На адкрыцьці Міжнароднага Кангрэсу дасьледнікаў Беларусі з прывітальным словам выступіў новы амбасадар Літвы ў Беларусі Лінас Лінкявічус. У кулюарах Кангрэсу ён падзяліўся з Радыё Свабода ўражаньнямі ад пачатку сваёй працы на новым месцы.
РС: Спадар амбасадар, пачатак вашай працы ў Беларусі прыпаў на «няўдалы» час — беларуска-літоўскія дачыненьні азмрочаны «справай Бяляцкага», нядаўнімі выбарамі, якія вельмі рэзка ацанілі эўрапейскія краіны. У параўнаньні з папярэднім пэрыядам — ці будзеце вы практыкаваць нейкія новыя падыходы ў двухбаковых дачыненьнях?
Лінкявічус: Ну, пакуль яшчэ рана пра гэта гаварыць, я ў Менску толькі два месяцы. Я ня буду спасылацца на час — удалы ён ці не, бо нешта гарачае можа адбыцца заўсёды. Нешта адбылося ў мінулым, нешта — сёньня, а нешта можа адбывацца і ў будучыні, проста трэба да гэтага быць гатовым.
Я думаю, што мая задача як амбасадара, усёй нашай амбасады — гэта ўсё ж кантакты. Тут можна шмат разважаць, ёсьць розныя падыходы, канцэпцыі. Адна зь іх — зачыніць усе шлюзы і ізаляваць такім чынам Беларусь, паспрабаваць яе «пакараць». Але ўсё ж вельмі важна захаваць кантакты, дыялёг, адкрыць грамадзтва, каб больш беларусаў езьдзіла за мяжу, у Эўропу, каб яны бачылі іншае жыцьцё, каб самі маглі параўноўваць і рабіць высновы. Мы ня можам навязваць свае парадкі, сваё мысьленьне, і ня будзем гэтага рабіць. А вось расказваць, дыскутаваць, параўноўваць — так чалавек мяняецца, так зьяўляецца прагрэс.
Можа гэта гучыць абстрактна, але я бачу ў гэтым вялікую практычную мэту. Калі вам здаецца, што гэта новы падыход — давайце лічыць, што гэта так.
РС: Вось летась, калі Аляксандар Лукашэнка абразіў спадара Барозу, была рэакцыя Эўракамісіі ў сэнсе, што «мы не камэнтуем заявы прыватных грамадзянаў», а вось вы гэтаму прыватнаму грамадзяніну будзеце ўручаць даверчыя лісты...
Лінкявічус: Так, бо ён — прэзыдэнт.
РС: Але ж было сказана «прыватны грамадзянін»...
Лінкявічус: Ня ведаю хто там што сказаў, але я знаходжуся ў краіне, паважаю законы гэтай краіны. За парадак у гэтай краіне і за яе законы адказваюць грамадзяне гэтай краіны, я не магу ў гэты парадак увязвацца. Я мушу тут ісьці прававым шляхам... Ня думаю, што мы павінны паўтараць гарачыя заявы палітыкаў, яны гучаць з усіх бакоў, можа з аднаго боку крыху часьцей. Але калі мы пачнем усё гэта паўтараць і адны на адных паказваць пальцам, мы ніколі не пачнем нармальна размаўляць.
РС: Аў вас за гэтыя два месяцы ўжо былі нейкія кантакты з прадстаўнікамі беларускай улады, у прыватнасьці зь міністрам замежных справаў Макеем?
Лінкявічус: Так, я сустракаўся са спадаром Макеем, у нас была даволі працяглая і, думаю, канструктыўная размова. Цяжка рабіць нейкія высновы, паглядзім, як гэтая размова працягнецца ў будучыні.
РС: Некаторыя літоўскія палітыкі і аналітыкі кажуць пра магчымую ролю Літвы як адваката Беларусі ў Эўразьвязе. Вы будзеце такім адвакатам?
Лінкявічус: Я б сказаў шырэй. Ёсьць такі тэрмін «cultural interaction». Ну, скажам, калі размаўляеш зь некім, нейкія словы могуць разумецца іначай, патрэбны адпаведны «інтэрфэйс». Ён ёсьць паўсюль у дыялёгу Захаду з Усходам. Літва цяпер геапалітычна нібыта і на Захадзе, але паводле мэнталітэту, псыхалёгіі мы ўсё яшчэ ў іншай прасторы. І таму мы і можам быць гэткім інтэрфэйсам паміж Захадам і Беларусьсю — ня толькі адвакатам, а каб было лепей зразумець, каб больш даходліва перадаць нейкі сыгнал, даць нейкую параду, калі такія парады патрэбныя, іх таксама нельга навязваць.
Лінкявічус: Ну, пакуль яшчэ рана пра гэта гаварыць, я ў Менску толькі два месяцы. Я ня буду спасылацца на час — удалы ён ці не, бо нешта гарачае можа адбыцца заўсёды. Нешта адбылося ў мінулым, нешта — сёньня, а нешта можа адбывацца і ў будучыні, проста трэба да гэтага быць гатовым.
калі мы пачнем адны на адных паказваць пальцам, мы ніколі не пачнем нармальна размаўляць
Я думаю, што мая задача як амбасадара, усёй нашай амбасады — гэта ўсё ж кантакты. Тут можна шмат разважаць, ёсьць розныя падыходы, канцэпцыі. Адна зь іх — зачыніць усе шлюзы і ізаляваць такім чынам Беларусь, паспрабаваць яе «пакараць». Але ўсё ж вельмі важна захаваць кантакты, дыялёг, адкрыць грамадзтва, каб больш беларусаў езьдзіла за мяжу, у Эўропу, каб яны бачылі іншае жыцьцё, каб самі маглі параўноўваць і рабіць высновы. Мы ня можам навязваць свае парадкі, сваё мысьленьне, і ня будзем гэтага рабіць. А вось расказваць, дыскутаваць, параўноўваць — так чалавек мяняецца, так зьяўляецца прагрэс.
Можа гэта гучыць абстрактна, але я бачу ў гэтым вялікую практычную мэту. Калі вам здаецца, што гэта новы падыход — давайце лічыць, што гэта так.
РС: Вось летась, калі Аляксандар Лукашэнка абразіў спадара Барозу, была рэакцыя Эўракамісіі ў сэнсе, што «мы не камэнтуем заявы прыватных грамадзянаў», а вось вы гэтаму прыватнаму грамадзяніну будзеце ўручаць даверчыя лісты...
Лінкявічус: Так, бо ён — прэзыдэнт.
РС: Але ж было сказана «прыватны грамадзянін»...
Літва цяпер геапалітычна нібыта і на Захадзе, але паводле мэнталітэту, псыхалёгіі мы ўсё яшчэ ў іншай прасторы
Лінкявічус: Ня ведаю хто там што сказаў, але я знаходжуся ў краіне, паважаю законы гэтай краіны. За парадак у гэтай краіне і за яе законы адказваюць грамадзяне гэтай краіны, я не магу ў гэты парадак увязвацца. Я мушу тут ісьці прававым шляхам... Ня думаю, што мы павінны паўтараць гарачыя заявы палітыкаў, яны гучаць з усіх бакоў, можа з аднаго боку крыху часьцей. Але калі мы пачнем усё гэта паўтараць і адны на адных паказваць пальцам, мы ніколі не пачнем нармальна размаўляць.
РС: Аў вас за гэтыя два месяцы ўжо былі нейкія кантакты з прадстаўнікамі беларускай улады, у прыватнасьці зь міністрам замежных справаў Макеем?
Лінкявічус: Так, я сустракаўся са спадаром Макеем, у нас была даволі працяглая і, думаю, канструктыўная размова. Цяжка рабіць нейкія высновы, паглядзім, як гэтая размова працягнецца ў будучыні.
РС: Некаторыя літоўскія палітыкі і аналітыкі кажуць пра магчымую ролю Літвы як адваката Беларусі ў Эўразьвязе. Вы будзеце такім адвакатам?
Лінкявічус: Я б сказаў шырэй. Ёсьць такі тэрмін «cultural interaction». Ну, скажам, калі размаўляеш зь некім, нейкія словы могуць разумецца іначай, патрэбны адпаведны «інтэрфэйс». Ён ёсьць паўсюль у дыялёгу Захаду з Усходам. Літва цяпер геапалітычна нібыта і на Захадзе, але паводле мэнталітэту, псыхалёгіі мы ўсё яшчэ ў іншай прасторы. І таму мы і можам быць гэткім інтэрфэйсам паміж Захадам і Беларусьсю — ня толькі адвакатам, а каб было лепей зразумець, каб больш даходліва перадаць нейкі сыгнал, даць нейкую параду, калі такія парады патрэбныя, іх таксама нельга навязваць.