(Цыганкоў: ) "15 сакавіка — Дзень Канстытуцыі. Нагадаю, што гэтае сьвята зьявілася ў 1994 годзе адразу пасьля прыняцьця першай Канстытуцыі незалежнай Беларусі тагачасным Вярхоўным Саветам.
Пасьля рэфэрэндуму 1996 году Канстытуцыя была кардынальна зьмененая, а 15 сакавіка ўжо не дзяржаўнае сьвята й не выходны дзень.
У Канстытуцыі пытаньням права на інфармацыю й свабоду поглядаў прысьвечаныя два артыкулы. Артыкул 33 сьцьвярджае: “Кожнаму гарантуецца свабода поглядаў, перакананьняў і іхнае свабоднае выяўленьне. Ніхто ня можа быць прымушаны да выяўленьня сваіх перакананьняў або адмовы ад іх. Манапалізацыя сродкаў масавай інфармацыі дзяржавай, грамадзкімі аб’яднаньнямі або асобнымі грамадзянамі, а таксама цэнзура не дапускаюцца".
Артыкул 34: "Грамадзянам РБ гарантуецца права на атрыманьне, захоўваньне і распаўсюджваньне поўнай, дакладнай і своечасовай інфармацыі пра дзейнасьць дзяржаўных органаў, грамадзкіх аб’яднаньняў, пра палітычнае, эканамічнае, культурнае і міжнароднае жыцьцё, пра стан навакольнага асяродзьдзя. Дзяржаўныя органы, грамадзкія аб’яднаньні, службовыя асобы абавязаныя даць грамадзяніну РБ магчымасьць азнаёміцца з матэрыяламі, якія закранаюць ягоныя правы й законныя інтарэсы".
Гэта прыгожыя словы з Канстытуцыі. А як напраўду паводзяць сабе чыноўнікі, калі журналіст недзяржаўнай прэсы зьвяртаецца да іх па інфармацыю?
Распавядае карэспандэнтка "Белорусской газеты" Ася Трацюк".
(Трацюк: ) "На просьбу даць тую ці іншую інфармацыю чыноўнікі часам гавораць: "калі мы будзем усім даваць інфармацыю, нам ня будзе калі працаваць".
Пры гэтым яны спасылаюцца, што ўжо далі інфармацыю БелТА ці "Советской Белоруссии" — маўляў, туды й зьвяртайцеся. Калі ім пачынаеш тлумачыць, што ў "Советской Белоруссии" і "Белорусской газеты" розны чытач, розная аўдыторыя, гэта ператвараецца ў нейкую бясплённую дыскусію".
(Цыганкоў: ) "Ці спрабуеце вы ў такой дыскусіі прыводзіць аргумэнты, што існуе Канстытуцыя й права журналіста, як, зрэшты, і кожнага грамадзяніна на атрыманьне інфармацыі?"
(Трацюк: ) "Я гэта раблю рэдка, бо разумею, з кім маю справу".
(Цыганкоў: ) "Напэўна, найбольш цяжка тым журналістам недзяржаўнай прэсы, якія спэцыялізуюцца на праваабарончай тэматыцы, пішуць пра парушэньні правоў грамадзянаў.
Нават тыя дзяржаўныя структуры, якія паводле свайго прызначэньня павінны дапамагаць журналістам здабываць інфармацыю, на справе часта займаюцца адваротным".
(Трацюк: ) "Здаецца, прэс-службы розных дзяржаўных установаў для таго й існуюць, каб перашкаджаць журналістам сумленна выконваць свой абавязак.
Не кажу пра тое, што часта тэлефануюць альбо з пракуратуры альбо са службы ўласнай бясьпекі міліцыі, нават прыходзілі да мяне ў рэдакцыю.
Часта з рэспубліканскай пракуратуры тэлефануе да нас у газэту адна службовая асоба. То яму не падабаецца загаловак, то ня гэтак фраза пабудаваная — знаходзіць, да чаго прычапіцца.
Але я лічу, што журналісты зь недзяржаўных СМІ, якія пішуць пра правы чалавека, павінны быць падрыхтаваныя да гэтага..."
(Цалкам тэкст перадачы зьмешчаны ў адпаведным разьдзеле сайту)
