У гэтыя пераднавагоднія дні амаль уся пошта “Свабоды” — сьвяточнага зьместу. Мы атрымліваем ад сваіх даўніх сяброў шмат маляўнічых віншавальных паштовак з добрымі пажаданьнямі. А ў большасьці лістоў аўтары імкнуцца падсумаваць вынікі адыходзячага 2009-га году, згадаць найбольш адметныя падзеі апошніх дванаццаці месяцаў, зазірнуць у недалёкую будучыню.
Сярод тых, хто даслаў нам калядныя і навагоднія віншаваньні, — Васіль Завадзкі з Маладэчна. У сваім лісьце ён акцэнтуе ўвагу на міжнародных праблемах, якія чалавецтва пакідае нявырашанымі ў старым годзе — гэта найперш збройныя канфлікты ў Аўганістане і Іраку. Спадар Завадзкі лічыць, што толькі недальнабачныя людзі абвінавачваюць у гэтых войнах амэрыканскі ўрад. Слухач піша:
“Калі б прэзыдэнт Абама аддаў загад неадкладна вывесьці войскі з Іраку і Аўганістану — што здарылася б? А адбылося б тое, што талібы, Аль-Каіда на чале зь бін-Лядэнам імгненна захапілі б уладу ў Аўганістане. А там, глядзіш і ў Пакістане зь ягонай ядзернай зброяй учынілі б пераварот. Ня сёньня, дык заўтра ядзерныя ракеты зьявяцца і ў Ірану. Супраць каго будзе павернута гэта разбуральная зброя? Спачатку — супраць Ізраілю. А што потым? Ці ня ўспыхне ўся Сярэдняя Азія, а за ёй і Расея?
Увесь цяжар у справе захаваньня міру — на плячах Амэрыкі. Салдаты ЗША і НАТО гінуць за нас, каб абараніць мір на плянэце. Амэрыканскі народ выдаткоўвае на гэта сотні мільярдаў даляраў. Я слухаю радыёперадачы на расейскай мове з Варшавы, Парыжа, Прагі — і чамусьці ніхто слова добрага ня скажа ў абарону амэрыканскай палітыкі на Блізкім Усходзе.
Толькі Амэрыка здольная выратаваць цывілізаваны сьвет ад поўнага зьнішчэньня. Дай Бог здароўя амэрыканскаму народу і іхнаму прэзыдэнту, каб яны і надалей стаялі на варце міру.
У гэтыя калядныя дні як каталіцкаму касьцёлу, так і праваслаўнай царкве трэба шчыра маліцца, каб Пан Бог даў моцы тым, на кім трымаецца наш такі нетрывалы сьвет”.
Сур’ёзныя аналітыкі, грамадзкія дзеячы, палітыкі ўсьведамляюць рэальнасьць тых пагрозаў, пра якія вы, спадар Васіль, пішаце ў сваім лісьце. І мы ў сваіх перадачах часта даем слова гэтым людзям, імкнемся ўсебакова асьвятляць няпростую тэму зацяжных узброеных канфліктаў у Іраку і Аўганістане.
І ў амэрыканскім грамадзтве, і ва ўрадзе ЗША — гэтак жа, як і ў іншых краінах, уцягнутых у канфлікт, хацелі б як мага хутчэй завяршыць гэтую вайну, вярнуць сваіх салдат на радзіму. Але чым можа скончыцца пасьпешлівы, непадрыхтаваны вывад войскаў? Людзі вашага (дый майго) пакаленьня памятаюць, што адбылося ў выніку непадрыхтаваных уцёкаў савецкіх войскаў з Аўганістану і чым гэта скончылася для Савецкага Саюзу і для прамаскоўскага рэжыму Наджыбулы ў Кабуле, які Крэмль у 1989-м годзе кінуў на волю лёсу. Дарэчы, менавіта тады пачаўся пасьлядоўны захоп улады ў Аўганістане талібамі.
У апошнія пераднавагоднія дні ў Беларусі — часта зусім не каляднае надвор’е. Моцныя маразы і завеі зьмяняюцца зацяжнымі адлігамі. Назіраючы напрыканцы сьнежня сакавіцкія краявіды за акном, многія слухачы схільныя паразважаць на актуальную сёньня тэму глябальнага пацяпленьня. Вось што лічыць з гэтай нагоды наш даўні сябар Павал Сац зь вёскі Асавая Маларыцкага раёну. У сваім новым лісьце на “Свабоду” ён піша:
“Гэта нам толькі здаецца, што нічога падобнага раней не здаралася і што ўсяму віной — толькі нястрымная гаспадарчая дзейнасьць чалавека. А я вось зацікавіўся старымі летапісамі. І зь немалым зьдзіўленьнем даведаўся: на пачатку 13-га стагодзьдзя ў Лівоніі (гэта тэрыторыя цяперашніх Латвіі і Эстоніі) здараліся зімы, калі ў студзені цьвілі сады, а ў лютым высьпявалі суніцы. І наадварот, аднаго году было такое лета, што ў чэрвені мароз пашкодзіў ярыну.
Тое ж ня раз здаралася і ў Беларусі. Напрыклад, адзін мой знаёмы, Ківачук Хведар зь вёскі Хаціслаў, успамінае, як у дзяцінстве быў падпаскам у Картэлісах і слухаў расповеды пра мінуўшчыну вядомага на ўсю акругу 100-гадовага дзеда. Дык той згадваў, што аднаго году была ў нас такая зіма, што худобу не зачынялі ў хлеў усе зімовыя месяцы: пасьвілася на зялёнай траве. Некаторыя нават пасадзілі другі раз бульбу, каб атрымаць яшчэ адзін ураджай. Многія, праўда, зрабіць гэта пабаяліся. І ўсю тую зіму на лугах цьвілі кветкі…
Паводле маіх падлікаў, здарылася гэта недзе ў 18-м стагодзьдзі…”.
Так, спадар Сац, у 18-м стагодзьдзі ні пра які парніковы эфэкт чалавецтва не задумвалася, а прамысловых выкідаў вуглякіслага газу ў атмасфэру амаль не было, бо яшчэ ня вынайдзены быў рухавік унутранага згараньня. Дый уся прамысловасьць тады знаходзілася ў зародкавым стане (асабліва ва Ўсходняй Эўропе). Зрэшты, не было тады і грунтоўных навуковых назіраньняў за кліматам і надвор’ем. А ўспаміны, байкі і паданьні старых дзядоў, расказаныя падпаскам пры вогнішчы, часта багатыя на розныя дзівосы, дзе праўду не аддзеліць ад вымыслу і сам апавядальнік. Што праўда: тым гэтыя расповеды, можа, і запамінальныя.
Наш даўні сябар Мікола Корбут зь вёскі Міхалёва Бабруйскага раёну разам з каляднай паштоўкай даслаў вялікі ліст, у якім разважае пра тое, што можа напаткаць Беларусь у надыходзячым 2010 годзе. Галоўнай палітычнай тэмай новага году, як лічыць спадар Корбут, стане падрыхтоўка да прэзыдэнцкіх выбараў. У сваім лісьце слухач з гэтай нагоды піша:
“Напярэдадні Калядаў на вуліцах Бабруйску ўжо зьявіліся новыя плякаты з тымі ж лёзунгамі “За квітнеючую Беларусь”, што былі падчас папярэдняй выбарчай кампаніі. Дык што, так званыя “выбары” ўжо пачаліся? Можа, і вынікі ўжо вядомыя? А гэтая мышыная валтузьня са зьменамі выбарчага заканадаўства — проста зьдзек з народа?
У нашай краіне, напэўна, прасьцей спачатку зьмяніць уладу, а потым ужо — выбарчыя законы. Нейкае замкнёнае кола атрымліваецца.
Наўкол пануе цемрашальства. Многія ўтаропяцца ў тэлескрыню — і больш нічога ня хочуць ведаць.
За апошнія 15 год мне ўдалося павялічыць аўдыторыю слухачоў “Свабоды” на 12 чалавек (не выпадае нават па адным чалавеку на год). Кропля ў акіяне!
Мая мара пра тое, каб “Свабоду” ў Беларусі слухала кожная другая сям’я, выглядае фантастычнай! Прынамсі, да такой я прыйшоў высновы.
А яшчэ мне вельмі шкада, што прыхільнікі дэмакратыі ня могуць ці ня хочуць усьвядоміць: гуляць з уладай у гэтыя гульні з так званымі “выбарамі” прэзыдэнта ў цяперашніх умовах — бескарысна. Лепш усе сілы, розум і кемлівасьць накіраваць на тое, каб гэтыя, так бы мовіць, “выбары” не адбыліся. Іншымі словамі, патрэбен байкот, пра што ўжо даўно гаварыў Зянон Пазьняк. Але зрабіць гэта цяжка, а ў нашай краіне практычна немагчыма”.
Аднаго разу на пачатку дзесяцігодзьдзя апазыцыя ўжо спрабавала наладзіць байкот выбараў — і тую спробу наўрад ці выпадае назваць удалай. Прычын можна назваць шмат. Разьяднанасьць апазыцыі — толькі адна зь іх, і, бадай, ня самая галоўная. Ці гатова большасьць грамадзтва да такога байкоту, ці здольная яна прыкласьці ўласныя намаганьні дзеля таго, каб у дзяржаве адбыліся зьмены? Калі адказы на гэтыя пытаньні будуць такімі ж, як і чатыры гады таму — сцэнар наступных прэзыдэнцкіх выбараў наўрад ці будзе адрозьнівацца ад папярэдняга.
І яшчэ, спадар Мікола — пра вашы высілкі дзеля пашырэньня нашай аўдыторыі. Мы вельмі ўсьцешаны, што ў “Свабоды” ёсьць такі актыўны, зацікаўлены, неабыякавы слухач. І тое, што дзякуючы вам больш як дзясятак людзей настроіліся на хвалю “Свабоды” — выдатны вынік.
На заканчэньне — калядны ліст-паштоўка ад нашага даўняга сябра Віктара Кляноўскага з пасёлку Друя Браслаўскага раёну.У сваім вершаваным віншаваньні слухач піша:
“Вось бы нам Дзядок Мароз
Ды свабоду ўсім прынёс!
І “Свабода” нам тады
Стане сябрам назаўжды.
Я “Свабоду” абдыму
І пад радыё засну”
Сапраўды, спадар Віктар, так хочацца верыць у цуд у гэтыя чароўныя калядныя вечары. Вось толькі калі б апроч спадзяваньня на добрага Дзеда Мароза прыкласьці дзеля надыходу жаданых зьменаў хаця б невялікія ўласныя намаганьні.
Дзякуй, спадар Віктар, вам і ўсім нашым шматлікім слухачам, якія на працягу мінулага году пісалі, тэлефанавалі, дасылалі СМС, удзельнічалі ў разнастайных імпрэзах “Свабоды”. Гэта дапамагала нам быць бліжэй да вас, рабіць тое радыё, якое вам патрэбна.
Вясёлых усім Калядаў і шчасьлівага Новага году!
З вамі быў Валянцін Жданко. Пішыце нам, адрас ранейшы: Менск -5, Паштовая скрынка 111.
Праграма “Паштовая скрынка 111” выходзіць у эфір кожную сераду.
Аўтару можна пісаць на адрас zdankov_rs@tut.by
Сярод тых, хто даслаў нам калядныя і навагоднія віншаваньні, — Васіль Завадзкі з Маладэчна. У сваім лісьце ён акцэнтуе ўвагу на міжнародных праблемах, якія чалавецтва пакідае нявырашанымі ў старым годзе — гэта найперш збройныя канфлікты ў Аўганістане і Іраку. Спадар Завадзкі лічыць, што толькі недальнабачныя людзі абвінавачваюць у гэтых войнах амэрыканскі ўрад. Слухач піша:
“Калі б прэзыдэнт Абама аддаў загад неадкладна вывесьці войскі з Іраку і Аўганістану — што здарылася б? А адбылося б тое, што талібы, Аль-Каіда на чале зь бін-Лядэнам імгненна захапілі б уладу ў Аўганістане. А там, глядзіш і ў Пакістане зь ягонай ядзернай зброяй учынілі б пераварот. Ня сёньня, дык заўтра ядзерныя ракеты зьявяцца і ў Ірану. Супраць каго будзе павернута гэта разбуральная зброя? Спачатку — супраць Ізраілю. А што потым? Ці ня ўспыхне ўся Сярэдняя Азія, а за ёй і Расея?
Увесь цяжар у справе захаваньня міру — на плячах Амэрыкі. Салдаты ЗША і НАТО гінуць за нас, каб абараніць мір на плянэце. Амэрыканскі народ выдаткоўвае на гэта сотні мільярдаў даляраў. Я слухаю радыёперадачы на расейскай мове з Варшавы, Парыжа, Прагі — і чамусьці ніхто слова добрага ня скажа ў абарону амэрыканскай палітыкі на Блізкім Усходзе.
Толькі Амэрыка здольная выратаваць цывілізаваны сьвет ад поўнага зьнішчэньня. Дай Бог здароўя амэрыканскаму народу і іхнаму прэзыдэнту, каб яны і надалей стаялі на варце міру.
У гэтыя калядныя дні як каталіцкаму касьцёлу, так і праваслаўнай царкве трэба шчыра маліцца, каб Пан Бог даў моцы тым, на кім трымаецца наш такі нетрывалы сьвет”.
Сур’ёзныя аналітыкі, грамадзкія дзеячы, палітыкі ўсьведамляюць рэальнасьць тых пагрозаў, пра якія вы, спадар Васіль, пішаце ў сваім лісьце. І мы ў сваіх перадачах часта даем слова гэтым людзям, імкнемся ўсебакова асьвятляць няпростую тэму зацяжных узброеных канфліктаў у Іраку і Аўганістане.
І ў амэрыканскім грамадзтве, і ва ўрадзе ЗША — гэтак жа, як і ў іншых краінах, уцягнутых у канфлікт, хацелі б як мага хутчэй завяршыць гэтую вайну, вярнуць сваіх салдат на радзіму. Але чым можа скончыцца пасьпешлівы, непадрыхтаваны вывад войскаў? Людзі вашага (дый майго) пакаленьня памятаюць, што адбылося ў выніку непадрыхтаваных уцёкаў савецкіх войскаў з Аўганістану і чым гэта скончылася для Савецкага Саюзу і для прамаскоўскага рэжыму Наджыбулы ў Кабуле, які Крэмль у 1989-м годзе кінуў на волю лёсу. Дарэчы, менавіта тады пачаўся пасьлядоўны захоп улады ў Аўганістане талібамі.
У апошнія пераднавагоднія дні ў Беларусі — часта зусім не каляднае надвор’е. Моцныя маразы і завеі зьмяняюцца зацяжнымі адлігамі. Назіраючы напрыканцы сьнежня сакавіцкія краявіды за акном, многія слухачы схільныя паразважаць на актуальную сёньня тэму глябальнага пацяпленьня. Вось што лічыць з гэтай нагоды наш даўні сябар Павал Сац зь вёскі Асавая Маларыцкага раёну. У сваім новым лісьце на “Свабоду” ён піша:
“Гэта нам толькі здаецца, што нічога падобнага раней не здаралася і што ўсяму віной — толькі нястрымная гаспадарчая дзейнасьць чалавека. А я вось зацікавіўся старымі летапісамі. І зь немалым зьдзіўленьнем даведаўся: на пачатку 13-га стагодзьдзя ў Лівоніі (гэта тэрыторыя цяперашніх Латвіі і Эстоніі) здараліся зімы, калі ў студзені цьвілі сады, а ў лютым высьпявалі суніцы. І наадварот, аднаго году было такое лета, што ў чэрвені мароз пашкодзіў ярыну.
Тое ж ня раз здаралася і ў Беларусі. Напрыклад, адзін мой знаёмы, Ківачук Хведар зь вёскі Хаціслаў, успамінае, як у дзяцінстве быў падпаскам у Картэлісах і слухаў расповеды пра мінуўшчыну вядомага на ўсю акругу 100-гадовага дзеда. Дык той згадваў, што аднаго году была ў нас такая зіма, што худобу не зачынялі ў хлеў усе зімовыя месяцы: пасьвілася на зялёнай траве. Некаторыя нават пасадзілі другі раз бульбу, каб атрымаць яшчэ адзін ураджай. Многія, праўда, зрабіць гэта пабаяліся. І ўсю тую зіму на лугах цьвілі кветкі…
Паводле маіх падлікаў, здарылася гэта недзе ў 18-м стагодзьдзі…”.
Так, спадар Сац, у 18-м стагодзьдзі ні пра які парніковы эфэкт чалавецтва не задумвалася, а прамысловых выкідаў вуглякіслага газу ў атмасфэру амаль не было, бо яшчэ ня вынайдзены быў рухавік унутранага згараньня. Дый уся прамысловасьць тады знаходзілася ў зародкавым стане (асабліва ва Ўсходняй Эўропе). Зрэшты, не было тады і грунтоўных навуковых назіраньняў за кліматам і надвор’ем. А ўспаміны, байкі і паданьні старых дзядоў, расказаныя падпаскам пры вогнішчы, часта багатыя на розныя дзівосы, дзе праўду не аддзеліць ад вымыслу і сам апавядальнік. Што праўда: тым гэтыя расповеды, можа, і запамінальныя.
Наш даўні сябар Мікола Корбут зь вёскі Міхалёва Бабруйскага раёну разам з каляднай паштоўкай даслаў вялікі ліст, у якім разважае пра тое, што можа напаткаць Беларусь у надыходзячым 2010 годзе. Галоўнай палітычнай тэмай новага году, як лічыць спадар Корбут, стане падрыхтоўка да прэзыдэнцкіх выбараў. У сваім лісьце слухач з гэтай нагоды піша:
“Напярэдадні Калядаў на вуліцах Бабруйску ўжо зьявіліся новыя плякаты з тымі ж лёзунгамі “За квітнеючую Беларусь”, што былі падчас папярэдняй выбарчай кампаніі. Дык што, так званыя “выбары” ўжо пачаліся? Можа, і вынікі ўжо вядомыя? А гэтая мышыная валтузьня са зьменамі выбарчага заканадаўства — проста зьдзек з народа?
У нашай краіне, напэўна, прасьцей спачатку зьмяніць уладу, а потым ужо — выбарчыя законы. Нейкае замкнёнае кола атрымліваецца.
Наўкол пануе цемрашальства. Многія ўтаропяцца ў тэлескрыню — і больш нічога ня хочуць ведаць.
За апошнія 15 год мне ўдалося павялічыць аўдыторыю слухачоў “Свабоды” на 12 чалавек (не выпадае нават па адным чалавеку на год). Кропля ў акіяне!
Мая мара пра тое, каб “Свабоду” ў Беларусі слухала кожная другая сям’я, выглядае фантастычнай! Прынамсі, да такой я прыйшоў высновы.
А яшчэ мне вельмі шкада, што прыхільнікі дэмакратыі ня могуць ці ня хочуць усьвядоміць: гуляць з уладай у гэтыя гульні з так званымі “выбарамі” прэзыдэнта ў цяперашніх умовах — бескарысна. Лепш усе сілы, розум і кемлівасьць накіраваць на тое, каб гэтыя, так бы мовіць, “выбары” не адбыліся. Іншымі словамі, патрэбен байкот, пра што ўжо даўно гаварыў Зянон Пазьняк. Але зрабіць гэта цяжка, а ў нашай краіне практычна немагчыма”.
Аднаго разу на пачатку дзесяцігодзьдзя апазыцыя ўжо спрабавала наладзіць байкот выбараў — і тую спробу наўрад ці выпадае назваць удалай. Прычын можна назваць шмат. Разьяднанасьць апазыцыі — толькі адна зь іх, і, бадай, ня самая галоўная. Ці гатова большасьць грамадзтва да такога байкоту, ці здольная яна прыкласьці ўласныя намаганьні дзеля таго, каб у дзяржаве адбыліся зьмены? Калі адказы на гэтыя пытаньні будуць такімі ж, як і чатыры гады таму — сцэнар наступных прэзыдэнцкіх выбараў наўрад ці будзе адрозьнівацца ад папярэдняга.
І яшчэ, спадар Мікола — пра вашы высілкі дзеля пашырэньня нашай аўдыторыі. Мы вельмі ўсьцешаны, што ў “Свабоды” ёсьць такі актыўны, зацікаўлены, неабыякавы слухач. І тое, што дзякуючы вам больш як дзясятак людзей настроіліся на хвалю “Свабоды” — выдатны вынік.
На заканчэньне — калядны ліст-паштоўка ад нашага даўняга сябра Віктара Кляноўскага з пасёлку Друя Браслаўскага раёну.У сваім вершаваным віншаваньні слухач піша:
“Вось бы нам Дзядок Мароз
Ды свабоду ўсім прынёс!
І “Свабода” нам тады
Стане сябрам назаўжды.
Я “Свабоду” абдыму
І пад радыё засну”
Сапраўды, спадар Віктар, так хочацца верыць у цуд у гэтыя чароўныя калядныя вечары. Вось толькі калі б апроч спадзяваньня на добрага Дзеда Мароза прыкласьці дзеля надыходу жаданых зьменаў хаця б невялікія ўласныя намаганьні.
Дзякуй, спадар Віктар, вам і ўсім нашым шматлікім слухачам, якія на працягу мінулага году пісалі, тэлефанавалі, дасылалі СМС, удзельнічалі ў разнастайных імпрэзах “Свабоды”. Гэта дапамагала нам быць бліжэй да вас, рабіць тое радыё, якое вам патрэбна.
Вясёлых усім Калядаў і шчасьлівага Новага году!
З вамі быў Валянцін Жданко. Пішыце нам, адрас ранейшы: Менск -5, Паштовая скрынка 111.
Праграма “Паштовая скрынка 111” выходзіць у эфір кожную сераду.
Аўтару можна пісаць на адрас zdankov_rs@tut.by
