24 гады таму беларускі парламэнт адразу пасьля ўкраінскага абвясьціў дзяржаўную незалежнасць сваёй краіны.
Для беларусаў гэта было яшчэ больш нечаканае рашэньне, чым для ўкраінцаў. Прыхільнікі дзяржаўнасьці ў гады перабудовы не складалі большасьці ў грамадзтве. Намэнклятура трывала ўтрымлівала пазыцыі ў кіраваньні краінай. Больш за тое, насельніцтва Беларусі было яшчэ больш савецкім, чым гэтая намэнклятура,— што і выявілася праз тры гады, калі першым — і пакуль апошнім — прэзыдэнтам краіны быў абраны аўтакрат і папуліст Аляксандар Лукашэнка.
Ці можна сьцьвярджаць, што для беларускага народу рашэньне аб незалежнасьці было заўчасным і прывяло да палітычнага і эканамічнага тупіку? Я б не спяшаўся з такімі заявамі. Так, практычна ўсе гады існаваньня Беларусі яе лідэры — спачатку прэм’ер Вячаслаў Кебіч, а потым Лукашэнка — гандлявалі беларускім сувэрэнітэтам ў абмен на захаваньне той маргінальнай эканомікі і грамадзкага жыцьця, якія да гэтага часу захоўваюць Беларусь у выглядзе савецкага музэя. Так, у беларускага грамадзтва не хапіла сіл для сур’ёзных рэформаў і адмовы ад савецкага досьведу. Так, Беларусь апынулася саюзнікам аднаго з самых агідных рэжымаў сучаснага сьвету. Так, саюз з Расеяй пагражае ня толькі сувэрэнітэту Беларусі — ён пагражае культуры, мове, самой душы самабытнай краіны. Таму што «саюзьнікі» ставяцца да ўсяго беларускага — як да ўсяго ўкраінскага — з адкрытай пагардай. Яны гатовыя плаціць менавіта за тое, каб сапраўднай эўрапейскай Беларусі ня ўзьнікла.
Але гэтая Беларусь паўстане менавіта таму, што гадзіньнік імпэрыі адлічвае апошнія гады да краху. У Беларусі няма выбару паміж Расеяй і Эўропай — нават калі большасьць грамадзян гэтай краіны гэтага яшчэ не разумее. Проста Расея неўзабаве перастане ўтрымліваць Беларусь, паміж дзьвюма краінамі пройдзе сапраўдная мяжа, расейскія войскі пакінуць тэрыторыю гэтай краіны — таму што ў Масквы ня будзе больш грошай на гэтую забаўку.
Беларусі давядзецца разгарнуцца на Захад і пачаць рэфармаваньне краіны. Беларусь асуджаная на сяброўства ў Эўразьвязе і НАТО — хоча гэтага сёньня яе насельніцтва ці не. Беларусь асуджаная на абарону сваёй мовы і адмову ад «саўка» — хоча гэтага сёньня яе насельніцтва ці не. Беларусь асуджаная на саюз з Польшчай, Украінай і Літвой — а не на саюз з Расеяй і Казахстанам. Зусім ня мае значэньня, што з гэтай нагоды думаюць сёньня ў Менску. Важна тое, што беларусам скажуць гісторыя, эканоміка і геаграфія.
Публікацыя паводле сайту espreso.tv.
