У начы з 16-га на 17-га студзеня 1991 году ЗША разам з саюзнікамі распачалі
паветраную апэрацыю супраць Іраку. Распачаліся маштабныя баявыя дзеяньні,
якія ўвайшлі ў гісторыю пад назовам “Вайна ў Затоцы”. На просьбу беларускай
рэдакцыі супрацоўнік ірацкай службы Радыё свабода спадар Камран Аль-Карадагі
адказаў на пытаньні ў сувязі з 10-годзьдзем падзеі…
(Карэспандэнт: ) “Якія былі асноўныя прычыны вайны ў Пэрсыдзкай Затоцы?
І ці можна было яе пазьбегнуць, на Вашую думку?”
(Аль-Карадагі: ) “Я думаю, што галоўнай прычынай вайны, фактычна, было
тое, што Ірак акупаваў Кувэйт, які быў і застаецца сувэрэннай арабскай
дзяржавай -- сябрам Арабскай лігі ды ААН. Ірак анэксаваў гэтую краіну,
абвесьціўшы, што Кувэйт ёсьць 19-й правінцыяй Іраку”.
“Некаторыя лічаць,” – сказаў далей сп. Аль-Карадагі, -- што, калі б
Кувэйт ня быў багаты на нафту, дык, мабыць, заходнія краіны і не зьвярнулі
б на яго ўвагі. Але факт у тым, што міжнародная супольнасьць, ААН вырашылі,
што гэта была непрыхаваная агрэсія і што гэта недапушчальна. І таму пачалася
вайна”.
На думку сп. Аль-Карадагі, пазьбегнуць яе было практычна немагчыма,
бо цягам шасьці месяцаў з пачатку акупацыі і да пачатку вайны міжнародная
супольнасьць, у тым ліку ЗША і Савецкі Саюз, далі ўсе магчымасьці Іраку
сыйсьці з Кувэйту, аднак Ірак адпрынуў усе гэтыя магчымасьці.
На пытаньне пра вынікі той вайны для Іраку і рэжыму Садама Хусэйна Аль-Карадагі
адказаў, што наступствы былі трагічныя.
Ірак вярнуўся назад на некалькі дзесяцігодзьдзяў у сэнсе эканамічнага
і сацыяльнага разьвіцьця. Загінула шмат людзей, і ірацкі народ дагэтуль
перажывае цяжкі час. Гэта і падзеньне маралі, і распад сем’яў, і страта
сацыяльных каштоўнасьцяў. Нават калі санкцыі ААН будуць зьнятыя, спатрэбіцца
шмат гадоў, каб аднавіць страчанае.
Што тычыць рэжыму Садама Хусэйна, дык на думку Камрана Аль-Карадагі,
ён апынуўся ў міжнароднай ізаляцыі. Хаця зараз многія краіны аднавілі дыпляматычныя
стасункі з Багдадам, фактычна Ірак застаецца пад санкцыямі. Ірацкі рэжым
ня ў стане цалкам аднавіць сваю ваенную моц і эканоміку. Акрамя таго, па
выніках вайны, тры паўночныя правінцыі Іраку, дзе жывуць чатыры мільёны
курдаў, зараз фактычна непадкантрольныя рэжыму.
Але зь іншага боку, Садам Хусэйн застаўся пры ўладзе, і народ Іраку
па-ранейшаму ня мае ніякіх правоў, ня мае свабоды – падкрэсьліў спадар
Аль-Карадагі.
Вядома, што кіраўніцтва Беларусі падтрымлівае даволі актыўныя кантакты
з Багдадам – перадусім ў галіне ваенна-тэхнічнага супрацоўніцтва. Нядаўна
Менск наведала даволі вялўкая ўрадавая дэлегацыя Іраку. У Багдадзе не аднойчы
бываў зь візытам Уладзімер Замяталін. Зараз рыхтуецца візыт у Ірак Аляксандра
Лукашэнкі. У адказ на пытаньне адносна гэтых стасункаў Камран Аль-Карадагі
сказаў:
(Аль-Карадагі: ) “Некаторыя былыя рэспублікі СССР маюць сваё зацікаўленьне
ў тым, каб падтрымліваць адносіны з такой моцнай краінай як Ірак. Беларусь
таксама патрабуе эканамічнай дапамогі. Мабыць, зараз яна ня можа атрымаць
ад Іраку ўсё, хто хоча, але, напэўна, яе кіраўнцітва разьлічвае на скасаваньне
санкцыяў. І тады Беларусь атрымае для сябе карысьць. Для Іраку гэта таксама
вельмі важна.
У апошнія гады Ірак усталяваў шчыльныя сувязі з Расеяй і Беларусью і
спрабуе ўсталяваць іх таксама з Украінай і некаторымі іншымі краінамі,
асабліва ў ваенных адносінах.
Беларусь, як вядома, захавала дагэтуль пэўны ваенны патэнцыял, які застаўся
з часоў СССР. У міжнарожднай прэсе, у тым ліку арабскай, часу ад часу зьяўляюцца
паведамленьні аб тым, што Ірак тайна атрымлівае ваенныя запчасткі, узбраеньні
і зь Беларусі, і з Расеі, і з Украіны. І таму мне здаецца, што адносіны
паміж рэжымам Лукашэнкі і ірацкім рэжымам будуць разьвівацца, і яшчэ больш
узмоцняцца ў бліжэйшым будучым”.
Віталь Тарас, Прага
Самае папулярнае
1