Беларуская пісьменьніца Сьвятлана Алексіевіч заплаціла падаходны падатак на Нобэлеўскую прэмію па літаратуры, атрыманую ёю ў 2015 годзе. На кніжнай выставе, якая прайшла ў Менску, Алексіевіч паведаміла журналістам, што сума падатку склала 197 тысяч эўра.
Сьвятлана Алексіевіч атрымала 8 мільёнаў швэдзкіх крон (парадку 970 тысяч даляраў) у якасьці грашовай прэміі. У Беларусі Нобэлеўская прэмія, як і іншыя даходы, абкладаецца падаткам 13 адсоткаў. Прэзыдэнт краіны меў права вызваліць ляўрэата ад падатку, але Аляксандр Лукашэнка вырашыў гэтую магчымасьць не выкарыстоўваць, а сама пісьменьніца да яго не зьвярталася.
— Не, не зьвярталася. Гонар даражэйшы, — сказала яна Свабодзе.
— Але вы ж маглі б выкарыстаць гэтыя грошы на дабрачыннасьць?
Валяцца ў нагах у іх — гэта прыніжальна.
— Так, я вялікую суму выдаткавала на дабрачыннасьць, але, паводле нашага заканадаўства, гэта ня ўлічваецца ў падатак. Я адкрыла «Інтэлектуальны клюб», дапамагла некалькім маладым пісьменьнікам у цяжкой сытуацыі, пастаралася многіх выручыць — у мяне каля 100 тысяч даляраў на гэта пайшло. Але я спадзявалася, што ўлада таксама павінна мець гонар, але яго, аказваецца, няма. А валяцца ў нагах у іх — гэта прыніжальна.
Сьвятлана Алексіевіч пры гэтай нагодзе ўзгадала, што на Міжнародным кніжным кірмашы ў Менску ёй нават не далі асобнага памяшканьня, і людзі гадзінамі выстойвалі чаргу па аўтограф, а калі расейскі выдавец Алексіевіч зьвярнуў на гэта ўвагу міністра інфармацыі Ліліі Ананіч, тая адказала: «Яна павінна была да нас зьвярнуцца — тады, магчыма, мы і дазволілі б».
— У краіне адзіны Нобэлеўскі ляўрэат, і не яны мне прапаноўваюць, а я павінна да іх зьвяртацца! У іх нават паняцьця няма, што такое Нобэлеўская прэмія, і што гэта значыць для краіны... Людзі мне вельмі падабаюцца, а нашы начальнікі — не, — падсумоўвае Сьвятлана Алексіевіч.
У шэрагу краін, у тым ліку ў Расеі, ляўрэаты Нобэлеўскай прэміі вызваляюцца ад выплаты падатку. Але не ў ЗША, сярод грамадзян якіх, паводле статыстыкі, больш за ўсё нобэлеўскіх ляўрэатаў. Падатак з амэрыканскага ляўрэата ня будзе спагнаны, калі ён перадасьць усю прэмію адразу на дабрачыннасьць. Так паступіў прэзыдэнт ЗША Барак Абама, які разьмеркаваў сваю «Нобэлеўскую прэмію міру» паміж дабрачыннымі арганізацыямі.
