Сяляне ў вёсках Ганцавіцкага раёну ўжо амаль месяц наракаюць на масавы падзеж сьвіней. Лічаць, што гэта афрыканская чума сьвіней, і ў паніцы самі колюць жывёлу. Чыноўнікі кажуць: «Нічога надзвычайнага», і пераконваюць, што афрыканскай чумы сьвіней у раёне няма.
Штодня ў вёсках Будча і Лактышы, што на мяжы з Клецкім раёнам, сяляне забіваюць сваіх сьвіней. Кажуць, што баяцца, каб жывёла не памерла ад хваробы, якая нібыта лютуе ў гэтых вёсках.
Будча: «Просяць людзей — каліце, не чакайце»
Ад самай раніцы ў вёсцы Будча амаль праз двор колюць сьвіней. Заўважаючы журналістаў, многія людзі насьцярожваюцца, некаторыя просяць не здымаць і тлумачаць, што ў іх усё ў парадку, сьвіньня хворая не была.
У адным з двароў усё ж пагаджаюцца на здымкі. Гаспадыня кажа, што «вымушаныя закалоць, каб хоць не захварэла і не прапала»:
«Такога ніколі не было. Захварэе, ня стане есьці — і праз два дні няма. У Лактышах, кажуць, самая інфэкцыя, там катлаваны парылі, магільнікі. Будуць жывёлу ўсыпляць. У нас старшыня сельсавету як прыяжджаў, сказаў, каб калолі, у каго вялікія. Не казалі, што будуць забіраць, кажуць — няма грошай на кампэнсацыю. Проста просяць людзей — каліце, не чакайце».
На пытаньне, ці ведаюць людзі, што за хвароба, спадарыня кажа:
«Вэтэрынары тлумачаць, што інфэкцыя, а якая, вызначыць ня можам».
Жыхар Будчы Мікалай — вядомы майстар калоць сьвіней. Хто ня можа сам даць рады, клічуць яго. Кажа, што толькі за гэты месяц разоў 16–17 хадзіў на такія выклікі.
Пэнсіянэры Канстанцін і Алена Кляўчэні мелі трох сьвіней. На мінулым тыдні большую закалолі. Што рабіць зь меншымі, ня ведаюць:
«Думаем патрымаць, можа, яшчэ крыху, але дзецям сказалі, каб былі напагатове, каб калоць. Два надзелы бульбы пасадзілі, каб карміць, а што цяпер будзе...» — кажа Канстанцін.
Вяскоўцы сьпяшаюцца забіваць сьвіней, бо кажуць, што ў вёсцы ў шмат якіх гаспадароў жывёла паздыхала.
Маладая сям’я, якая вырашыла гадаваць карэйскіх сьвіней, набыла шэсьць парасят. Не пасьпелі іх выгадаваць, як усіх сьвінак забрала невядомая хвароба. І такіх гаспадарак шмат.
Вяскоўцы распавядаюць, што некаторы час таму мясцовыя ўлады вывесілі каля крамы абвестку — маўляў, ад сьвіней трэба пазбаўляцца, бо ў вёсцы і ваколіцах зьявілася афрыканская чума. Але правісела тая абвестка нядоўга — празь дзень садралі.
Страта сьвіней для вяскоўцаў — істотная праблема, бо кожны, хто гадуе жывёлу, пасадзіў увесну некалькі дзясяткаў сотак бульбы, каб карміць гадаванцаў. Цяпер, як пагінулі сьвіньні, прападзе і бульба.
Лактышы: у вёсцы забіраюць хворых сьвіней, пэрспэктывы кампэнсацыі — цьмяныя
Вяскоўцы кажуць, што хвароба, якая забірае сьвіней, прыйшла ў вёску Лактышы. Тут ужо многія перабілі сваю скаціну. А ў іншых — сьвіньні хварэюць. У працаўніцы лактышоўскай пошты днямі забралі трох хворых сьвіней. Вялікая, кажа спадарыня, была ўжо каля 220 кіляграмаў, дзьве меншыя — за сотню:
«Кажуць — інфэкцыя, незразумела якая. Наконт кампэнсацыі кажуць, што ў раёне грошай няма, хіба Берасьце выдзеліць. Казалі, што будуць сьвіней усыпляць, тых, што засталіся, але пакуль цішыня. Яны тут эпідэмію ня спыняць, бо трэба было адразу абвясьціць карантын. А карантын — гэта ж зразумела, што будзе...»
У Лактышах улады пільна адсочваюць сытуацыю з сьвіньнямі ў прыватных гаспадарках, штодня наведваюцца, бяруць аналізы. Жыхарка вёскі распавяла: было нават, што «зь лядоўні забіралі сьвежыну, пасьля таго як хвароба пацьвердзілася».
Жыхары Лактышоў кажуць, што праблему спрабуюць замаўчаць, каб не плаціць людзям кампэнсацыі за сьвіней.
Гутарым яшчэ з адной жанчынай на панадворку ў Лактышах:
«Прычыну ня кажуць. Але падазраём, што чума. А ў газэце (раённай. — РС) пісалі, што інфэкцыя. Хто кажа, што дзікі прынесьлі, хто — што з мукі расейскай, прадаюць жа, возяць камэрсанты ў нас. Канкрэтна ніхто ня ведае, ад чаго. У брыгадзіркі нашай шэсьць, у суседкі — трое сьвіней забралі... Шкада, людзі ж столькі кармоў і працы ўклалі, а ніхто ж нічога ня будзе плаціць».
Спадарыня кажа, што некаторым, у каго забралі сьвіней, «абяцалі па 20 тысяч даць за кіляграм, а ў сельсавеце сказалі, што ніхто нічога выплочваць ня будзе, бо ў іх на балянсе яны не стаяць, і ў іх і так, маўляў, даўгоў...»
За «нагнятаньне панікі» — заява ў пракуратуру
Незалежная газэта «Ганцавіцкі час» першай пачала асьвятляць сытуацыю з морам сьвіней у Лактышах ды ў іншых вёсках. Ганцавіцкія журналісты спрабавалі дабіцца камэнтароў ад вэтэрынараў, аднак тыя ўхіляліся ад размоваў зь недзяржаўнай прэсай. Казалі, што падставаў для панікі няма, а «падзеж жывёлы здараецца штогод, асабліва ў летні час і ў сьпякотны пэрыяд».
Галоўны рэдактар «Ганцавіцкага часу» распавёў, што з райвыканкаму ў пракуратуру пайшла скарга на выданьне — маўляў, газэта «нагнятае паніку», «у інтэрнэце зноў Ганцавіцкі раён грыміць з дрэннага боку».
Галоўны вэтэрынарны ўрач Ганцавіцкага раёну Ганна Рычаева паведаміла Радыё Свабода, што надзвычайнай сытуацыі ў раёне няма. Выпадкаў афрыканскай сьвіной чумы таксама не зафіксавана. «Сытуацыя звычайная. Недзе інфэкцыя, недзе з-за сьпёкі, недзе кармы, — тлумачыць Ганна Пятроўна выпадкі падзяжу сьвіней у раёне. — Усё гэтаксама, як і ў іншыя летнія месяцы».
