Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Страсбурскі суд разглядае тры справы «Ўкраіна супраць Расеі»


Эўрапейскі суд па правах чалавека.
Эўрапейскі суд па правах чалавека.

Эўрапейскі суд па правах чалавека разглядае тры справы, прадстаўленыя Ўкраінай супраць Расеі, дзьве зь якіх тычацца Крыму, а адна дзяцей-сірот з Данбасу, якіх раней вывозілі ў Расею.

Украіна лічыць, што з дапамогай Страсбурскага суду зможа лепш абараняць правы сваіх грамадзян у анэксаваным Крыме і на акупаваных сэпаратыстамі тэрыторыях Данбасу.

У гісторыі Эўрапейскага суду па правах чалавека (ЭСПЧ) было ўсяго 16 спраў «дзяржава супраць дзяржавы», вядомая, у прыватнасьці, справа «Грузія супраць Расеі» пасьля вайны 2008 года. Як правіла, такія справы разглядаюцца доўга.

Як заявіла ў інтэрвію Радыё Свабода ўпаўнаважаная ўраду Ўкраіны па справах ЭСПЧ Натальля Севасьцьянава, першы пазоў быў пададзены 13 сакавіка гэтага года — за тры дні да незаконнага «рэфэрэндуму» у Крыме, бо ўжо адчувалася, што сытуацыя з правамі чалавека ў Крыме пагаршаецца.

«Украіна лічыла, што ёсьць пагроза парушэньняў з-за пагрозы жыцьця, а таксама пагроза катаваньняў і бесчалавечнага абыходжаньня або прыніжэньня. Такім чынам мы зьвярнуліся ў Эўрапейскі суд па правах чалавека, і ён прызнаў, што ў Крыме ёсьць рызыка парушэньняў для грамадзян артыкулаў другой і трэцяй Канвэнцыі (аб абароне правоў чалавека і асноўных свабодаў) — права на жыцьцё, а таксама небясьпека катаваньняў і негуманнага абыходжаньня», — зазначыла Севасьцьянава.

Паводле яе слоў, масавыя парушэньні правоў чалавека на паўвостраве адбываюцца таму, што «Расея парушыла і спачатку акупавала, а затым і анэксавала частку ўкраінскай тэрыторыі».

Слуханьні ў Эўрапейскім судзе па правах члавека.
Слуханьні ў Эўрапейскім судзе па правах члавека.

Другая справа «Ўкраіна супраць Расеі» тычыцца выкраданьня дзяцей-сірот з Данбасу і вывазу іх у Расею ў ліпені гэтага году. Справа атрымала розгалас, і дзяцей вярнулі. Натальля Севасьцьянава тлумачыць:

«Для таго, каб стварыць нейкую карцінку на расейскім тэлебачаньні, дзяцей-сірот з дзіцячых дамоў пад рулямі пісталетаў вывозілі на тэрыторыю Расейскай Фэдэрацыі без належных дакумэнтаў. Мы адразу зьвярнуліся ў Эўрапейскі суд, каб той загадаў Расеі вярнуць дзяцей-сірот неадкладна на тэрыторыю Ўкраіны. Суд адрэагаваў за некалькі гадзін, і дзеці былі вернутыя».

Паводле спадарыні Севасьцьянавай, Кіеў не адклікае гэты пазоў, бо былі яшчэ некалькі паўторных спробаў з боку сэпаратыстаў і расейскіх сіл вывезьці дзяцей-сірот у Расею. Кіеву гэта баліць, таму па яе словах, дзеці-сіроты зьяўляецца найбольш неабароненай катэгорыяй насельніцтва.

Трэцяя справа «Ўкраіна супраць Расеі» зноў тычыцца Крыму, але правоў асобнага чалавека — сына лідэра крымска-татарскага народу Мустафы Джамілева. Гэта справа для Ўкраіны важная, паколькі, на думку ўкраінскага боку, можа стаць прэцэдэнтам для абскарджваньня рашэньняў крымскіх судоў, якія былі ўкраінскімі, а цяпер лічаць сябе расейскімі і штампуюць рашэньні.

«Яна будзе прэцэдэнтам у большасьці спраў у будучыні. Бо вядома, што тыя суды, якія цяпер функцыянуюць у Аўтаномнай рэспубліцы Крым, не зьяўляюцца судамі ў разуменьні міжнароднага права. Бо гэта анэксаваная нелегальна тэрыторыя, і тамтэйшыя судзьдзі — гэта былыя ўкраінскія судзьдзі, якія выносяць рашэньні імем Расейскай Фэдэрацыі, а ў канцы рашэньня ставяць пячатку з трызубам Украіны. Гэтыя дакумэнты ня маюць прававых наступстваў ні ў адной цывілізаванай краіне сьвету, акрамя, мабыць, Расейскай Фэдэрацыі », - кажа Севасьцьянава.

Хайсэр Джамілеў незаконна вывезены з Крыма ў Расею.
Хайсэр Джамілеў незаконна вывезены з Крыма ў Расею.

Хайсэр Джамілеў, які быў пад падазрэньнем у датычнасьці да адной крымінальнай справы, знаходзіўся ў крымскім СІЗА, але яго вывезьлі ў Краснадарскі край Расеі.

«Расейская Фэдэрацыя спрабавала ціснуць на Мустафу Джамілева для таго, каб крымскія татары падтрымалі анэксію Крыма, бо Мэджліс крымска-татарскага народа зараз, мабыць, адзіны будынак у Крыме, дзе лунае ўкраінскі сьцяг. І расейскі бок спрабаваў ціснуць на сына Мустафы Джамілева, і мы зьвярнуліся ў Эўрапейскі суд па правах чалавека, каб абараніць яго інтарэсы і паказаць, што рашэньні судоў Расеі, якія будуць тычыцца сына Джамілева, ня будуць мець ніякіх прававых наступстваў», — заявіла Севасьцьянава.

Паводле яе слоў, вываз Хайсэра Джамілева ў Расею зьяўляецца нелегальнай экстрадыцыяй, бо Ўкраіна лічыць Крым сваёй тэрыторыяй, а Джамілеў-малодшы зьяўляецца грамадзянінам Украіны.

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG