«Тая атака 14 лютага 2025 года парушыла цэласнасьць зьнешняй абалонкі новага бясьпечнага канфайнмэнту і выклікала працяглы пажар, у выніку якога была значна парушаная ўнутраная гермэтычная мэмбрана аркі», — распавёў дырэктар ЧАЭС Сяргей Тараканаў у інтэрвію тэлеканалу «Настоящее время».
З-за патрапляньня дрона ахоўны саркафаг страціў асноўныя функцыі бясьпекі, гаворыцца ў справаздачы Міжнароднага агенцтва па атамнай энэргіі (МАГАТЭ).
Праз дзесяць месяцаў рамонт яшчэ ідзе. Дзюру дыямэтрам у шэсьць мэтраў, якую пакінуў бесьпілётнік, залаталі ахоўным экранам.
«Такім чынам мы перадухіляем пранікненьне атмасфэрных ападкаў, дажджу, сьнегу. Гэта было важна зрабіць да лістападу, да зімы, — тлумачыць Тараканаў. — Але ў нас яшчэ застаюцца больш за 300 маленькіх адтулін, якія зрабілі работнікі службы надзвычайных сытуацый, пажарныя, калі гасілі гэты пажар».
Зламаныя выбухам дрону кавалкі мэталу ўсё яшчэ ляжаць побач з чацьвёртым энэргаблёкам. Аб тым, што дрон, які ўдарыў па саркафагу, быў расейскім, заявіў прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі, а служба бясьпекі Ўкраіны паказала абломкі бесьпілётніка з надпісам «Герань» і сэрыйным нумарам, паведаміўшы, што на бесьпілётніку быў фугасны боепрыпас. У Крамлі абвінавачаньні ў датычнасьці да атакі адпрэчылі.
Удар паставіў пад сумнеў, ці праслужыць новая дарагая абалонка тыя 100 гадоў, на якія была разьлічаная.
Новы бясьпечны канфайнмэнт будавалі больш за дзесяць гадоў: пачалі ў 2007-м, здалі ў эксплуатацыю ў 2019 годзе. Арка канфайнмэнта накрыла ізаляцыйнае збудаваньне «Ўкрыцьцё», пабудаванае над чацьвёртым энэргаблёкам ЧАЭС пасьля выбуху рэактару.
Пад аркай падтрымліваюць асаблівы клімат, каб змагацца з радыеактыўным пылам. Цяпер усе датчыкі ў дыспэтчарскім пункце гараць зялёным колерам.
«Тут проста ідзе кантроль пакінутага паліва ў разбураным аб’екце „Укрыцьцё“. Гэта значыць у нейкіх там лавападобных масах яно там засталося: усяго ў нас, атрымліваецца загрузка ўрану-2 была 190 тон. Уявіце: 190 тон урану падчас выбуху ў часе аварыі ў 1986 годзе. Частка паліва аплавілася, апусьцілася ўніз рэактарнай устаноўкі, у падрэактарнае памяшканьне, і да гэтага часу працягвае існаваць», — тлумачыць інжынэр Іван Ціханенка.
У кастрычніку 2025 году расейскі ўдар па падстанцыі побач з Чарнобылем на некалькі гадзін абясточыў ахоўную абалонку.
Дырэктар станцыі Сяргей Тараканаў баіцца: любы магутны выбух паблізу можа прывесьці да абвальваньня абʼекта. І тады пашкоджаны канфайнмэнт прадукты дзяленьня ўжо не ўтрымае.
«У той жа час, узровень радыяцыі на прамысловай пляцоўцы Чарнобыльскай станцыі заставаўся і застаецца стабільным і ў рамках нормы. Акрамя таго, у нас ёсьць сталыя прадстаўнікі МАГАТЭ: два чалавекі пастаянна знаходзяцца на ЧАЭС і манітораць бягучы стан радыяцыйнай бясьпекі абʼектаў станцыі», — кажа дырэктар ЧАЭС.
Спэцыялісты МАГАТЭ абсьледавалі саркафаг і гавораць, што незваротных пашкоджаньняў апорных канструкцый няма. Але пасьля завяршэньня вайны ахоўнае збудаваньне яшчэ давядзецца аднаўляць. Каб вярнуць усе функцыі зьнешняга купалу, можа спатрэбіцца тры-чатыры гады, лічыць дырэктар Чарнобыльскай АЭС.
