вярталі ў нашу камэру. Аказалася, іх выклікалі ў суседні кабінэт і паказвалі новы пратакол аб непадпарадкаваньні законным патрабаваньням супрацоўнікаў ЦІП. То бок яны сядзелі ў камэры і аказалі непадпарадкаваньне, і зноў ім далі 15 сутак.
Адну жанчыну павінны былі выпусьціць калі 3-й гадзіны ночы. Вывелі з камэры каля 5-й раніцы, яе няма і няма. Аказалася, што яе павезьлі ў РУУС, там трымалі ў „абязьяньніку“, выставілі зноў артыкул аб хуліганстве і вярнулі да нас у камэру», — кажа Натальля Дуліна.
А ў ІЧУ ў камэры з Натальляй былі дзяўчаты, якіх затрымалі на 10 дзён за падзеі 2020 году: у тэлефонах знайшлі фатаграфіі з акцый. Цяпер іх справы ў распрацоўцы паводле «народнага» артыкула 342 Крымінальнага кодэксу (арганізацыя масавых беспарадкаў). Паколькі па адміністратыўных справах выйшаў тэрмін даўнасьці, то цяпер бяруць людзей і «шыюць» ім крыміналку, дзеліцца сваімі назіраньнямі Натальля.
Магілёў: рукі закоўвалі ў кайданкі, катавалі холадам у камэрах
6 траўня Натальлю разам зь дзьвюма іншымі сукамэрніцамі этапавалі ў Магілёў. Рана паднялі, загадалі: «З рэчамі на выхад». Зь імі былі і жанчыны зь ВІЧ.
«Калі мы прыехалі ў Магілёў, зьвярнулі ўвагу, што ўсім, акрамя мяне і дзяўчынкі, у якой таксама „палітычны“ артыкул за „непадпарадкаваньне“, аддалі верхняе адзеньне, а нам — не.
На „палітычных“ надзелі кайданкі, прычым рукі закавалі за сьпінаю, а ня сьпераду, і павялі. А астатнія жанчыны засталіся.
Калі мы падымаліся на трэці паверх, апошняя прыступка была зь нейкім выступам. Я спатыкнулася і ўпала. На твар, на скронь. Галавой моцна ўдарылася. Паколькі рукі былі за сьпінаю, я не магла згрупавацца, каб сябе засьцерагчы», — кажа Натальля.
Турэмныя ахоўнікі спалохаліся, дапамаглі падняцца, пыталіся, ці памятае яна, як яе завуць, які цяпер год, узгадвае яна.
На трэцім паверсе были тры малыя камэры. «Палітычных» зьмясьцілі ў камэру, дзе не было вады.
«Адна шконка, матрацаў не далі. Стаіць „ачко“, нічым не агароджанае, з рэшткамі перабываньня былых пастаяльцаў. Ежы не далі — цэлы дзень ня елі.
Гэта быў кашмар: мы трапілі ў камэру-„лядоўню“. Там я зразумела, што такое катаваньні. Мы спалі ў абдымку, трэсьліся ад холаду, прасілі вярнуць верхняе адзеньне, прынесьці хаця б коўдру. Але супрацоўнікі нам далі зразумець, што гэта загад зьверху — маўляў, усталявана відэакамэра, і ўсё будзе заўважана», — узгадвае тыя пакуты Натальля.
Паколькі быў люты холад, яна практычна ўвесь час займалася фізкультурай. Прызнаецца, што на волі ў дзень ніколі не рабіла столькі крокаў, колькі за кратамі. Бегала, скакала, прысядала — гэтак разагравалася.
Ветлівыя супрацоўнікі зь дзіўнымі забавамі — «шмонамі»
Нягледзячы на тое, што турэмныя наглядчыкі ў Магілёве былі надзвычай ветлівыя, былі ў іх і свае забавы: праводзіць па некалькі разоў на дзень даволі дзіўныя «агляды». Першы — яшчэ да сьняданку, а 7-й раніцы.
