Лінкі ўнівэрсальнага доступу

“Рэжым баіцца нізавога беларускага актывізму”


Удзельнікі "мазгавога штурму" ў Варшаве разглядалі праблему бацькоў і дзяцей у беларускай палітыцы.


“Зьмена пакаленьняў, альбо беларускія адрозьненьні ў мэтах, каштоўнасьцях і стратэгіі” – тэма канфэрэнцыі, наладжанай у Варшаве Інстытутам грамадзкай прасторы публічнай палітыкі вышэйшай школы імя Лазарскага, а таксама Беларускім інстытутам стратэгічных дасьледаваньняў і часопісам "Архэ".

Ці зьяўляецца беларуская моладзь баромэтрам і маторам пераменаў? Якія зьмены адбываюцца ў беларускім грамадзтве, хто і што можа прысьпешыць іх? Над гэтымі праблемамі разважаюць некалькі дзясяткаў дасьледчыкаў і грамадзкіх дзеячоў з розных краінаў сьвету.

Сёньня ўдзельнікі "мазгавога штурму" разглядалі праблему бацькоў і дзяцей у розных вымярэньнях: зьмена пакаленьняў у апазыцыі, у адміністрацыйнай сыстэме, у эміграцыі.

Беларускія палітыкі, якія вядуць дыскусію разам з дасьледчыкамі – ня толькі ўдзельнікі, але і аб'екты абмеркаваньня. Зь іх дзеяньняў робяцца высновы наконт таго, куды ж ідзе беларускае грамадзтва.

Канфэрэнцыю адкрыла прывітальнымі словамі Івонка Сурвіла, старшыня Рады БНР, і Зьбігнеў Лясоцік, дэкан факультэту права Вышэйшай школы гандлю імя Лазарскага.

Адзін з арганізатараў канфэрэнцыі – дырэктар Беларускага інстытуту стратэгічных дасьледаваньняў Віталь Сіліцкі.

-Які плён можа даць такая канфэрэнцыя?


Сіліцкі: “Вельмі добры плён яна можа даць таму, для каго пытаньні, узьнятыя на канфэрэнцыі, не зьяўляюцца пустым словам, для тых, хто сапраўды спрабуе разумець сацыяльна-палітычны, мабілізацыйны патэнцыл моладзі, з аднаго боку. Зь іншага боку – для тых, хто імкнецца зразумець саму лёгіку сацыяльных працэсаў, сацыяльнай дынамікі, якая адбываецца ў Беларусі. Гэтая лёгіка не зусім упісваецца ў нашыя традыцыйныя ўяўленьні пра "крывавы рэжым", пра тое, што моладзь – гэта галоўная сіла і надзея апазыцыі, і пра тое, што зьяўленьне нейкага маладога пакаленьня проста перафарматуе ўсю палітычную барацьбу і прывядзе да нейкай сьветлай будучыні”.

-Як бы Вы пракамэнтавалі сытуацыю з салігорскім школьнікам Іванам Шылам у кантэксьце канфэрэнцыі? Учора яму не далі здаць апошні экзамэн і выключылі са школы. Ваш погляд на гэтую сытуацыю?

Сіліцкі: “Гэта адна з тэндэнцыяў нашага часу. Мы сёньня размаўлялі пра тое, што можа даць, і што можа адняць у чалавека апазыцыя. і што можа даць і адняць улада. Гэта адна з тактык ангажаваньня моладзі – стварэньне невыносных варункаў для тых, хто ня згодны. І таму ствараецца неверагодны прэцэдэнт, калі чалавека пачынаюць "зарубаць" на жыцьцёвым шляху на такім вось раньнім этапе”.

-Тая праблема, у якую ён патрапіў – гэта віна апазыцыі альбо ўладаў? Апазыцыю часта абвінавачваюць, што яна ўцягвае ў палітыку залішне маладых людзей, якія не ўсьведамляюць магчымых наступстваў свайго кроку ва ўмовах сучаснай Беларусі...

Сіліцкі: “Ведаеце, мне было 15 год, калі я бегаў на першыя БНФ-аўскія мітынгі, і я цудоўна ўсьведамляў, што я раблю”.

Яшчэ адзін з арганізатараў сёньняшняй канфэрэнцыі – рэдактар часопісу "Архэ" Валер Булгакаў.

-Валер, Вы сёньня вялі сэкцыю канфэрэнцыі, якая называлася: "Зьмена пакаленьняў – рухавік ці тормаз пераменаў?" Дык вось па выніках абмеркаваньня як – тормаз ці рухавік, і на якія ўвогуле асноўныя вузлавыя пункты сёньняшняй дыскусіі вы зьвярнулі ўвагу?

Булгакаў
: “Гэта такое пытаньне, на якое немагчыма даць адназначнага адказу. Відаць, і тормаз, і рухавік. Тормаз – у тым выпадку, калі зьмены як такой не адбываецца. Сёньня на нашай панэлі былі агучаныя сацыялягічныя зьвесткі, згодна зь якімі ў пэўных сілах цэнтрысцкай і левай арыентацыі зьмены палітычнай партыйнай эліты практычна не адбываецца, сярэдні ўзрост функцыянэраў Партыі камуністаў беларускай – каля 56 гадоў. На мой погляд, гэтая дынаміка блізкая да савецкага часу.

А што датычыць пазытыўнага досьведу, то былі агучаныя зьвесткі, якія датычаць БНФ – там гэты сярэдні ўзрост складае каля 40-42 гадоў.

Насуперак традыцыйным уяўленьням пра закасьнелы лукашэнкаўскі рэжым, у пэўных абсягах дзяржаўнай машыны дазваляе яго прыхільнікам рабіць імклівую кар'еру. Напрыклад, сярэдні ўзрост беларускіх судзьдзяў вышэйшага зьвяна значна меншы, чым іхных калегаў з захаду, з Эўропы”.

-Як бы Вы пракамэнтавалі сытуацыю з Іванам Шылам? У знак пратэсту звольнілася дырэктарка школы, якую прымусілі ня выдаць яму атэстат... Ваш погляд на гэтую сытуацыю?

Булгакаў: “Гэта і прыкра, і добра. Прыкра – бо паказвае ступень адміністрацыйнага беззаконьня і ўмяшаньня ўладаў у працэс навучаньня. З другога боку, гэта дае магчымасьць для моцных людзей, – а я перакананы, што Іван Шыла, якога я ведаю асабіста, моцны чалавек, – прадэманстраваць вернасьць прынцыпам і ня ўпасьці духам.

Нічога крытычнага ў такой сытуацыі няма. Гэта чалавек, якому супольнасьць як у краіне, так і за яе межамі ня дасьць прапасьці, я ў гэтым перакананы, ён атрымае нават вышэйшую адукацыю. Але натуральна, што зараз яго чакаюць ня лепшыя дні...

Тое, што здарылася – ні ў якім разе не перамога лукашэнкаўскай машыны. Гэта нейкая дэманстрацыя страху, таго, што лукашэнкаўскі рэжым баіцца нізавога беларускага актывізму, людзей, для якіх важныя нацыянальныя вартасьці, якія жывуць не ў сталіцы, а ў рэгіянальных цэнтрах”.

-Які эфэкт мог бы мець учынак дырэктаркі школы?

Булгакаў: “Гэта праява высокай грамадзянскай пазыцыі, чалавечай мужнасьці. Я ганаруся такімі людзьмі – гэтая жанчына ахвяруе сваім лёсам, магчыма, кар'ерай, каб выявіць сваю грамадзянскую пазыцыю. Гэтага чалавека трэба ўсяляк падтрымаць”.
Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG