Хто зь дзеячоў незалежнай Беларусі сустракаўся з прэзыдэнтамі ЗША і пра што размаўлялі

Сьцягі ля Капітолія на інаўгурацыі Джо Байдэна, студзень 2021

Некаторыя СМІ адзначаюць, што «Ціханоўская стала першым палітыкам зь Беларусі ад моманту здабыцьця незалежнасьці ў 1991 годзе, якога прыняў у Белым Доме амэрыканскі лідэр». Аднак гэта ня так. Узгадалі, хто яшчэ зь беларускіх палітыкаў сустракаўся з прэзыдэнтамі ЗША.
ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: «Гэта была ініцыятыва прэзыдэнта Байдэна. Мы прыехалі не па фатаздымкі». Інтэрвію са Сьвятланай Ціханоўскай

Ліпень 1993

ЗША з афіцыйным візытам 21–23 ліпеня 1993 году наведаў старшыня Вярхоўнага Савету Беларусі Станіслаў Шушкевіч (пісьмовае запрашэньне на імя Шушкевіча перадаў амэрыканскі бок).

Шушкевіч меў аўдыенцыю ў прэзыдэнта Біла Клінтана і сьпікера Палаты прадстаўнікоў Кангрэсу Тома Фолі, у выніку чаго была падпісана Сумесная дэклярацыя аб адносінах паміж Злучанымі Штатамі Амэрыкі і Рэспублікай Беларусь. У гэтым дакумэнце ЗША падтрымлівалі незалежнасьць Беларусі і яе намаганьні па стварэньні справядлівага і стабільнага грамадзтва, у якім гарантуюцца асноўныя свабоды для ўсіх народаў, абяцалі пашырыць гандлёвыя кантакты з Рэспублікай Беларусь на прынцыпах эканамічнай свабоды, спрыяць ёй у правядзеньні эканамічных рэформаў і пераадоленьні наступстваў Чарнобыльскай катастрофы, умацаваць адносіны ў галіне навукі, энэргетыкі, культуры, мастацтва, адукацыі, права, турызму, абмену студэнтамі і інш.

ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Станіслаў Шушкевіч: Мяне ахоўвалі 6 чалавек, а Лукашэнку — 2 тысячы

Студзень 1994

15 студзеня 1994 году ў Беларусь зь візытам у адказ прыяжджае Біл Клінтан — 42-ы прэзыдэнт ЗША. За 6 гадзін, праведзеных у Беларусі, Клінтан пасьпеў падпісаць дамову аб узаемнай абароне інвэстыцый, ускласьці вянок да манумэнта Перамогі, пагутарыць з моладзьдзю ў Акадэміі навук і ўсталяваць мэмарыяльную лаву ў Курапатах.

Клінтан правёў асобныя сустрэчы са старшынём Вярхоўнага Савету Станіславам Шушкевічам, старшынём ураду Вячаславам Кебічам і старшынём БНФ Зянонам Пазьняком.

ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Дублёр Клінтана, ліст з КДБ, вэтэраны з навушнікамі — малавядомыя дэталі візыту прэзыдэнта ЗША ў Беларусь

Чэрвень 2007

6 чэрвеня ў Празе завяршылася міжнародная канфэрэнцыя «Дэмакратыя і бясьпека». На канфэрэнцыі быў прыняты так званы «Праскі дакумэнт», галоўная мэта якога — усебаковы ціск на аўтарытарныя рэжымы, каб прымусіць іх паважаць правы чалавека і праводзіць у сваіх краінах дэмакратычныя рэформы.

У склад беларускай дэлегацыі ўваходзілі Аляксандар Мілінкевіч, Ірына Красоўская і Вольга Казуліна. Яны сустрэліся ў тым ліку з прэзыдэнтам ЗША Джорджам Бушам-малодшым.

Вольга Казуліна, дачка зьняволенага на той час былога кандыдата ў прэзыдэнты Аляксандра Казуліна, дзялілася ўражаньнямі: «Асабістая сустрэча з Джорджам Бушам была таксама вельмі цёплай і кранальнай. Калі я прадставілася, назваўшы прозьвішча Казуліна, ён адразу ж сказаў: „О! Беларусь!“. Ужо зь першага слова было зразумела, што прэзыдэнт ЗША нездарма згадаў Беларусь у сваім дакладзе ў першую чаргу і ведае пра Аляксандра Казуліна не па чутках.

ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Джордж Буш падтрымлівае Аляксандра Казуліна

Ён спытаўся, як там тата, як ён сябе адчувае, як яго здароўе. Пацікавіўся ягоным узростам і быў зьдзіўлены, што Казуліну ўсяго пяцьдзясят адзін! Яшчэ ўсё наперадзе! Турбуецца пра маму, якая, напэўна, хвалюецца. Перадаў Аляксандру Казуліну сваю падтрымку і словы, што вельмі хутка ўсё ўлагодзіцца. Хай ён трымаецца!

Я, у сваю чаргу, падзякавала яму за тое, што ён не забываецца пра Беларусь, таму што падтрымка Амэрыкі вельмі важная для беларускага народу».

Сьнежань 2007

Ад 3 па 7 сьнежня 2007 году прайшоў візыт дэлегацыі беларускай апазыцыі ў ЗША. Дэлегацыю ўзначальваў Аляксандар Мілінкевіч, а ў яе склад уваходзілі старшыня Абʼяднанай грамадзянскай партыі Анатоль Лябедзька, тагачасны моладзевы лідэр Павал Севярынец, старшыня Партыі камуністаў Беларускай Сяргей Калякін, намесьнік старшыні Беларускай сацыял-дэмакратычнай партыі (Грамада) Анатоль Ляўковіч, адзін зь лідэраў «Маладога Фронту» Зьміцер Хведарук ды былая палітзьняволеная Эніра Браніцкая.

ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Кангрэсмэны ЗША гаварылі пра пераемнасьць палітыкі

Сустрэчу арганізавала Хэльсынская камісія — камісія Кангрэсу ЗША па бясьпецы й супрацоўніцтве ў Эўропе. Яна вядзе маніторынг выкананьня ўмоваў Хэльсынскага пагадненьня 1975 году, выконваць якія абавязаліся краіны-сябры АБСЭ. Цягам тыдня чальцы беларускай дэлегацыі сустракаліся з амэрыканскімі палітыкамі й кангрэсмэнамі. Таксама адбылася сустрэча з прэзыдэнтам Джорджам Бушам, — расказваў тады Польскаму радыё чалец дэлегацыі Анатоль Лябедзька:

«Кангрэсмэн мае права на 5-хвілінную сустрэчу з прэзыдэнтам, міністар замежных спраў — на 15 хвілін. Для нас была заплянаваная сустрэча, якая павінна была доўжыцца 40 хвілін, а доўжылася гадзіну. Гэта значыць, што мы таксама былі цікавыя для прэзыдэнта Буша. Акрамя сытуацыі ў Беларусі, мы закраналі пытаньні неабходнасьці каардынацыі дзеяньняў Вашынгтону й Брусэлю адносна беларускага пытаньня. Мы лічым, што яно застаецца вельмі важным і актуальным. Закранаўся й расейскі фактар. Мы непасрэдна зьвярталіся і да прэзыдэнта Буша, і да Кандалізы Райс, каб яны падчас афіцыйных перамоваў з расейскім урадам закраналі пытаньне аб палітычных вязьнях у Беларусі».

ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Кандыдаты, пратэсты, вынікі. Як у Беларусі праходзілі прэзыдэнцкія выбары: 1994—2015

Паводле Анатоля Ляўковіча, асноўным пытаньнем, якое ўздымалася падчас сустрэчы з прэзыдэнтам Бушам, было вызваленьне беларускіх палітрэпрэсаваных:

«Я асабіста расказаў Бушу пра справу й папрасіў яго, каб ён непасрэдна з кабінэта патэлефанаваў прэзыдэнту Пуціну й расказаў яму аб праблеме з экс-кандыдатам на пасаду прэзыдэнта Беларусі Аляксандрам Казуліным. Прэзыдэнт Буш адказаў, што ён памятае Казуліна, што ў яго былі зь ім сустрэчы, што ён таксама сустракаўся з дачкой Казуліна, і што справа Казуліна яшчэ ня раз будзе ўздымацца. Гэта была адна з самых істотных праблемаў.

А ў прынцыпе мы абазначылі тры вэктары дапамогі па ўсталяваньні дэмакратыі ў Беларусі. Гэта праблема інфармацыйнага забесьпячэньня й падтрымкі незалежных СМІ, гэта праблема палітвязьняў і праблема падтрымкі грамадзянскай супольнасьці ў Беларусі».

Верасень 2008

У верасьні 2008 году, ужо вызваліўшыся з турмы, былы кандыдат на прэзыдэнта і палітвязень Аляксандар Казулін быў запрошаны на прыём у Нью-Ёрку, які ў гонар крытыкаў урадаў краін-чальцоў ААН ладзілі Лора і Джордж Буш.

ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Прэзыдэнт Буш прыме сёньня Аляксандра Казуліна

Сьнежань 2008

Беларускія блогеры — журналіст Аляксандар Класкоўскі і актывістка апазыцыі Вольга Казуліна — сустрэліся з прэзыдэнтам ЗША Джорджам Бушам — незадоўга да таго, як ён пакінуў Белы дом і саступіў месца Бараку Абаму.

Вольга Казуліна расказвала тады Свабодзе: «Гэта быў круглы стол, дзе бралі ўдзел чатыры блогеры з розных краінаў, а таксама мы з Аляксандрам, і мы размаўлялі на працягу гадзіны. Размаўлялі ня толькі пра СМІ, але і пра палітыку ЗША ў адносінах да Беларусі. Я падзякавала Бушу за тое, што ў яго была прынцыповая пазыцыя да Беларусі, бо толькі санкцыі ЗША нам дапамаглі вызваліць палітычных вязьняў, і майго бацьку ў тым ліку. Я выказала спадзяваньне, што Барак Абама будзе гэткім жа прынцыповым у дачыненьні да Беларусі, як і Джордж Буш».

ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: “Буш не наліваў нам віскі...”

Верасень 2015

Аляксандар Лукашэнка, які прыехаў у ЗША на Генэральную асамблею ААН, наведаў прыём, арганізаваны для гасьцей Асамблеі прэзыдэнтам ЗША Баракам Абамам. Там яны з сынам Мікалаем сфатаграфаваліся з прэзыдэнцкай сям'ёй.

ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: «Найвышэйшая форма прызнаньня»: заходнія СМІ пра сустрэчу Ціханоўскай з Байдэнам