Як быць задаволеным, калі ўсё блага

Кампанія MIA Research апытала беларусаў на прадмет задаволенасьці і шчасьця. 19,3% апытаных палічылі сябе «вельмі шчасьлівымі», 12% — ня вельмі. Цалкам задаволеных жыцьцём не знайшлося зусім.

А я выпадкова падслухала гутарку лекара з пацыенткай — і даведалася таямнічы рэцэпт задаволенасьці! Не магу маўчаць, падзялюся з вамі.

Працуючы, я сустракаю штодзень той адсотак людзей, якія не задаволеныя цалкам. Ім блага. Я спачуваю, выслухоўваю. Тоны, гігабайты скаргаў. Гэта моцна зьнясільвае, як казаў псыхіятар у фільме Роя Андэрсана «Ты, той, хто жыве» (Du levande).

«Паверце — маё жыцьцё таксама ня цукар. Людзі зашмат хочуць — вось што я зразумеў за гэтыя гады», — так казаў псыхіятар у кіно.

Слухаю, слухаю і слухаю. Мінаюць дні, месяцы, гады. Слухаю. Мае вушы — калектар. Празь іх праходзяць тоны слоў з адмоўным зарадам. Я іх перапрацоўваю. Неапрацаваныя асядаюць глеем. «Маё жыцьцё таксама ня цукар». Геніяльная ідэя! — Пайду да псыхатэрапэўта. Я буду гаварыць — яна слухаць, аж пакуль увесь глей з вушнога калектара не падымецца і не сплыве бурнай ракой. Але доктарка стала паромам і шлюзам.

Бездань паміж уяўленьнямі і рэальнасьцю! На прыёме я толькі пасьпела прасіпець: «Доктар, мне блага!». Далей я плянавала пачаць зь дзіцячых траўмаў, школьных, сямейных, і спакваля дабрацца, мо на сямнаццаты сэанс, да экзыстэнцыяльных, палітычных, эканамічных, асабістых праблем. Яна паглядзела на мяне зь лёгкім сумам.

«Вох. Куды я паклала тыя ключы? Памяць зусім ніякая. Ведаеш, у мяне ўвосень была апэрацыя, зараз цяжка хадзіць. На лецішчы трэба падлогу рабіць. Знайшла майстроў — палову зрабілі, грошы ўзялі і недзе зьніклі. Во дажыліся. Курыная пячонка была па тры пяцьдзясят, зараз амаль чатыры рублі! Скажы мне — куды мы коцімся? Гэта немагчыма трываць! Бязладзьдзе, бардак! Ля дому ўсе дрэвы павысякалі, паркоўку новую робяць! У нас хто-небудзь спытаўся? Прэміі ўсім парэзалі. Начальства новае прыйшло — робіць, што ў галаву ўзбрыдзе. Лепшых павыжывалі, а хто прыйшоў на іх месцы — ты б бачыла, ня дай бог!», — так казала яна мне і пісала нешта ў картцы. Гісторыю маёй хваробы?

«Дык... Ведаеце, у мяне такая праца...», — прашаптала я. «Мой сын другі год ня можа працу знайсьці! І гэта з вышэйшай адукацыяй! Для чаго было мазгі сушыць пяць гадоў? Колькі грошай мы паклалі! Вох, да чаго гэта ўсё дайшло. І ведаеш, што я табе скажу? Далей будзе толькі горш! Запомні мае словы!», — нешта крэмзала ў картцы доктарка.

Я ўтаропілася ў падлогу, перабірала розныя карты ў галаве — чым «пабіць» доктарку. Ні валетаў, ні дам, ні тузоў. Эрых Фром і Фрыц Пёрлз моўчкі разьвялі рукамі і адышлі ўбок. Магчыма, гэта новая мэтодыка ў лячэньні, распрацаваная беларускімі адмыслоўцамі — ня даць скардзіцца. Можа, беларускія лекары выкарысталі ў новым мэтадзе мастацкія ідэі Курта Вонэгута, герой якога, псыхіятар, забараняў сваім пацыентам вымаўляць слова «я», а калі ня слухаліся — злаваўся і крычаў.

Пакуль доктарка запаўняла картку словамі, а прастору — сваімі скаргамі, я прыслухоўвалася да драматычнага дыялёгу, які разгарнуўся за сьцяной. Там на прыёме была іншая небарака. Я заўважыла яе ў чарзе. Прыстойная жанчына перадпэнсійнага ўзросту мела такі выраз твару, як быццам скруха ўсяго сьвету, увесь смутак, боль і жалоба знайшлі доўгачаканы прытулак у яе душы. Яе вусны былі падобныя да шэрых панчохаў, што сушацца ўніз ступнямі на вяроўцы з мноствам вузлоў, нацягнутай у двары бараку паміж старымі крывымі яблынямі. Яна моўчкі і пакорліва чакала сваёй чаргі. Дачакалася.

— Што ў нас новенькага?

— Нічога.

— Ну, вы ж працуеце, добра зарабляеце?

— Добра.

— А муж ваш працуе?

— Працуе.

— Ён да вас добра ставіцца?

— Добра.

— Вы ня сварыцеся?

— Не.

— А дзеці вашы дзе?

— Ва ўнівэрсытэце вучацца.

— Добра вучацца?

— Добра.

— А лецішча ў вас ёсьць? Езьдзіце туды?

— Езьдзім.

— Вы ж нядаўна лячыліся ў нас — не дапамагло?

— Не.

— Вы калі-небудзь усьміхаецеся?

— Не.

— Вы разумееце — вам трэба ўсьміхацца. З такім тварам вы псуяце жыцьцё сваім блізкім, разумееце?

— Разумею.

— Вам трэба ўсьміхацца!

— Я не магу.

— Вам трэба вучыцца!

— Я ня ўмею.

— Трэба трэніравацца. Гэта проста. Глядзіце ў люстэрка і расьцягвайце вусны.

— Гэта штучна ўсё, ненатуральна.

— Згодная. Штучна. Але іншага выйсьця для вас няма. І штучнае можа перарасьці ў сапраўднае, калі добра патрэніравацца. Прымусьце сябе. Ня можаце расьцягнуць вусны — дапамагайце рукамі. Вось так хапайцеся пальцамі — і гвалтам цягніце куточкі вуснаў уверх. Спачатку будзе цяжка. Але не спыняйцеся. Паўтарайце. Па некалькі разоў, штодзень. Не апускайце рукі. Падымайце да ўзроўню вуснаў — і са ўсёй моцы цягніце іх угору, цягніце! Так тыдзень ці два патрэніруецеся — а потым вусны прывыкнуць да такога стану і будзеце ўмець усьміхацца! Зразумелі?

— Зразумела.

Зразумела і я. Хоць парады наконт фізіялягічнай усьмешкі давалі ня мне. «Мая» доктарка лекаў для шчасьця ня выпісала, проста параіла кінуць працу. Думаю, што такая парада — таксама з новай мэтодыкі, распрацаванай нашымі адмыслоўцамі. Каб навучыць недарэк цаніць тое, што маюць. Але лепш я скарыстаю параду іншай доктаркі. Пачну з трох практыкаваньняў у дзень.

Меркаваньні, выказаныя ў блогах, перадаюць погляды саміх аўтараў і не абавязкова адлюстроўваюць пазыцыю рэдакцыі.