Аляксандар Лукашэнка не шкадуе рэвэрансаў у бок «лепшай паловы чалавецтва». Пра жанчын ён гаворыць з царкоўнага амбону і на ведамасных нарадах; прыгажуні мадэльнай зьнешнасьці суправаджаюць яго на хакейных матчах і ў перамовах на найвышэйшым узроўні. Пры тым, што з жонкай Галінай Радзівонаўнай сам даўно не жыве, а імя «мамы Колі» шырокай грамадзкасьці не паведамляецца.
Свабода сабрала 10 яскравых выказваньняў Лукашэнкі пра «жэншчын» і іхнае месца ў палітыцы, сям’і, спорце.
Пераўвасабленьне Качанавай: «Здымай штаны і танцуй»
Рэспубліканскі навагодні баль для моладзі ў Палацы Незалежнасьці. У цэнтры — Аляксандар Лукашэнка і міс Беларусь-2018 Марыя Васілевіч, Сяргей Румас — у першай пары на заднім пляне, Натальля Качанава — у апошняй пары
Падчас нядаўняй «вялікай размовы» Аляксандар Лукашэнка «зачапіўся» за кіраўніцу сваёй адміністрацыі Натальлю Качанаву, згадаўшы пра навагодні баль: нагода ўзьнікла пры абмеркаваньні рознапалярных сьвяткаваньняў — 9 траўня, абвяшчэньне незалежнасьці БНР ды іншых датаў.
«Так, кажу, жанчыны: здымайце гэтыя свае штаны дзелавыя. Надзявайце доўгія сукенкі — і пойдзеце на балі танчыць. Качанава кажа: „Госпадзе, ды я ніколі тых сукенак не насіла! І з кім буду танчыць?“ — „З Румасам будзеш“. Гэта было маё жорсткае рашэньне. Ну і яны пачалі практыкавацца.
Потым думаю: чаго з Румасам? Натальля Іванаўна сымпатычная, худзенькая, у адрозьненьне ад многіх нашых жанчын-чыноўніц. Хай танчыць з вайсковым чалавекам, а Румас — з сымпатычнай дзяўчынай. Усе адразу трымцелі, не хацелі, а пасьля балю атрымліваю інфармацыю: вось малайчына Лукашэнка, прымусіў нас быць жанчынамі, хоць сукенкі да падлогі надзелі. І я хачу, каб гэта стала традыцыяй нашай краіны...»
Прэзыдэнцкі аблом Караткевіч: «Чалавек у спадніцы не пацягне»
Тацяна Караткевіч падчас галасаваньня на прэзыдэнцкіх выбарах 2015 году
Аляксандар Лукашэнка хоць і вітае прысутнасьць жанчын ва ўладзе, але лічыць, што прэзыдэнцкая ноша не для іх. Незадоўга да прэзыдэнцкіх выбараў 2015 году публічна выказаўся пра ўдзел у кампаніі Тацяны Караткевіч — першага і пакуль апошняга ў Беларусі «чалавека ў спадніцы», хто асьмеліўся замахнуцца на найвышэйшую пасаду.
«Прэзыдэнцкае крэсла прадстаўніцы слабога полу я б не саступіў — хоць і лічу жанчыну вялікім тварэньнем прыроды, непераўзыдзеным. Па-першае, гэта не жаночая, цяжкая справа. Па-другое, у мяне яшчэ і паўнамоцтвы Вярхоўнага галоўнакамандуючага. Ну як жанчына пройдзе перад строем, на вучэньнях? Зараз жанчыны таксама штаны носяць, але гэта ня тое. Напэўна, у Эўразьвязе функцыі прэзыдэнта можа выконваць і жанчына. Хаця...
Паўтаруся, прэзыдэнт у нашай краіне займаецца шмат якімі пытаньнямі — ад бясьпекі да эканомікі. Іх чалавек у спадніцы пакуль што, напэўна, ня зможа вырашаць. А калі і зможа, то наша грамадзтва да гэтага яшчэ не падрыхтаванае».
Кантраляваныя парлямэнтаркі: «Ніколі не дакрануцца да гарачага»
Ілюстрацыйнае фота. Паседжаньне Палаты прадстаўнікоў, красавік 2018 году
У той жа час Аляксандар Лукашэнка ня мае нічога супраць кантраляванай прысутнасьці «слабога полу» ва ўладзе. Напрыклад, траціна цяперашняга складу Палаты прадстаўнікоў — «прэкрасныя жэншчыны», як некалі ён пажадаў: 38 са 110 парлямэнтароў.
«Мужыкі ўжо не задаволены, што траціна месцаў у парлямэнце занялі жанчыны. Зразумела, калі пусьціць на самацёк, жанчыны ня змогуць на роўных спаборнічаць з мужчынамі. Справа ня ў тым, што яны дурнейшыя ці недальнабачнейшыя за нас, а таму што дадаткова палову свайго часу аддаюць нам: хто на кухні, хто зь дзецьмі, хто яшчэ зь нечым.
Але ніхто ня можа папракнуць уладу ў тым, што яна не падтрымлівае жанчын. Я заўсёды казаў: жанчына па сваёй сутнасьці больш стабільны чалавек. Яна ніколі не дакранецца да „гарачага“, ня пойдзе на ўгоду з сумленьнем, да чаго мы, мужыкі, заўсёды гатовыя».
Абдзеленыя лесьбіянкі: «Гэта наша віна, драных мужыкоў»
Аляксандар Лукашэнка, архіўнае фота
Кіраўнік Беларусі — пасьлядоўны прапагандыст традыцыйных сэксуальных стасункаў. На яго перакананьне, толькі мужчыны вінаватыя ў тым, што існуюць аднаполыя сувязі. Шырокую вядомасьць набыло ягонае выказваньне, што лепш быць дыктатарам, чым нетрадыцыйным (арыгінал у расейскім варыянце — «голубым»).
«Калі „жанчына — жанчына“, то гэта наша, драных мужыкоў, віна, што жанчына сёньня другой жанчыне замяніла мужчыну. Толькі наша, я шчыра шкадую. Мы недзеяздольнымі аказаліся для некаторых жанчын. Тое, што яны ў нас павінны былі знайсьці, пачалі шукаць у жанчыне. Таму я з жалем успрымаю гэтае лесьбіянства. Дрэнна, але не асуджаю.
А вось што тычыцца мужыкоў, адразу кажу — сьвят-сьвят. Гэта за межамі майго разуменьня. Я калі гэта і ўспрымаю, то крайне нэгатыўна, лічу гэта ненармальным. Стасункі мужчыны і жанчыны імкнуцца да адной мэты — стварэньне сям’і і нараджэньне дзяцей. А тут што, чаму тады няма дзяцей? І калі жанчынам лесьбіянства яшчэ дарую, то „галубізну“ мужыкам — ніколі».
Настаўнік маладых: «Вы ўсе ўмантаваныя ў вялікую палітыку»
Аляксандар Лукашэнка і Дар'я Домрачава падчас суботніка, 2014 год
На асаблівым рахунку ў Аляксандра Лукашэнкі беларускія спартоўкі. І ня дзіва — ён жа яшчэ і прэзыдэнт Нацыянальнага алімпійскага камітэту, і капітан прэзыдэнцкай хакейнай каманды. Ахвотна кантактуе з прыгажунямі-чэмпіёнкамі, называючы іх элемэнтамі, «умантаванымі ў вялікую палітыку». І не бянтэжыцца, калі фантазіі не заўсёды адпавядаюць фактам.
«На спартоўцаў аказваецца магутны ціск, бо вы ўсе на віду. Але і Дашцы (Домрачавай. — РС), і Віцы (Азаранцы. — РС) кажу: вы ня вечныя. Жыцьцё спартоўца кароткае, нават карацейшае, чым у прэзыдэнтаў. І калі, дасягнуўшы такой вышыні, трапляеце пад крытыку — ну што ж, трывайце. На вас ціснуць не таму, што вы дрэнныя. А таму, што вашы перамогі — гэта больш, чым палітыка. Разумееце, наколькі вы ўмантаваныя ў палітыку?
...Домрачава, калі была яшчэ маленечкая, пачынала тут. Ёсьць нават фатаздымкі. Я яе вучыў бегаць і казаў: «Ты будзеш вялікай, калі зробіш гэта, гэта і гэта. І яна зрабіла... (ня факт: Дар’я Домрачава пачала займацца біятлёнам у Расеі, куды пераехалі яе бацькі. У Беларусь вярнулася ў 17-гадовым узросьце. — РС)».
З кантэксту: «Бабла мала, „мэрсэдэсаў“ няма, „цёлкі“ на заднім...»
Дзіўныя нататкі аднаго з удзельнікаў «спартовай нарады» Лукашэнкі
Здараецца, Лукашэнка апускаецца да жаргоннай лексыкі, за што постфактум нават даводзіцца прасіць прабачэньня — як зь нядаўнім паседжаньнем Нацыянальнага алімпійскага камітэту, дзе відэакамэра выхапіла канспэкт чыноўніка, калі той старанна занатоўваў загадкавых «цёлак».
«Вырвалі з кантэксту, што я там пра нейкіх „цёлак“ гаварыў, некаторыя нават кароў намалявалі ў Расеі. Занепакоіліся, бедныя, маёй фразай. А гэта проста такое мысьленьне нашых спартоўцаў.
У іх адна размова, я амаль даслоўна прывёў: бабло, „мэрсэдэсы“ і ззаду „цёлкі“. Прабачце, жанчыны, што я так паўтарыў, проста да слова прыйшлося. Але нічога не прыдумана. Давайце вынік, працуйце — ідзіце бегайце з клюшкай ці зь мячом. Вось да чаго гэта было. А тут атрымалася, што я ледзь не задачу такую паставіў перад нашымі спартоўцамі — каб „зь цёлкамі“ на заднім сядзеньні».
«Ахламоны» і слабы пол: «Прыцягнецца выпіўшы, ногі закруціць»
Аляксандар Лукашэнка, архіўнае фота
Часьцяком Лукашэнка дакарае мужчын, якія паводзяць сябе з жанчынамі як «ахламоны». Пры такім «тыле» лепш быць маці-адзіночкай, чым яшчэ п’яніцу ўтрымліваць, лічыць ён.
«То сьпіўся, то сядзіць курыць на бальконе, то тэлевізар глядзіць ці газэту чытае — замест таго, каб зь дзіцем выйсьці пазаймацца, пабегаць. У нас жа маці — гэта нявольніца! Прыходзіць з працы — трэба накарміць і дзяцей, і гэты ахламон зараз прыцягнецца, яшчэ і выпіўшы, з цыгарэтай, і яго ж трэба абслужыць.
І вось яна ля пліты стаіць дзьве-тры гадзіны, у той час як ён закруціў ногі і валяецца на канапе... Трэба ўзяць працэс выхаваньня таксама і на сябе, а ня скідваць усё на жанчыну. Мы больш вольныя і, дарэчы, там, дзе мужыкі гэтым займаюцца, растуць нармальныя дзеці».
Даяркі і цывілізацыя: «Увечары памыцца — і ў ложак да мужыка»
Ілюстрацыйнае фота. Карова, якую падарылі Лукашэнку, калі ён наведаў фэрму сельгаспрадпрыемства «Савушкіна» ў Маларыцкім раёне на Берасьцейшчыне, 2016 год
Беларускі кіраўнік падкрэсьлівае сваё сялянскае паходжаньне, але некаторыя высновы з гэтага як мінімум нечаканыя. У прыватнасьці, расказаў, якім павінен быць аграгарадок з гледзішча «маладой даяркі».
«У сельскую гаспадарку мы ўкінулі 45 мільярдаў даляраў. Паўсюль пабудавалі аграгарадкі — я так прапанаваў іх называць, каб не было абразьлівага „калгасьнік“. Каб псыхалягічна вывесьці з гэтага. Мне таксама ва ўнівэрсытэце казалі: „Эй ты, дзярэўня!“. Цяпер я такога комплексу ня маю, але тады было некамфортна.
Дык вось трэба, урэшце, ісьці да таго, каб у аграгарадку была хоць бы ўвечары цёплая вада. Каб даярка ці сьвінарка, адпрацаваўшы на фэрме, маладая дзяўчына ці жанчына, магла прыйсьці пасьля работы дадому і ў ложак да мужыка лажылася памытай».
Вайскоўцы ў спадніцах: «Армія абавязковая для ўсіх»
Ілюстрацыйнае фота. Аляксандар Лукашэнка на ўрачыстым пастраеньні асабовага складу Берасьцейскай памежнай групы. Чэрвень 2018 году
Як Вярхоўны галоўнакамандуючы Лукашэнка выступае за тое, каб колькасьць жанчын у вайсковай галіне з году ў год павялічвалася. Выглядае, што пераважна для прыгажосьці.
«Усе нашыя жанчыны ў пэўным сэнсе вайсковыя. Ня толькі хто цяпер змагаецца ва Ўзброеных сілах, а і тыя, хто знаходзіцца ў тыле мужыкоў, няўжо яны не вайсковыя? І нават далікатныя дзяўчаты, якія прыносяць чарговую перамогу ў спорце — яны таксама вайскоўцы. Таму і ў парадах удзельнічаць павінны. Толькі туфляў не губляйце, прывязвайце мацней да ног.
Я наогул лічу, што армія — гэта для ўсіх. І для мужыкоў, і для дзяўчат. Дарэчы, у нас парадку 80% навабранцаў маюць адтэрміноўку ад службы — то вучобы, то сям’я, то яшчэ нешта. Мяне ня толькі як прэзыдэнта, а і як мужыка гэта абурае. Абсалютна не нармальна, бо мы выміраем як кляса, як мужчыны. Ну якой жанчыне патрэбен мужык, які не служыў?»
Пра маці Кацярыну Трафімаўну: «Любіла і рабіла для мяне ўсё»
Старонка з дакумэнтальнай кнігі Міколы Жыгоцкага «Аляксандар Лукашэнка. Жыцьцё і дзейнасьць». Адзіны афіцыйны фатаздымак Кацярыны Трафімаўны Лукашэнкі, маці Аляксандра Лукашэнкі.
За чвэрць стагодзьдзя ва ўладзе Аляксандар Лукашэнка рэдка згадваў пра сваё жаночае атачэньне. Вядома, што ягоная жонка Галіна Радзівонаўна адмовілася ехаць за ім сьледам і засталася ў Шклове; пра маці малодшага сына Мікалая зьвесткі не афішуюцца; сваю ўласную — Кацярыну Трафімаўну, якой ня стала ў 2015-м, — публічна згадваў некалькі разоў.
«Я пастаянна няньчыўся са сваімі дзецьмі, бо вырас адзін з маці. І не таму, што мне мала было ласкі ці пяшчоты ў свой час, як некаторыя гавораць („не было каму яго прылашчыць, таму кампэнсуе на малым сыне“). Поўнае глупства. Я ў маці быў адзін, старэйшае дзіця ў яе памерла. Яна мяне любіла і рабіла для мяне ўсё.
Проста было не да пяшчоты: калі жывеш у вёсцы і няма бацькі, трэба і накасіць, і ўбраць, і прывезьці. Маці прыходзіла з працы, я ўжо мусіў прыгатаваць вячэру — па-свойску, па-вясковаму, без вынаходак. Ну а як захварэе, даводзілася ўсё рабіць. Склаліся пэўныя адносіны. Але ў душы яна мяне ня меней любіла, чым я люблю сваіх дзяцей. Вось гэта адкуль...»