Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Загадкі беларускага бліц-візыту італьянскага прэм'ера


А таксама папраўкі ў правілы беларускіх выбараў, на якіх заўсёды перамагалі. Гэтыя тэмы – у чарговым “Тыдні з Радыё Свабода”, які вядзе дырэктар беларускай службы радыё Аляксандар Лукашук. У перадачы ўдзельнічаюць супрацоўнікі рэдакцыі Юры Дракахруст, Ян Максімюк і Сяргей Навумчык.

Belsat 05122009-3
пачакайце
Embed

No media source currently available

0:00 0:05:04 0:00


Лукашук:
Адбыўся візыт у Беларусь прэм’ер-міністра Італіі Сільвіё Бэрлюсконі. Апошні раз кіраўнік заходняй краіны наведваў Беларусь 15 гадоў таму – гэта быў тагачасны прэзыдэнт ЗША Біл Клінтан.

На працягу апошняга году ў межах новай палітыкі Эўропы геаграфія паездак беларускага прэзыдэнта страціла звыклы ўсходні ўхіл – ён наведаў Ватыкан, Рым, дзе адбылася яго сустрэча з Бэрлюсконі, Вільню і Кіеў. У сваю чаргу ў Менску пабывалі кіраўнікі зьнешняй палітыкі Эўразьвязу Хавіер Саляна і Бэніта Фэрэра-Вальднэр, міністры замежных справаў многіх эўрапейскіх краінаў. Але з кіраўнікоў, лідэраў краінаў Эўразьвязу Сільвіё Бэрлюсконі быў першым.

Найперш – пра самую нечаканую, можна сказаць, скандальную заяву італьянскага госьця:
Аляксандар Лукашук

«Я жадаю ўдачы асабіста вам, спадар прэзыдэнт, вашаму народу – народу, які вас па-сапраўднаму любіць, сьведчаньнем чаму зьяўляюцца вынікі выбараў, якія перад вачамі ўсіх нас».

Эўразьвяз не прызнаў свабоднымі і справядлівымі ані прэзыдэнцкія выбары ў Беларусі ў 2006 годзе, ані парлямэнцкія ў 2008 годзе. Як адзначалі экспэрты, падобных заяваў не гучала з вуснаў ня толькі, напрыклад, Саляны, але і Мядзьведзева ці Аліева, калі яны наведвалі Менск.

Чаму пра гэта сказаў Сільвіё Бэрлюсконі – кіраўнік адной з ключавых краінаў Эўразьвязу?

Дракахруст: Я мяркую, што гэта наўрад ці ўвасабленьне палітыкі Эўразьвязу ці нават палітыкі Італіі. Гэта такі асабісты эпатаж Бэрлюсконі, умацаваньне ягонага іміджу ўсеэўрапейскага блазна. Вось, маўляў, Лукашэнка – ізгой, яшчэ ўчора апошнім дыктатарам Эўропы называлі, сёй-той і зараз называе, а я яго пахвалю, вось я які. Тут, магчыма, нават няма асаблівага разьліку на вялікія даброты, якімі Лукашэнка за такія словы аддзячыць, Лукашэнка выдатна разумее цану такім шчыраваньням. Проста асалода ад крыху хуліганскай выхадкі.

Максімюк: Беларусы — народ амаль ня схільны да самаіроніі. А таму, калі Бэрлюсконі сказаў гэты камплімэнт Лукашэнку, дык шмат хто абурыўся — як ён мог такое сказаць, гэта ж не зусім каб прыстойна. І мала каму прыйшло да галавы, што ў гэтыя словы кіраўнік італьянскага ўраду мог укласьці і іранічны сэнс. Маўляў, якія выбары, такая і любоў. Ці, можа, наадварот. Калі б ня гэтае выказваньне, дык і сам візыт, вельмі кароткі, нічым асаблівым не запомніўся б. Але Бэрлюсконі выдатна ведае, як прыцягнуць увагу мэдыяў да сябе. Вось сёлета, калі ён наведваў месца трагічнага землятрусу ў Італіі, ён у прысутнасьці журналістаў уголас запытаўся ў адной мясцовай дэпутаткі: “Ці я магу вас палашчыць?” І журналісты растыражавалі гэтае выказваньне на ўсю Італію. Тут, я пагаджаюся зь Юрам, магло быць нешта падобнае. Бэрлюсконі не спытаўся ў Лукашэнкі, ці можа яго палашчыць, а проста ўзяў і палашчыў.

Лукашук: На ваш погляд, у якой ступені візыт італьянскага прэм’ера палягаў у рэчышчы новай эўрапейскай палітыкі адносна Беларусі, у якой ступені ён быў узгоднены зь іншымі краінамі Зьвязу і з кіраўніцтвам Зьвязу?

Напярэдадні сустрэчы Лукашэнка, адказваючы на пытаньне журналіста італьянскай газэты La Stampa пра гарантыі ў пляне дэмакратызацыі, якія Беларусь магла б даць Сільвіё Бэрлюсконі, сказаў: “Ня думаю, што Сільвіё едзе сюды па нейкія гарантыі дэмакратызацыі. Што да дэмакратыі, мы можам яшчэ зь сім-тым падзяліцца гэтым дарам”.
І сапраўды: публічна ніякіх заяваў на гэты конт з вуснаў Бэрлюсконі не прагучала. Ці азначае гэта, што такой цяпер і будзе эўрапейская палітыка адносна Беларусі?
Ян Максімюк

Максімюк: Напэўна, іншыя лідэры ня будуць схільныя вось так камплімэнтаваць беларускага прэзыдэнта, як гэта зрабіў Сільвіё Бэрлюсконі, але і занадта жорсткую крытыку выказваць пры сустрэчах зь ім не наважацца. Усё-ткі, калі ўжо вырашаць сустракацца зь ім, дык моцна папракаць яго ня будуць, прынамсі публічна.

Дракахруст: Мяркую, што хаця б у агульным пляне візыт італьянскага прэм’ера быў узгоднены з калегамі-кіраўнікамі краінаў і з кіраўніцтвам ЭЗ. І не выключаю, што за зачыненымі дзьвярыма нейкія пасланьні менавіта ад Эўразьвязу Бэрлюсконі Лукашэнку перадаў. Я б зьвярнуў увагу на пэўную дэманстрацыю – менавіта ў дзень візыту італьянскага прэм’ера ў Менск палата прадстаўнікоў прыняла ў першым чытаньні папраўкі да выбарчага кодэксу.

У мяне няма сумневу, што палітыка Эўразьвязу такой ня будзе, гэта разумее і Бэрлюсконі, і Лукашэнка, дарэчы.

Справа ў тым, што ёсьць Бэрлюсконі, але ёсьць, напрыклад, Галяндыя і Вялікабрытанія, якія выступаюць за больш жорсткае стаўленьне да афіцыйнага Менску. І супольная, дакладней, сярэдняя лінія ЭЗ будзе роўнадзейнай гэтых розных падыходаў.

Лукашук:
Львіную долю непрацяглага часу знаходжаньня Бэрлюсконі ў Беларусі занялі перамовы і заявы на эканамічныя тэмы. Лукашэнка заявіў, што паколькі італьянскі лідэр першым пратаптаў сьцяжынку ў Менск, то і стаўленьне да Італіі будзе асаблівым, яна стане прывілеяваным партнэрам Беларусі ў Эўропе. А наколькі значным можа быць супрацоўніцтва Беларусі зь Італіяй? На думку некаторых назіральнікаў, Бэрлюсконі – яскравы прыклад палітыка, які гатовы за грошы забыць пра любыя прынцыпы. А вялікія грошы?

Дракахруст:
У тым-та і справа, што грошы пакуль невялікія. У мінулым годзе ўсе інвэстыцыі Італіі ў Беларусь склалі мізэрную лічбу ў мільён трыста тысяч даляраў. Гандлёвы абарот большы – 600 мільёнаў даляраў, пры гэтым паўмільярда – італьянскі імпарт у Беларусь. Зразумела, у прынцыпе, пры наяўнасьці палітычнай волі гэтыя лічбы могуць значна павялічыцца. Але грошы ідуць да грошай, калі асаблівых інвэстыцыяў няма, то няма і адпаведнай інфраструктуры і ня так проста яе стварыць.

Максімюк:
Тут, можа, і ня так важна, што грошы невялікія. У бізнэсе вялікае значэньне мае і тое, хто ў які час прыходзіць з прапановамі рабіць бізнэс. Італьянцы тут, калі і ня самыя першыя, дык адны зь першых, а таму гэтыя сьціплыя кантракты, якія былі падпісаныя ў Менску, могуць быць уступам да нечага большага. Важна, як той казаў, спачатку пракласьці дарогу.

Лукашук:
Сільвіё Бэрлюсконі вядомы сваімі цёплымі адносінамі з аўтарытарнымі лідэрамі самых розных краінаў. Адзін з такіх ягоных сымпатызантаў – былы прэзыдэнт, а зараз прэм’ер Расеі Ўладзімер Пуцін. І вось тут узьнікае цікавая праблема. Паводле тлумачэньняў некаторых экспэртаў, мэта новай, больш мяккай палітыкі Эўропы – адарваць Беларусь ад Расеі, вывесьці яе са сфэры расейскага ўплыву. Таму, маўляў, Эўропа заплюшчвае вочы на вельмі своеасаблівую сытуацыю з правамі чалавека і палітычнай свабодай у Беларусі. Але хіба гэтым матывам, наладжваючы адносіны з Лукашэнкам, кіруецца лепшы сябра расейскага кіраўніцтва Сільвіё Бэрлюсконі?

Максімюк: Італія, з прычыны свайго знаходжаньня над Міжземным морам, больш зацікаўленая суседзямі па Эўразьвязу зь якраз тае часткі Эўропы. Асабіста Бэрлюсконі выразна выказваўся ў падтрымку сяброўства ў Эўразьвязе краінаў на Балканах, якія ўзьніклі пасьля распаду Югаславіі. Падаецца, што зацікаўленасьць і яго, і ягонай краіны Ўсходнім партнэрствам значна меншая, чым Балканамі. Я магу дапусьціць, што для Італіі — якая, безумоўна, падтрымлівае праект Усходняга партнэрства ў прынцыпе — Беларусь можа быць больш цікавая як эканамічны партнэр, а не тэрыторыя геапалітычнага змаганьня з Расеяй.
Юры Дракахруст

Дракахруст: Ведаеце, эўрапейская палітыка даволі складаная. Улік расейскіх інтарэсаў, цёплыя і небязвыгадныя стасункі з расейскімі кіраўнікамі, выхад на неабсяжны расейскі рынак, жаданьне таньней атрымліваць расейскі газ і нафту – гэта адна справа. І зусім іншая – прызнаваць манаполію Расеі на ўплыў на постсавецкай прасторы. Берлюсконі часам называюць палітыкам-бізнэсоўцам. Але менавіта ў бізнэсоўцаў няма сяброў да труны. Постсавецкая прастора – гэта магчымасьці для Эўропы, для Італіі ў тым ліку, і наўрад ці Расея здольная заплаціць столькі, каб Эўропа адмовілася ад гэтых магчымасьцяў.

Лукашук:
«Мы ўспрымаем прыезд кіраўніка ўраду Італіі як вельмі красамоўны жэст падтрымкі Беларусі на міжнароднай арэне,» – заявіў Аляксандар Лукашэнка, прымаючы Сільвіё Бэрлюсконі. Пасьля сустрэчы беларускі кіраўнік сказаў, што атрымаў ад сустрэчы нават больш, чым чакаў. На ваш погляд, ці зьменяцца стасункі Беларусі з Эўразьвязам у цэлым пасьля гэтага візыту?

Максімюк: Будучы на месцы беларускага прэзыдэнта, я сказаў бы дакладна гэтае самае. А што іншае можна сказаць — вось 15 гадоў ніхто ня езьдзіў, а тут узяў і прыехаў Бэрлюсконі, лідэр адной з васьмі найбольш прасунутых эканомік сьвету. Чым не красамоўны жэст?

Лукашук:
Юры, а як Вы лічыце, ці зьменяцца стасункі Беларусі з Эўразьвязам пасьля візыту Бэрлюсконі?

Дракахруст: Хіба што ў тым сэнсе, што Лукашэнку запросяць у нейкую эўрапейскую сталіцу. Магчыма, і ў Менск прыедзе лідэр нейкай іншай эўрапейскай краіны. Стратэгічна палітыка наўрад ці зьменіцца.

Лукашук:
І ваш прагноз – хто з кіраўнікоў эўрапейскіх дзяржаваў наведае Менск наступным?

Дракахруст:
Я згодны з расейскім аналітыкам Фёдарам Лук’янавым, што найбольш імаверны наступны наведвальнік Лукашэнкі – Нікаля Сарказі.

Максімюк: Я зраблю больш сьціплы прагноз. Наступным кіраўніком дзяржавы зь візытам у Менску будзе Даля Грыбаўскайце, якая прыедзе ў адказ на паездку Лукашэнкі ў Вільню ў верасьні.

Belsat 05122009-2
пачакайце
Embed

No media source currently available

0:00 0:16:01 0:00


Лукашук: Да нас зь Юрыем Дракахрустам далучыўся наш калега Сяргей Навумчык.

У гэты панядзелак палата прадстаўнікоў хутка прыняла ў першым чытаньні папраўкі ў Выбарчы кодэкс, прапанаваныя выканаўчай уладай. Унесена 130 зьменаў. Якое самае важнае пажаданьне не патрапіла ў лік зьменаў выбарчага заканадаўства, на якія пайшла ўлада? З гэтым пытаньнем мы зьвярнуліся да старшыні БНФ Аляксея Янукевіча.

Янукевіч
: На маю думку, абсалютна адназначна самым важным момантам была б гарантыя тым партыям, якія прымаюць удзел у выбарчым працэсе, і тым кандыдатам, якія вылучаюцца, аўтаматычна і гарантавана мець сваіх прадстаўнікоў у складзе выбарчых камісій, паколькі ў такім выпадку былі б дастаткова вялікія гарантыі таго, што можна ажыцьцяўляць як мінімум рэальны кантроль за тым, як выдаюцца бюлетэні, якія сьпісы выбаршчыкаў, як ажыцьцяўляецца падлік галасоў. Калі гэтага няма, то фактычна ўсе іншыя зьмены, нават калі яны спрашчаюць рэгістрацыю кандыдатаў, калі яны спрашчаюць правядзеньне самой агітацыйнай кампаніі, яны ўсё адно не ўплываюць істотна на працэс арганізацыі выбараў, і ўсё застанецца на 100 адсоткаў пад кантролем сёньняшніх уладаў, паколькі рэальнай магчымасьці кантраляваць падлік галасоў як не было, так і няма зараз. Улада пайшла на тыя прапановы, якія не прымушаюць яе хаця б у невялікай ступені адмовіцца ад часткі кантролю татальнага, які яны маюць. І, натуральна, мы не прагназавалі і не спадзяваліся, ніколі такога ня будзе, каб улада цалкам адмовілася ад усяго, каб гэты рэжым адмовіўся цалкам ад улады. Але яны не гатовыя былі пайсьці нават на тое, каб ад часткі гэтай улады адмовіцца. І каб адмаўленьнем ад гэтай улады і перадачы гэтай улады грамадзтву, людзям было гарантаванае ўключэньне прадстаўнікоў кандыдатаў у склад выбарчых камісіяў.

Лукашук: А вось як адказаў на гэтае пытаньне сябра Палітрады АГП, экспэрт у выбарчым заканадаўстве Сяргей Альфэр.

Альфэр: Я вылучыў бы дзьве прапановы, якія зьяўляюцца істотнымі, якія не былі ўлічаныя Цэнтральнай камісіяй падчас падрыхтоўкі гэтага законапраекту. Па-першае, гэта падлік галасоў. І БДІПЧ АБСЭ, і экспэртная супольнасьць Рэспублікі Беларусь, і аб’яднаныя дэмакратычныя сілы ў сваіх прапановах сказалі амаль адно і тое: падлік галасоў павінен быць галосным і адкрытым. І той чалавек, які падлічвае, старшыня або іншы сябра камісіі, павінен сказаць, за каго прагаласаваў выбаршчык і пакласьці гэты бюлетэнь у асобны стос. І такім чынам падлік галасоў павінен рабіцца па ўсіх трох відах. Гэта не было ўлічана Цэнтральнай камісіяй, і на сёньняшні дзень галосна старшыня камісіі скажа, колькі чалавек за каго прагаласавалі падчас датэрміновага галасаваньня, падчас галасаваньня на даму і падчас непасрэдна галасаваньня, але ніхто з тых, хто будзе назіраць ні пацьвердзіць, ні аспрэчыць, праўду ён сказаў ці не. І другое, якое выцякае з першага – гэта паўнамоцтвы назіральнікаў. Паўнамоцтвы назіральнікаў не зьмяніліся. І тая невялічкая спроба Цэнтральнай камісіі павялічыць паўнамоцтвы назіральнікаў была павернутая назад пасьля водгуку прэзыдэнта. І на сёньняшні дзень у тых прапановах паўнамоцтвы назіральнікаў засталіся практычна тыя ж, якімі і былі да гэтых прапановаў.

Лукашук: Сяргей, а як у цэлым апазыцыі ацаніла гэтыя зьмены, якія ўжо прынятыя палатай прадстаўнікоў у першым чытаньні?
Сяргей Навумчык

Навумчык: Апазыцыйныя палітыкі лічаць зьмены касмэтычнымі і зробленымі дзеля зьнешняга эфэкту. Эўропа патрабуе зьменаў – вось вам зьмены. Калі ж казаць пра рэальны палітычны эфэкт у інтарэсах апазыцыі, ёсьць мінімум два асноўныя патрабаваньні, якія недасягнутыя. Першы – гэта выбары па партыйных сьпісах. Гэтага дамагаўся яшчэ БНФ ад 1991 году. Можна параўноўваць мажарытарную і прапарцыйную сыстэму, спрачацца пра перавагі той ці другой, але вопыт паказвае – у пераходных грамадзтвах, на стадыі фармаваньня грамадзянскай супольнасьці прапарцыйная сыстэма гарантавана дазваляе партыям выяўляць інтарэсы тых ці іншых групаў на заканадаўчым ўзроўні.

Інакш – сытуацыя выбараў 1995 году, калі БНФ выставіў сваіх кандыдатаў па большасьці акругаў, яны набралі ў суме мільён галасоў выбаршчыкаў – але ніводны прадстаўнік БНФ ня быў абраны, і ў Вярхоўным Савеце 13-га скліканьня інтарэсы гэтага мільёну выбаршчыкаў не былі прадстаўленыя. Канешне, калі б выбары праводзіліся па партыйных сьпісах, дык нават пры мінімальным доступе да СМІ вядучыя апазыцыйныя партыі ў парлямэнце былі б прадстаўленыя. І другое, чаго патрабуе апазыцыя – разуменьня, што выбары – гэта ня толькі працэс апусканьня бюлетэняў у скрыні. Гэта больш шырокае палітычнае паняцьце. І тут важны гэты самы доступ да СМІ ня толькі цягам выбарчай кампаніі, але і напярэдадні.

Лукашук: Лібэралізацыя выбарчага заканадаўства была адным з галоўных пажаданьняў Эўропы. На ваш погляд, у якой ступені тыя зьмены, якія ўжо прынятыя ў першым чытаньні, адпавядаюць пажаданьням, якія былі сфармуляваныя эўрапейскімі інстытуцыямі, у прыватнасьці, АБСЭ? Ці палічыць Эўропа, што Менск выканаў прынамсі адзін пункт тых пажаданьняў, якія яму прад’яўляліся?

Дракахруст: Я не выключаю, што так. Па меншай меры, у Эўропе знойдуцца ўплывовыя людзі, які палічаць зьмены ў выбарчае заканадаўства істотным крокам на шляху лібэралізацыі. Магчыма, гэтыя зьмены і ня надта паўплываюць на працэдуры галасаваньня і на вынікі выбараў. Скажам, выбарчае заканадаўства Расеі і нават Азэрбайджану значна больш лібэральнае, чым беларускае. Але і яно не перашкаджае атрымліваць такія цудоўныя вынікі выбараў, як гэта мела месца на апошніх мясцовых выбарах у Расеі.

Лукашук: У якой ступені пісаныя законы зьяўляюцца неабходнай і дастатковай умовай правядзеньня свабодных і справядлівых выбараў? Ці, можа, справа наагул не ў законах?

Дракахруст: Па вялікім рахунку, ня ў іх. Савецкі выбарчы закон, па якім абіралі дэпутатам Сяргея Навумчыка ў 1990 годзе, быў таксама далёкі ад дэмакратычнага стандарту. Але быў грамадзкі ўздым, было расчараваньне ва ўладзе, страта даверу да яе, якая закранала і самую ўладную вэртыкаль, і тых жа сябраў выбарчых камісіяў. Ну, а зараз у Беларусі сытуацыя крыху іншая. Нядаўна былі апублікаваныя цікавыя вынікі сацыялягічнага апытаньня, паводле якога нават эканамічны крызыс не прывёў да нарастаньня пратэстных настрояў, хутчэй наадварот прывёў да атамізацыі грамадзтва, умацаваньня прынцыпу “кожны за сябе”. Ва ўмовах аўтарытарызму пытаньне свабодных выбараў – не юрыдычнае, а палітычнае. Калі пераважная большасьць грамадзтва ня хоча пераменаў, ніякіх істотных зьменаў у складзе заканадаўчага корпусу не адбудзецца. Так, у тым ліку і ў выніку фальсыфікацыяў. А якую частку грамадзтва гэта будзе турбаваць?

Навумчык: Апазыцыя справядліва кажа пра адсутнасьць доступу да СМІ, пра абмежаваньне агітацыі, фінансавых магчымасьцяў. Але калі параўноўваць з 1990-м годам, выбарамі ў Вярхоўны Савет 12-га скліканьня – тады мы ня мелі і дзясятай долі тых магчымасьцяў, што маюць апазыцыйныя кандыдаты сёньня. Не было ні “Народнай Волі”, ні “Нашай Нівы”, не выходзіла яшчэ “Свабода”. У Віцебск, дзе я абіраўся, даходзіла можа 10 асобнікаў “Навінаў БНФ”. І магчымасьць фальсыфікацыяў у партыйнага камуністычнага апарату была ня меншая чым сёньня. Але ў райкамах і ў гаркамах цудоўна разумелі: калі людзі даведаюцца, што супраць вось гэтага кандыдата рыхтуецца фальсыфікацыя, ці яго паставяць ня ў роўныя ўмовы зь іншымі – гэты райкам разьнясуць на кавалкі. І прыгадайце: калі ў лютым 90-га году людзі прыйшлі да тэлецэнтру на Камуністычнай і запатрабавалі даць эфір лідэрам БНФ – эфір далі, хаця, здавалася б, маглі даць дубінкамі. Настрой у грамадзтве быў менавіта такі. Была прага справядлівасьці, пераменаў і пачуцьцё ўласнай годнасьці, якое не дазваляла зьмірыцца з тым, што цябе падмануць.

Лукашук:
Да апошняга часу самым уплывовай міжнароднай інстытуцыяй, якая ацэньвала ступень справядлівасьці і дэмакратычнасьці выбараў, была АБСЭ і яе Бюро па дэмакратычных інстытутах і выбарах. Іх дзейнасьць была бяльмом у воку аўтарытарных рэжымаў. І вось зараз мы назіраем чарговую атаку на іх: Казахстан, які ў наступным годзе будзе старшыняваць у АБСЭ, прапанаваў зьмяніць фармат арганізацыі, перанесьці акцэнт у яе дзейнасьці з правоў чалавека на эканамічныя пытаньні і пытаньні бясьпекі. Як вы лічыце – ці атрымаецца гэта? Калі так, то, можа, калі чарговыя выбары адбудуцца, ня будзе каму ацэньваць ступень іх дэмакратычнасьці? Праўда, на мясцовыя выбары ў Беларусі міжнародныя назіральнікі не запрашаюцца, але наперадзе – прэзыдэнцкія ў 2011 і парлямэнцкія ў 2012 годзе.

Дракахруст: Ня думаю, што пляны Казахстану ўвасобяцца ў жыцьцё цалкам, нават пры падтрымцы Расеі. Пэўнае скарачэньне актыўнасьці назіраньня з боку АБСЭ магчымае, хаця, скажам, на апошнія і думскія, і прэзыдэнцкія выбары ў той жа Расеі назіральнікаў бюро па дэмакратычных інстытутах АБСЭ проста не запрасілі. У Беларусь, дарэчы, не без праблемаў, але на ўсе і парлямэнцкія, і прэзыдэнцкія выбары ўсё ж запрашалі.

Але, па-першае, ёсьць і іншае назіраньне, у тым ліку і з боку пасольстваў, акрэдытаваных у той ці іншай краіне. Па-другое, трэба разумець, што палітычнае рашэньне аб стаўленьні да тых ці іншых інстытутаў той ці іншай дзяржавы замежныя дзяржавы прымаюць на падставе ўласных меркаваньняў, а ня толькі на падставе справаздачаў назіральнікаў, што яскрава было бачна летась пасьля надзвычай спэцыфічных парлямэнцкіх выбараў у Беларусі. Мяркую, што гэтак жа будзе і надалей.

Лукашук: Зараз паміж апазыцыйнымі арганізацыямі назіраецца “вайна запрашэньняў”. БНФ ад імя Незалежніцкага блёку запрашае АГП ў адзіны сьпіс кандыдатаў на мясцовыя выбары, АГП адказвае – не, лепш вы да нас, да Аб’яднаных дэмакратычных сілаў. На ваш погляд, ці ўсё ж будзе ў дэмакратычных сілаў адзіны сьпіс кандыдатаў на мясцовыя выбары, якія адбудуцца ўвесну наступнага году?

Дракахруст:
Мне здаецца, што не, прынамсі, на агульнанацыянальным узроўні. Надта вялікія супярэчнасьці паміж двума блёкамі. Але на рэгіянальным узроўні кааліцыі цалкам магчымыя.

Навумчык: Па-мойму, апазыцыі ў яе цяперашнім стане лягчэй аб’яднацца вакол ідэі байкоту (як, дарэчы, было ў 2000-м годзе), чым пры складаньні адзінага сьпісу. Такога сьпісу ня будзе. Магу выказаць прагноз і адносна колькасьці мандатаў апазыцыі на мясцовых выбарах. З тысячаў мандатаў сельскіх, раённых, абласных саветаў – апазыцыя атрымае, у лепшым выпадку, дваццаць пяць дэпутацкіх мандатаў. Мала? Абсалютна дастаткова для ўлады, каб скласьці прадстаўнічую дэлегацыю, нават дзьве, і прывезьці ў Брусэль як сымбаль дэмакратычных пераменаў.
Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG