(Карэспандэнт: ) “Спадар Алесь, найперш - ваша ацэнка вынікаў кангрэсу: у прыватнасьці, як вы ставіцеся да фігуры абранага адзіным кандыдатам ад апазыцыі на прэзыдэнцкіх выбарах Аляксандра Мілінкевіча?”
(Марачкін: ) “Постаць гэтая, можа, і ня так вядомая шырокай грамадзкасьці. Мне думаецца, у гэтым ёсьць і свая інтрыга: людзі як бы хочуць ведаць – а хто ж ён такі? Але думаю – постаць самадастатковая. Галоўнае – нацыянальна арыентаваная. Ён ня тое, што з глыбінкі: Гародня – гэта не глыбінка. Аляксандар Мілінкевіч чалавек удумлівы, інтэлігентны...
Хопіць нас увесь час паганяць пугай! Нам патрэбны шчыры, разважлівы, спакойны чалавек на гэтым месцы”.
(Карэспандэнт: ) “Вы кажаце: “шчыры і спакойны”... Дык на першай сваёй прэсавай канфэрэнцыі спадар Мілінкевіч шчыра адказаў на пытаньне, ці дае ён у выпадку перамогі гарантыі бясьпекі дзейнаму прэзыдэнту. Не, не дае: мусіць быць аналіз вострых пытаньняў да Лукашэнкі... І многія мае калегі палічылі тую шчырасьць стратэгічнай памылкай. Маўляў, трэба быць больш “спакойным”, “разважлівым...”
(Марачкін: ) “Ён выказаўся як абсалютна разумны палітык. Бо сказаў: прыйдзе час, і разьбяруцца. Ня ён, а суд. Мілінкевіч вельмі мудра сказаў: якія могуць быць гарантыі? Ніякіх гарантый! Прыйдзе час – людзі разьбяруцца, і самае галоўнае – прафэсійныя суды”.
(Карэспандэнт: ) “Ну а што да кангрэсу, яго пэрспэктываў?”
(Марачкін: ) “Я асабіста за тое, каб кангрэс быў пастаянна дзейным. Чаму? Дэлегаты маглі б у любы час ня самі па сабе, а ўжо пад асобу адзінага кандыдата сабрацца і вырашаць нейкія праблемы. І некаторыя зь іх могуць быць вырашаныя ня ў штабе адзінага, а якраз на кангрэсе. І мяркую, што няблага, каб наступны кангрэс мы правялі 25 сакавіка ў Менску. Паглядзець на тое, што зроблена, як наш адзіны кандыдат працуе, якія ў яго ёсьць здабыткі, якія мінусы і якія плюсы”.
(Карэспандэнт: ) “Дык што: хоць вы “за” Мілінкевіча, але маеце на ўвазе і ратацыю апазыцыйных кандыдатаў?”
(Марачкін: ) “Палітра нашага жыцьця не звужаецца адзіным абраным на кангрэсе. Калі ёсьць сілы, шанец у нейкай іншай палітычнай партыі ці грамадзкай ініцыятывы выставіць сваю кандыдатуру, -- далібог, на здароўе! Толькі гісторыя нас вучыць: Канстанцін Астрожскі выйграў Аршанскую бітву, таму што ён быў адзіны, галоўны... А калі пайсьці іншым шляхам – калі кожны будзе камандаваць, ну мы ж не дурныя людзі, ведаем, што з гэтага адбываецца...”
(Карэспандэнт: ) “Вашае адчуваньне цэхавага настрою: калегі падзяляюць такія думкі, падыходы?”
(Марачкін: ) “Інтэлектуальная эліта ў нас неаднародная. Адны проста прафэсіяналы, якія лічаць сябе па-за палітыкай. Аднак, як бы там ні было, яны ўкручаныя ў палітычны працэс: кожнаму з нас трэба зрабіць выбар... Другія грунтуюць свае погляды на нечым іншым – гэта на неўспрыманьні ўсяго беларускага. Яны адчуваюць сябе камфортна ў асяродку “русскоязычных”... І безумоўна, іхны выбар вядомы, іхны досьвед адзін: “В Москве все решается...” У суседняй Літве ці Ўкраіне на Маскву не спадзяваліся. І нарэшце – самае галоўнае: гэта нашая нацыянальна-сьвядомая эліта – тыя, хто верныя ідэалам 25 сакавіка, Беларускай Народнай Рэспублікі. Ды толькі шляхі ў іх – розныя. А таму і бачым, дзякуй Богу, што адны яднаюцца хоць у гэтую “пяцёрку” ці там “дзясятку”, іншыя ж ідуць паасобку”.
(Карэспандэнт: ) “Нядаўна ў жывым эфіры Радыё Свабода Зянон Пазьняк даволі рэзка адазваўся пра інтэлігенцыю Беларусі. Маўляў, у большасьці яна стала прыслужваць, хутчэй нават не прыслужваць, а – прыстасоўвацца да рэжыму, як ужо прызвычаілася за Саветамі...”
(Марачкін: ) “Я б сказаў, што тут праўда, але ня ўся. Сапраўды, нашу інтэлігенцыю заганяюць у саўгасны кут, і калі ў грамадзтве пануе страх, калі чалавек баіцца згубіць працу, у такім стане безумоўна ёсьць рацыя ў сказаным Зянонам. Але ёсьць людзі, нязгодныя з гэтым рэжымам. І яны якраз вызначаюць нашу сілу. І нельга так пляжыць усіх – замазваць іх адным пэндзлем і адной фарбай. Усё гэта ня так!
Паглядзіце, якія ў нас музычныя гурты: як яны падняліся, які ўзровень! “Троіца” Івана Кірчука – ну гэта проста геніяльна, гэта фантастычна! Настолькі ён падняў культуру нашай аўтэнтычнай песьні – тут і старасьветчына, і сучаснасьць. І такіх – шмат”.
(Карэспандэнт: ) “І ўсё ж вострыя думкі Зянона Пазьняка шмат хто падзяляе, кажа: малавата агню ў былых “уладароў народных памкненьняў”.
(Марачкін: ) “Ёсьць у мэнталітэце нашага чалавека так званае “ціхае супраціўленьне...”
(Карэспандэнт: ) “Тады пра “ціхае супраціўленьне”: калі яны кажуць шчыра, а калі – скрозь зубы? Я маю на ўвазе перш за ўсё прадстаўнікоў інтэлігенцыі. Наколькі творчая інтэлігенцыя інтэграваная ў сучасны палітычны працэс?”
(Марачкін: ) “Я б сказаў, што ня так, як бы таго хацелася... Я ведаю, гэта нашы людзі, але яны ў любы момант могуць пазбавіцца кантракту, і яны як бы па-за палітыкай. Гэта нашы людзі, яны проста не актыўныя”.
(Карэспандэнт: ) “Традыцыйнае на сёньня пытаньне: ці магчымы беларускі Майдан?”
(Марачкін: ) “Ну, мы гаворым пра вуліцы – ці выйдзе на іх гэта інтэлігенцыя? Наступны год - гэта 20 гадоў Чарнобыльскай аварыі...”
(Карэспандэнт: ) “...Тут я хацеў бы перапыніць: выдатна памятаю адзін зь першых Чарнобыльскіх шляхоў, калі наперадзе ішоў Аляксей Марачкін і разам са сваімі сябрамі нёс напісаны ім абраз. Тады колькі было людзей? Мора! Што іх клікала на вуліцу і што можа вывесьці цяпер: асабістыя інтарэсы, палітычныя, грамадзкія? Чым вуліца можа выцягнуць людзей?”
(Марачкін: ) “Безумоўна, за мінулыя гады людзей прыглушыў страх, які фактычна паралізуе ў асобных волю. І калі ён сядзіць унутры, то падумаеш, выходзіць або не? Але ёсьць нейкія моманты, калі чалавек сам выйдзе. Мне думаецца, што могуць выйсьці...”
(Карэспандэнт: ) “...а могуць, як тая бабуля казала, і ня выйсьці...”
(Марачкін: ) “Ну, мы тут закранулі Зянона Пазьняка – чалавека, зь якім мы фактычна пачыналі рух БНФ... І мне хочацца верыць, што калі ў 20-ю гадавіну зьявіўся б Зянон Пазьняк і калі б мы йшлі разам наперадзе з нашымі сьвятарамі, і каб былі ўлёткі (а гэта якраз перад прэзыдэнцкімі выбарамі), то народ бы выйшаў!
У людзей псыхалёгія: а ён жа не зьяўляецца тут? А можа ён баіцца, дык чаму мы павінны ісьці на вуліцу?.. Мяне могуць папракнуць ягоныя сябры, што я як бы правакую, каб Зянон зьявіўся, а яго тут схопяць, арыштуюць... Аднак жа, ведаеце, ёсьць у гісторыі Беларусі моманты вызначальныя! Мы ўсе роўныя перад Богам: тут трэба, як кажуць, мець магчымасьць у часе зьявіцца! А ён якраз сасьпеў...
Але мае сябры і паплечнікі чамусьці кажуць: нічога з гэтага не атрымаецца. Вось так інтэлігенцыя разважае. Магчыма, Зянон і думае пра яе, што яна стала “саўковая”. Але ж трэба паглядзець ня толькі на тых, хто тут сёньня пакутуе, але і шчыра прааналізаваць уласныя паводзіны”.
(Карэспандэнт: ) “З улікам усіх гэтых акалічнасьцяў: ці зьяўляецца, па-вашаму, на сёньняшні дзень Зянон Пазьняк па-ранейшаму лідэрам? А мо людзі ўжо прызвычаіліся: мы – тут, ён – там?”
(Марачкін: ) “Гэта гістарычная постаць, асоба нашага беларускага Адраджэньня, ён увайшоў у гісторыю. Але сёньня, канечне, розныя думкі і розныя погляды на яго. Васіль Быкаў, які лічыў Зянона апосталам нашага беларускага Адраджэньня, таксама меў ня тое каб прэтэнзіі, а нейкія заўвагі да Зянона. Бо той заўсёды мудра гаварыў як стратэг. Але тактычна, мне здаецца, прайграваў...
Магчыма, ён гэта разумее, і яму вельмі цяжка. Бо ён на сёньня – лідэр. Многія б хацелі яго тут бачыць. Ну, ён рызыкуе. Дык а што – мы не рызыкуем? Як кажуць, доўга трымаць раяль у кустах немагчыма... Але калі ёсьць людзі, якія Зянона не ўспрымаюць абсалютна, я іх заўсёды прыпыняю. Мы б хацелі, любячы яго, бачыць тут, побач з намі”.
(Карэспандэнт: ) “Сярод праблемаў, якія сёньня ў эпіцэнтры грамадзкай увагі - і вяшчаньне на Беларусь нямецкай радыёстанцыі па-расейску. Вы, спадар Марачкін, адным зь першых пачалі пратэставаць супраць гэтага. Між тым многія, напрыклад, амбасадар Нямеччыны, кажуць: хай лепш гучыць так, чым – ніяк... Для вас такі падыход па-ранейшаму непрымальны?”
(Марачкін: ) “Сярод найгалоўнейшых чыньнікаў бясьпекі краіны, яе сувэрэнітэту якраз мова зьяўляецца самай важнай! Калі чыноўнікі і начальнік краіны не разумеюць важнасьці гэтай праблемы, то гэткім чынам яны здаюць нашу Беларусь. Мы ведаем карціну Сурыкава “Покорение Сибири Ермаком» -- з мушкетамі супраць лучнікаў: вось так ішла калянізацыя... А я думаю, эпоха калянізацыі, імпэрыі закончылася альбо заканчваецца. І тую хвалю пратэсту нацыянальна-сьведамых беларусаў, якую справакавала нямецкая радыёстанцыя Deutsche Welle, ужо не заглушыць. Даводзіцца толькі шкадаваць, што ў нямецкай амбасадзе тут у Менску не разумеюць нашых праблемаў і хочуць або не, але становяцца ў адзіны шэраг з русыфікатарамі.
Вялікі Казімір Малевіч выказаў наступнае: форма і ёсьць зьмест! Гэта нас з вамі савецкія настаўнікі вучылі, што форма адно, зьмест – іншае: нацыянальная па форме, сацыялістычная па зьмесьце... Для мяне, калі гаворыць Deutsche Welle па-расейску, гэта ёсьць форма і зьмест – гэта значыць, русыфікацыя працягваецца”.
(Карэспандэнт: ) “Я перакананы: вам неаднойчы казалі – слухайце, спадар Аляксей, навошта мастаку разьменьваць час на палітыку?”
(Марачкін: ) “Я заўсёды так разважаю: калі недзе хата гарыць, дык ты што – хавацца ў кустах будзеш ці палезеш пад стол? Думаеш там выратавацца? Мяне хвалюе тое, што хвалюе грамадзтва. Я нават у нейкім пляне ўдзячны гэтаму рэжыму: ён мяне правакуе на стварэньне карцінаў, каб выказаць праз жывапіс, праз малюнкі свае адносіны да таго, што творыцца ў нашай краіне. Калі бачу, як аднаўляюць гэтую “Лінію Сталіна”, калі я бачу, як абнаўляюць фасады Сувораўскай вучэльні, то мне гэтае 60-годзьдзе ўжо ня ў радасьць. Фактычна з гэтай “сталінскай лініі” аднаўляецца савецкая сыстэма. Я лічу, што Адоль Гітлер і Іосіф Сталін – постаці, што стаяць на адной масьніцы. І вось я пішу такую карціну. Хай мае калегі стаяць у чарзе на афармленьне бібліятэкі, пішуць жывапіс, кампазыцыі...”
(Карэспандэнт: ) “Вашы калегі, якія імкнуцца атрымаць замову на тую самую “нью-ленінку”, -- гэта яны па шчырасьці або каб “падкарміцца”? Яны з удзячнасьцю “падкормліваюцца”, або – з дуляй у кішэні, як кажуць?”
(Марачкін: ) “Абавязкова, канечне, дуля ў кішэні. Яны як прафэсіяналы разважаюць так: я валодаю майстэрствам, я магу намаляваць добрую карціну – дык што калі мне за тое дадуць добрыя грошы ня з той кішэні? Але ж у мяне будзе дуля ў маёй кішэні! А ў другой – грошы... Кожны выбірае, у кожнага свой выбар. Я, напрыклад, туды не пайду. Міністэрства культуры ў шырокім сэнсе слова культурай не цікавіцца. Абкатваюць адны і тыя ж аўтарытэты – гэта “Сябры”, Фінберг, ну, у крайнім выпадку “Харошкі” і гэтак далей. А хто ў Польшчу на “Басовішча” паедзе, мы таксама ведаем...”
(Карэспандэнт: ) “І напрыканцы: што падтрымлівае сёньня ваш аптымізм?”
(Марачкін: ) “Рэальнасьць выбару. Мілінкевіч – гэта такая постаць, якая паміж Шушкевічам і Пазьняком. Ён дастаткова “правы”, але ня “левы”. Ён ня будзе, з аднаго боку, праводзіць ізаляцыйную палітыку ад нашых суседзяў, а з другога - ён упэўнена будзе берагчы наш беларускі дом. Таму я з аптымізмам гляджу: усё наладзіцца. Бо гістарычныя працэсы, як кажуць, не прытармозіш”.
(Марачкін: ) “Постаць гэтая, можа, і ня так вядомая шырокай грамадзкасьці. Мне думаецца, у гэтым ёсьць і свая інтрыга: людзі як бы хочуць ведаць – а хто ж ён такі? Але думаю – постаць самадастатковая. Галоўнае – нацыянальна арыентаваная. Ён ня тое, што з глыбінкі: Гародня – гэта не глыбінка. Аляксандар Мілінкевіч чалавек удумлівы, інтэлігентны...
Хопіць нас увесь час паганяць пугай! Нам патрэбны шчыры, разважлівы, спакойны чалавек на гэтым месцы”.
(Карэспандэнт: ) “Вы кажаце: “шчыры і спакойны”... Дык на першай сваёй прэсавай канфэрэнцыі спадар Мілінкевіч шчыра адказаў на пытаньне, ці дае ён у выпадку перамогі гарантыі бясьпекі дзейнаму прэзыдэнту. Не, не дае: мусіць быць аналіз вострых пытаньняў да Лукашэнкі... І многія мае калегі палічылі тую шчырасьць стратэгічнай памылкай. Маўляў, трэба быць больш “спакойным”, “разважлівым...”
(Марачкін: ) “Ён выказаўся як абсалютна разумны палітык. Бо сказаў: прыйдзе час, і разьбяруцца. Ня ён, а суд. Мілінкевіч вельмі мудра сказаў: якія могуць быць гарантыі? Ніякіх гарантый! Прыйдзе час – людзі разьбяруцца, і самае галоўнае – прафэсійныя суды”.
(Карэспандэнт: ) “Ну а што да кангрэсу, яго пэрспэктываў?”
(Марачкін: ) “Я асабіста за тое, каб кангрэс быў пастаянна дзейным. Чаму? Дэлегаты маглі б у любы час ня самі па сабе, а ўжо пад асобу адзінага кандыдата сабрацца і вырашаць нейкія праблемы. І некаторыя зь іх могуць быць вырашаныя ня ў штабе адзінага, а якраз на кангрэсе. І мяркую, што няблага, каб наступны кангрэс мы правялі 25 сакавіка ў Менску. Паглядзець на тое, што зроблена, як наш адзіны кандыдат працуе, якія ў яго ёсьць здабыткі, якія мінусы і якія плюсы”.
(Карэспандэнт: ) “Дык што: хоць вы “за” Мілінкевіча, але маеце на ўвазе і ратацыю апазыцыйных кандыдатаў?”
(Марачкін: ) “Палітра нашага жыцьця не звужаецца адзіным абраным на кангрэсе. Калі ёсьць сілы, шанец у нейкай іншай палітычнай партыі ці грамадзкай ініцыятывы выставіць сваю кандыдатуру, -- далібог, на здароўе! Толькі гісторыя нас вучыць: Канстанцін Астрожскі выйграў Аршанскую бітву, таму што ён быў адзіны, галоўны... А калі пайсьці іншым шляхам – калі кожны будзе камандаваць, ну мы ж не дурныя людзі, ведаем, што з гэтага адбываецца...”
(Карэспандэнт: ) “Вашае адчуваньне цэхавага настрою: калегі падзяляюць такія думкі, падыходы?”
(Марачкін: ) “Інтэлектуальная эліта ў нас неаднародная. Адны проста прафэсіяналы, якія лічаць сябе па-за палітыкай. Аднак, як бы там ні было, яны ўкручаныя ў палітычны працэс: кожнаму з нас трэба зрабіць выбар... Другія грунтуюць свае погляды на нечым іншым – гэта на неўспрыманьні ўсяго беларускага. Яны адчуваюць сябе камфортна ў асяродку “русскоязычных”... І безумоўна, іхны выбар вядомы, іхны досьвед адзін: “В Москве все решается...” У суседняй Літве ці Ўкраіне на Маскву не спадзяваліся. І нарэшце – самае галоўнае: гэта нашая нацыянальна-сьвядомая эліта – тыя, хто верныя ідэалам 25 сакавіка, Беларускай Народнай Рэспублікі. Ды толькі шляхі ў іх – розныя. А таму і бачым, дзякуй Богу, што адны яднаюцца хоць у гэтую “пяцёрку” ці там “дзясятку”, іншыя ж ідуць паасобку”.
(Карэспандэнт: ) “Нядаўна ў жывым эфіры Радыё Свабода Зянон Пазьняк даволі рэзка адазваўся пра інтэлігенцыю Беларусі. Маўляў, у большасьці яна стала прыслужваць, хутчэй нават не прыслужваць, а – прыстасоўвацца да рэжыму, як ужо прызвычаілася за Саветамі...”
(Марачкін: ) “Я б сказаў, што тут праўда, але ня ўся. Сапраўды, нашу інтэлігенцыю заганяюць у саўгасны кут, і калі ў грамадзтве пануе страх, калі чалавек баіцца згубіць працу, у такім стане безумоўна ёсьць рацыя ў сказаным Зянонам. Але ёсьць людзі, нязгодныя з гэтым рэжымам. І яны якраз вызначаюць нашу сілу. І нельга так пляжыць усіх – замазваць іх адным пэндзлем і адной фарбай. Усё гэта ня так!
Паглядзіце, якія ў нас музычныя гурты: як яны падняліся, які ўзровень! “Троіца” Івана Кірчука – ну гэта проста геніяльна, гэта фантастычна! Настолькі ён падняў культуру нашай аўтэнтычнай песьні – тут і старасьветчына, і сучаснасьць. І такіх – шмат”.
(Карэспандэнт: ) “І ўсё ж вострыя думкі Зянона Пазьняка шмат хто падзяляе, кажа: малавата агню ў былых “уладароў народных памкненьняў”.
(Марачкін: ) “Ёсьць у мэнталітэце нашага чалавека так званае “ціхае супраціўленьне...”
(Карэспандэнт: ) “Тады пра “ціхае супраціўленьне”: калі яны кажуць шчыра, а калі – скрозь зубы? Я маю на ўвазе перш за ўсё прадстаўнікоў інтэлігенцыі. Наколькі творчая інтэлігенцыя інтэграваная ў сучасны палітычны працэс?”
(Марачкін: ) “Я б сказаў, што ня так, як бы таго хацелася... Я ведаю, гэта нашы людзі, але яны ў любы момант могуць пазбавіцца кантракту, і яны як бы па-за палітыкай. Гэта нашы людзі, яны проста не актыўныя”.
(Карэспандэнт: ) “Традыцыйнае на сёньня пытаньне: ці магчымы беларускі Майдан?”
(Марачкін: ) “Ну, мы гаворым пра вуліцы – ці выйдзе на іх гэта інтэлігенцыя? Наступны год - гэта 20 гадоў Чарнобыльскай аварыі...”
(Карэспандэнт: ) “...Тут я хацеў бы перапыніць: выдатна памятаю адзін зь першых Чарнобыльскіх шляхоў, калі наперадзе ішоў Аляксей Марачкін і разам са сваімі сябрамі нёс напісаны ім абраз. Тады колькі было людзей? Мора! Што іх клікала на вуліцу і што можа вывесьці цяпер: асабістыя інтарэсы, палітычныя, грамадзкія? Чым вуліца можа выцягнуць людзей?”
(Марачкін: ) “Безумоўна, за мінулыя гады людзей прыглушыў страх, які фактычна паралізуе ў асобных волю. І калі ён сядзіць унутры, то падумаеш, выходзіць або не? Але ёсьць нейкія моманты, калі чалавек сам выйдзе. Мне думаецца, што могуць выйсьці...”
(Карэспандэнт: ) “...а могуць, як тая бабуля казала, і ня выйсьці...”
(Марачкін: ) “Ну, мы тут закранулі Зянона Пазьняка – чалавека, зь якім мы фактычна пачыналі рух БНФ... І мне хочацца верыць, што калі ў 20-ю гадавіну зьявіўся б Зянон Пазьняк і калі б мы йшлі разам наперадзе з нашымі сьвятарамі, і каб былі ўлёткі (а гэта якраз перад прэзыдэнцкімі выбарамі), то народ бы выйшаў!
У людзей псыхалёгія: а ён жа не зьяўляецца тут? А можа ён баіцца, дык чаму мы павінны ісьці на вуліцу?.. Мяне могуць папракнуць ягоныя сябры, што я як бы правакую, каб Зянон зьявіўся, а яго тут схопяць, арыштуюць... Аднак жа, ведаеце, ёсьць у гісторыі Беларусі моманты вызначальныя! Мы ўсе роўныя перад Богам: тут трэба, як кажуць, мець магчымасьць у часе зьявіцца! А ён якраз сасьпеў...
Але мае сябры і паплечнікі чамусьці кажуць: нічога з гэтага не атрымаецца. Вось так інтэлігенцыя разважае. Магчыма, Зянон і думае пра яе, што яна стала “саўковая”. Але ж трэба паглядзець ня толькі на тых, хто тут сёньня пакутуе, але і шчыра прааналізаваць уласныя паводзіны”.
(Карэспандэнт: ) “З улікам усіх гэтых акалічнасьцяў: ці зьяўляецца, па-вашаму, на сёньняшні дзень Зянон Пазьняк па-ранейшаму лідэрам? А мо людзі ўжо прызвычаіліся: мы – тут, ён – там?”
(Марачкін: ) “Гэта гістарычная постаць, асоба нашага беларускага Адраджэньня, ён увайшоў у гісторыю. Але сёньня, канечне, розныя думкі і розныя погляды на яго. Васіль Быкаў, які лічыў Зянона апосталам нашага беларускага Адраджэньня, таксама меў ня тое каб прэтэнзіі, а нейкія заўвагі да Зянона. Бо той заўсёды мудра гаварыў як стратэг. Але тактычна, мне здаецца, прайграваў...
Магчыма, ён гэта разумее, і яму вельмі цяжка. Бо ён на сёньня – лідэр. Многія б хацелі яго тут бачыць. Ну, ён рызыкуе. Дык а што – мы не рызыкуем? Як кажуць, доўга трымаць раяль у кустах немагчыма... Але калі ёсьць людзі, якія Зянона не ўспрымаюць абсалютна, я іх заўсёды прыпыняю. Мы б хацелі, любячы яго, бачыць тут, побач з намі”.
(Карэспандэнт: ) “Сярод праблемаў, якія сёньня ў эпіцэнтры грамадзкай увагі - і вяшчаньне на Беларусь нямецкай радыёстанцыі па-расейску. Вы, спадар Марачкін, адным зь першых пачалі пратэставаць супраць гэтага. Між тым многія, напрыклад, амбасадар Нямеччыны, кажуць: хай лепш гучыць так, чым – ніяк... Для вас такі падыход па-ранейшаму непрымальны?”
(Марачкін: ) “Сярод найгалоўнейшых чыньнікаў бясьпекі краіны, яе сувэрэнітэту якраз мова зьяўляецца самай важнай! Калі чыноўнікі і начальнік краіны не разумеюць важнасьці гэтай праблемы, то гэткім чынам яны здаюць нашу Беларусь. Мы ведаем карціну Сурыкава “Покорение Сибири Ермаком» -- з мушкетамі супраць лучнікаў: вось так ішла калянізацыя... А я думаю, эпоха калянізацыі, імпэрыі закончылася альбо заканчваецца. І тую хвалю пратэсту нацыянальна-сьведамых беларусаў, якую справакавала нямецкая радыёстанцыя Deutsche Welle, ужо не заглушыць. Даводзіцца толькі шкадаваць, што ў нямецкай амбасадзе тут у Менску не разумеюць нашых праблемаў і хочуць або не, але становяцца ў адзіны шэраг з русыфікатарамі.
Вялікі Казімір Малевіч выказаў наступнае: форма і ёсьць зьмест! Гэта нас з вамі савецкія настаўнікі вучылі, што форма адно, зьмест – іншае: нацыянальная па форме, сацыялістычная па зьмесьце... Для мяне, калі гаворыць Deutsche Welle па-расейску, гэта ёсьць форма і зьмест – гэта значыць, русыфікацыя працягваецца”.
(Карэспандэнт: ) “Я перакананы: вам неаднойчы казалі – слухайце, спадар Аляксей, навошта мастаку разьменьваць час на палітыку?”
(Марачкін: ) “Я заўсёды так разважаю: калі недзе хата гарыць, дык ты што – хавацца ў кустах будзеш ці палезеш пад стол? Думаеш там выратавацца? Мяне хвалюе тое, што хвалюе грамадзтва. Я нават у нейкім пляне ўдзячны гэтаму рэжыму: ён мяне правакуе на стварэньне карцінаў, каб выказаць праз жывапіс, праз малюнкі свае адносіны да таго, што творыцца ў нашай краіне. Калі бачу, як аднаўляюць гэтую “Лінію Сталіна”, калі я бачу, як абнаўляюць фасады Сувораўскай вучэльні, то мне гэтае 60-годзьдзе ўжо ня ў радасьць. Фактычна з гэтай “сталінскай лініі” аднаўляецца савецкая сыстэма. Я лічу, што Адоль Гітлер і Іосіф Сталін – постаці, што стаяць на адной масьніцы. І вось я пішу такую карціну. Хай мае калегі стаяць у чарзе на афармленьне бібліятэкі, пішуць жывапіс, кампазыцыі...”
(Карэспандэнт: ) “Вашы калегі, якія імкнуцца атрымаць замову на тую самую “нью-ленінку”, -- гэта яны па шчырасьці або каб “падкарміцца”? Яны з удзячнасьцю “падкормліваюцца”, або – з дуляй у кішэні, як кажуць?”
(Марачкін: ) “Абавязкова, канечне, дуля ў кішэні. Яны як прафэсіяналы разважаюць так: я валодаю майстэрствам, я магу намаляваць добрую карціну – дык што калі мне за тое дадуць добрыя грошы ня з той кішэні? Але ж у мяне будзе дуля ў маёй кішэні! А ў другой – грошы... Кожны выбірае, у кожнага свой выбар. Я, напрыклад, туды не пайду. Міністэрства культуры ў шырокім сэнсе слова культурай не цікавіцца. Абкатваюць адны і тыя ж аўтарытэты – гэта “Сябры”, Фінберг, ну, у крайнім выпадку “Харошкі” і гэтак далей. А хто ў Польшчу на “Басовішча” паедзе, мы таксама ведаем...”
(Карэспандэнт: ) “І напрыканцы: што падтрымлівае сёньня ваш аптымізм?”
(Марачкін: ) “Рэальнасьць выбару. Мілінкевіч – гэта такая постаць, якая паміж Шушкевічам і Пазьняком. Ён дастаткова “правы”, але ня “левы”. Ён ня будзе, з аднаго боку, праводзіць ізаляцыйную палітыку ад нашых суседзяў, а з другога - ён упэўнена будзе берагчы наш беларускі дом. Таму я з аптымізмам гляджу: усё наладзіцца. Бо гістарычныя працэсы, як кажуць, не прытармозіш”.