«Прасоўваеш рукі ў кармушку, на іх надзяюць кайданкі. Потым з закаванымі рукамі мы выходзім у калідор, стаім тварам да сьцяны. Заводзяць у сярэднюю камэру. Там жанчына-аглядчыца нас распранае, праводзіць па нас мэталашукальнікам, прымушае прысядаць, распускаць валасы, паказваць, што ў роце, за шчокамі, за вушамі. У гэты час праходзіць шмон у камэры.
Мы вяртаемся ў камэру, высоўваем рукі ў кармушку, нам здымаюць кайданкі. Потым сьнедаем. Праз гадзіну нас зноў выводзяць на шмон — па такім жа самым сцэнары, і праводзяць яго тыя ж самыя людзі. Навошта, пытаемся, гадзіну таму нас жа правяралі? Перад вячэрай зноў паўтараецца шмон. Пасьля вячэры загадваюць узяць усе рэчы, яшчэ раз надглядаюць і пераводзяць у іншую камэру. Яна такая ж халодная, але ў ёй ёсьць вада!» — узгадвае Натальля.
Былі і сьмешныя выпадкі: аднойчы прыходзіць «прадольны» і кажа, што ён забыўся кайданкі, і папрасіў зрабіць выгляд, што яны ёсьць.
«Кажа: працягніце рукі ў кармушку, я скажу „чык“ (нібыта іх закрыў), і вы выходзіце са счэпленымі перад сабой рукамі. Вяртаемся, зноў працягваем рукі ў кармушку, ён кажа „чык“», — з усьмешкай расказвае жанчына.
Выхоўвалі прамовамі Лукашэнкі
У камэрах ад 6-й раніцы да 22-й ночы было ўключана дзяржаўнае радыё. Вельмі гучна, цішэй зрабіць немагчыма. Добрае ў тым, што дзякуючы радыё арыштанткі ведалі, якая цяпер гадзіна.
«8 і 9 траўня я практычна на памяць вывучыла дзьве прамовы Лукашэнкі — на плошчы Дзяржаўнага сьцяга, калі ён гаварыў пра сымболіку, і 9 траўня. Гэтыя прамовы шматкроць паўтаралі ва ўсіх навінах. Страшэнна раздражнялі папсовыя беларускія песьні», — дзеліцца ўражаньнямі Натальля.
Сум прыходзіў перад адбоем. Жанчыны з жахам глядзелі на голую шконку. Аднак у Магілёве былі і свае «плюсы» у параўнаньні з Акрэсьціна. Першы — там вельмі добра кормяць, заўважае Натальля.
«Разнастайная ежа, а ня так, як на Акрэсьціна — каша 3 разы на дзень. На сьняданак у Магілёве давалі рассыпчатую грэчку, добра прыгатаваную, вельмі смачную. На абед — бульбу (на Акрэсьціна мы яе наагул ня бачылі), увечары — макарону. Мяса давалі асобна, ня зьмешвалі з гарнірам (а паколькі я вэгетарыянка, мне гэта пасавала).
А другое — гэта ветлівыя супрацоўнікі, яны паводзяць сябе як нармальныя людзі. Мы выходзілі ў кайданках і віталіся зь імі.
Толькі адзін прыкры выпадак быў, калі наглядчыца забрала ў мяне калготкі, маўляў, „не паложана“. Я спачатку ветліва пярэчыла, што „вельмі холадна ў камэры, у мяне ж іх не забіралі пры ранейшых надглядах, я тут ужо тры дні“. Яна адрэагавала даволі агрэсіўна, пачала высьвятляць, хто мяне надглядаў раней, хто парушыў інструкцыю. Я тады агрызнулася. Яна кажа, маўляў, я злачынца, а яна нідзе не сядзела яшчэ. Я адказала: „Яшчэ ня вечар“. Але трэба аддаць належнае, яна мне ня помсьціла потым, мы зь ёю нармальна кантактавалі», — узгадвае свае чарговыя 15 сутак Натальля Дуліна.
