Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Чаму судзяць тых, хто ўшаноўвае памяць нацыянальных герояў пад бел-чырвона-белым сьцягам?


Мэмарыяльная акцыя ў Сьвіслачы 31 кастрычніка 2015 году
Мэмарыяльная акцыя ў Сьвіслачы 31 кастрычніка 2015 году

У Сьвіслачы працягнуцца суды над удзельнікамі ўшанаваньня памяці паўстанцаў 1863 году. Адзін з удзельнікаў ужо асуджаны, над двума суды адбудуцца 3 сьнежня, яшчэ траіх азнаёмілі са складзенымі пратаколамі, і, верагодна, сьпіс на гэтым не сканчаецца.

Першым быў асуджаны сьвіслацкі актывіст Юры Глебік — за ўдзел у несанкцыянаваным мерапрыемстве яго аштрафавалі на чатыры з паловай мільёны. Ягоныя аргумэнты ў судзе, што ўскладаньне кветак і запальваньне зьнічак ля помнікаў нацыянальным героям на Дзяды — традыцыя беларускага народа, на суд ніякім чынам не паўплывала.

Суд узяў пад увагу сьведчаньні міліцыянтаў, што Глебік трымаў у руках бел-чырвона-белы сьцяг і прамаўляў каля помнікаў.

Днямі актывіст зь Бярозаўкі Лідзкага раёну Вітольд Ашурак адмовіўся падпісваць складзены на яго ў Сьвіслачы пратакол і аргумэнтаваў гэта наступным чынам:

Вітольд Ашурак
Вітольд Ашурак

— Ніякага злачынства не зьдзяйсьняў. Разам зь іншымі прыйшоў ушанаваць памяць нацыянальных герояў на Дзяды, калі па ўсёй Беларусі на могілкі прыходзяць людзі і ўшаноўваюць памяць блізкіх, родных і герояў сваёй краіны. Ну і што я зрабіў? Падняў у Беларусі каля помнікаў героям нацыянальны беларускі сьцяг...

Паводле Ашурка, на ягонае пытаньне міліцыянту — чаму склалі пратакол менавіта на яго — той адказаў, што пратаколы складзеныя на значную колькасьць удзельнікаў акцыі ў Сьвіслачы.

На ўшанаваньні памяці паўстанцаў 1863 году ў Сьвіслачы прысутнічалі блізу 100 чалавек з розных гарадоў Беларусі.

Уладзімер Хільмановіч
Уладзімер Хільмановіч

Гарадзенскі актывіст і праваабаронца Уладзімер Хільмановіч, на якога таксама складзены пратакол, зьвяртае ўвагу на тое, што найперш у дадзенай сытуацыі парушаюцца канстытуцыйныя правы грамадзян, якія маюць права на мірныя сходы, але ён яшчэ і канкрэтызуе некаторыя рэчы:

— На трох чалавек зь пяці пратаколы складзены з падтасоўваньнем фактаў. Трох чалавек вінавацяць у тым, што бралі ўдзел у несанкцыянаванай акцыі ў Сьвіслачы і Якушоўцы, хоць яны наагул не былі ў Якушоўцы. Відавочна, што пратаколы складзеныя папросту пад кальку і ніхто нават не глядзіць на канкрэтнага чалавека. А яшчэ, калі мы парушалі закон, ускладаючы кветкі, дык чаму ніводзін міліцыянт не падышоў і не папярэдзіў, што мы зьдзяйсьняем недазволенае? Відавочна — бо ніхто грамадзкага парадку не парушаў.

Прадстаўнік праваабарончага цэнтра «Вясна» Валянцін Стэфановіч, камэнтуючы Свабодзе сытуацыю ў Сьвіслачы, сказаў, што праваабаронцы расцэньваюць удзел у падобных акцыях як ажыцьцяўленьне права на мірныя сходы. І паколькі ўдзельнікі акцыі не прадстаўлялі пагрозы ні грамадзкаму парадку, ні нацыянальнай бясьпецы, не парушалі правы іншых асобаў, то, паводле яго, гэта безумоўна парушае іхняе права на мірныя сходы.

Валянцін Стэфановіч
Валянцін Стэфановіч

— Калі дзяржава ў асобе супрацоўнікаў міліцыі абмяжоўвае правы канкрэтнага грамадзяніна на свабоду сходаў і выказваньня свайго меркаваньня, то яна пры гэтым павінна спаслацца на нейкія абставіны, якія зьяўляюцца дапушчальнымі абмежаваньнямі ў канкрэтным выпадку. Скажам, асоба прамаўляла недапушчальныя лёзунгі, якія распальваюць нацыянальную альбо рэлігійную варожасьць, прапагандуюць вайну, гвалт, альбо асобы наагул парушалі грамадзкі парадак. А калі асобы нічога падобнага не рабілі, а прэтэнзіі ўладаў — толькі да таго, што яны прымалі ўдзел у несанкцыянаваных сходах, то гэта іншая справа.

Але зноў жа, паводле Стэфановіча, у Беларусі юрыдычна сытуацыя даволі аднабокая, бо з пункту гледжаньня беларускага заканадаўства выходзіць, што грамадзянін прымаў удзел у незаконнай акцыі — гэта артыкул 23.34. Праўда, зь іншага боку, існуюць міжнародныя пакты, ратыфікаваныя Беларусьсю, якія гарантуюць правы грамадзян на ўдзел у мірных сходах і свабоднае выказваньне сваіх меркаваньняў.

— Так, суды пры разглядзе падобных спраў на міжнародныя пакты наагул не глядзяць. І ўсё ж я б параіў спасылацца на гэтыя міжнародныя пакты і казаць, што Беларусь, ратыфікаваўшы іх, узяла на сябе адпаведныя абавязаньні і павінна іх выконваць. А мяне чамусьці караюць, што я мірным шляхам выказваю свае меркаваньні. Праўда, на практыцы Беларусь не выконвае міжнародныя пакты, якія яна ратыфікавала.

Трэцяга сьнежня суды ў Сьвіслачы пройдуць над гарадзенцамі Эдвардам Дзьмухоўскім і Віктарам Сазонавым. Вядома, што пратаколы складзеныя на Ўладзімера Хільмановіча, Віталя Гуляка і Вітольда Ашурка. Летась за ўдзел у акцыі па ўшанаваньні памяці паўстанцаў 1863 году былі асуджаныя 18 чалавек.

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG