Консульскія ўстановы Беларусі маюць права выдаваць пашпарты грамадзянам Беларусі, якія знаходзяцца за мяжой. Аднак яны ня будуць выдаваць гэтыя пашпарты тым, хто ўключаны ў сьпіс асобаў, якім абмежаваны выезд за межы Беларусі. У гэты сьпіс дададзеныя таксама грамадзяне, якія трапілі на прафіляктычны ўлік у КДБ.
Паводле ўказу Аляксандра Лукашэнкі № 333, грамадзяніну Беларусі, які ўжо знаходзіцца за яе межамі і трапіў у сьпіс асобаў, якім абмежаваны выезд, будуць адмаўляць у выдачы новага пашпарта. Начальнік Дэпартамэнту грамадзянства і міграцыі МУС Беларусі Аляксей Бягун патлумачыў карэспандэнту «Свабоды», што адносна гэтых асобаў працэдура абмену пашпарта ня будзе ажыцьцяўляцца за мяжой праз амбасаду:
Аднак, паводле Бягуна, гэта не азначае, што грамадзянін такім чынам пазбаўляецца грамадзянства. Яму проста давядзецца вярнуцца ў Беларусь, каб урэгуляваць прававыя пытаньні.
«Калі ён знаходзіцца ў Беларусі і ўключаны ў сьпіс, то яму ўсё роўна пашпарт выдаецца. Ніякіх зьменаў па гэтым пытаньні не было».
Паводле ўказу Лукашэнкі, да катэгорыі невыязных дадаюцца асобы, якія стаяць на прафіляктычным уліку ў КДБ. У адпаведнасьці з пастановай КДБ № 32, рашэньне аб часовым абмежаваньні права на выезд такіх грамадзян прымаюць начальнікі органаў дзяржбясьпекі і іх намесьнікі. Яны ж вырашаюць пытаньне аб зьняцьці такога абмежаваньня. Аб прынятым рашэньні грамадзяніну ў той жа дзень накіроўваецца паведамленьне. На пытаньне, ці абгрунтаваныя засьцярогі, што грамадзяне могуць трапіць пад такое абмежаваньне з палітычных матываў, начальнік цэнтру інфармацыі і грамадзкіх сувязяў КДБ Аляксандар Антановіч сказаў:
«Ведаеце, проста зьнікае жаданьне размаўляць. Што расказваць? Ёсьць сьпіс артыкулаў, я ўжо тлумачыў на гэты конт, згодна зь якімі хто чаго. Гэта ж ня толькі мы займаемся. У адпаведнасьці з гэтым і прымаецца рашэньне. Крымінальны кодэкс ёсьць, урэшце рэшт. Ну пры чым тут....?»
Праваабаронца Андрэй Бандарэнка сказаў, што яму ў вуснай форме паведамілі аб пастаноўцы на прафіляктычны ўлік у КДБ. Аднак дагэтуль ён не атрымліваў ніякай паперы.
Апазыцыянэры даведваліся пра тое, што яны невыязныя, калі спрабавалі перасекчы мяжу. Адпаведных паведамленьняў, як прадугледжвае закон, ніхто ім не дасылаў. Сяргей Калякін распавёў, што ён уключаны ў сьпіс невыязных, бо супраць яго нібыта ёсьць нейкі пазоў у Мін’юсьце. Ён лічыць, што калі чалавек учыніў злачынства, то абмежаваньне можа быць:
Паводле старшыні БХК Алега Гулака, галоўнае пытаньне — за што можна абмяжоўваць выезд і ці ёсьць інструмэнты, каб бараніцца ад незаконных абмежаваньняў. А з гэтым праблема.
Аляксей Бягун
«Ён зьвярнуўся ў амбасаду па замену пашпарта з прычыны страты, заканчэньня тэрміну дзеяньня, перамены прозьвішча. Але калі адносна гэтага грамадзяніна кампэтэнтнымі органамі ўстаноўлена абмежаваньне ў праве выезду за мяжу, то амбасада гэтую адміністратыўную працэдуру ажыцьцяўляць ня будзе».Аднак, паводле Бягуна, гэта не азначае, што грамадзянін такім чынам пазбаўляецца грамадзянства. Яму проста давядзецца вярнуцца ў Беларусь, каб урэгуляваць прававыя пытаньні.
«Калі ён знаходзіцца ў Беларусі і ўключаны ў сьпіс, то яму ўсё роўна пашпарт выдаецца. Ніякіх зьменаў па гэтым пытаньні не было».
Паводле ўказу Лукашэнкі, да катэгорыі невыязных дадаюцца асобы, якія стаяць на прафіляктычным уліку ў КДБ. У адпаведнасьці з пастановай КДБ № 32, рашэньне аб часовым абмежаваньні права на выезд такіх грамадзян прымаюць начальнікі органаў дзяржбясьпекі і іх намесьнікі. Яны ж вырашаюць пытаньне аб зьняцьці такога абмежаваньня. Аб прынятым рашэньні грамадзяніну ў той жа дзень накіроўваецца паведамленьне. На пытаньне, ці абгрунтаваныя засьцярогі, што грамадзяне могуць трапіць пад такое абмежаваньне з палітычных матываў, начальнік цэнтру інфармацыі і грамадзкіх сувязяў КДБ Аляксандар Антановіч сказаў:
«Ведаеце, проста зьнікае жаданьне размаўляць. Што расказваць? Ёсьць сьпіс артыкулаў, я ўжо тлумачыў на гэты конт, згодна зь якімі хто чаго. Гэта ж ня толькі мы займаемся. У адпаведнасьці з гэтым і прымаецца рашэньне. Крымінальны кодэкс ёсьць, урэшце рэшт. Ну пры чым тут....?»
Праваабаронца Андрэй Бандарэнка сказаў, што яму ў вуснай форме паведамілі аб пастаноўцы на прафіляктычны ўлік у КДБ. Аднак дагэтуль ён не атрымліваў ніякай паперы.
Андрэй Бандарэнка
«Гэта грубае парушэньне нашых правоў і свабод, у тым ліку гарантаваных Канстытуцыяй. Чарговы раз яны паказалі, што не зьбіраюцца грунтаваць свае дзеяньні на законе, а дзейнічаюць выключна ў інтарэсах нейкай групоўкі асобаў. Гэта адкрыты палітычны перасьлед, прычым нават не ў завуаляванай форме».Апазыцыянэры даведваліся пра тое, што яны невыязныя, калі спрабавалі перасекчы мяжу. Адпаведных паведамленьняў, як прадугледжвае закон, ніхто ім не дасылаў. Сяргей Калякін распавёў, што ён уключаны ў сьпіс невыязных, бо супраць яго нібыта ёсьць нейкі пазоў у Мін’юсьце. Ён лічыць, што калі чалавек учыніў злачынства, то абмежаваньне можа быць:
Сяргей Калякін
«Але сёньня, калі гэта робіцца з палітычных матываў, то гэта, безумоўна, незаконна і не адпавядае ні міжнароднаму праву, ні нашаму дзейнаму заканадаўству, Канстытуцыі ў першую чаргу. Таксама ў нас было, калі не выдавалі пашпарты. Гэта супярэчыць грамадзянскаму праву. Чалавек бяз пашпарта — гэта нешта з сатырычнай літаратуры».Паводле старшыні БХК Алега Гулака, галоўнае пытаньне — за што можна абмяжоўваць выезд і ці ёсьць інструмэнты, каб бараніцца ад незаконных абмежаваньняў. А з гэтым праблема.